Къайдан жууукъ жетерикди?

Хапар

Бу ДНК этдирген бир тёре чыкъгъанда да, къайсы бири да энди тамырларыны деменгилиликлерин билир ючюн ауузларындан тюкюрюк мылыларын алдырып кюрешедиле. Алайгъа шагъат къагъытла берген неда бермеген жерде бир антлы шуёхум ишлейди да, анга жалындым.

- Чёпе, ант жетмезлик, бу ёзден, къул деп айырыуну къойгъанлы ким къаллай жерден чыкъгъанын ангылаялмай къалгъанбыз. Энди бу илму не айтханы бла бизнича къара танымагъан адамланы шагъырей этсенг эди, деп келгенме.

- Да, Адырахман, айт, къайсы тукъумну къайдан чыкъгъанын билирге сюесе? – деди Чёпе, бир къалын дефтерни ачып, анда бир затлагъа кёз жетдире.

- Алыкъын тукъумланы барын да тинтип чыкъмагъанбыз, мында болгъанладан эсе, къаллай миллетледен къуралгъанын айтырбыз.

Не этерик эдим, кёп сагъыш эте кетдим да, ким бла бирге жашау этерге кюрешгеними билирге сюйгеними айтдым. Юй бийчени таныгъанлыкъгъа, Чёпе аны къыз тукъумун къайдан биллик эди. Саудурмазланы къызы болгъанын кесим айтдым. Бу шуёхум, кёзлюклерин да кийип, къалын дефтерни чапыракъларын аудура кетип, биздеги  быстырбашны къыз тукъумун табып, хыйла ышарды. Башын ары-бери тепдире кетип, эки къолу бла аны тутуп, алгъаракъ ийилип, анда жазыулагъа битип къалды. Биягъы башын ары-бери чайкъай, былай деп къойду:

- Адырахман, кел мында жазылгъанны оъкумай къояйым. Юй бийченгден кёлюнг чыгъып къалыр деп къоркъама…

- Айта бер, къартлыгъымда энди муну къоямы айланырыкъ сунаса. Аны тамырларында бек аламат  къан саркъмагъанын сен айтмасанг да билеме. Уллу илму тинтиуле керек тюйюлдюле аппасыны аппасы чыганлы болгъанын билирге.

- Сора тынгыла, Саудурмазланы тукъумуну къурагъан киши чынтты таулу суна эсенг, жангылгъан этесе. Ол адамны 16% - къытайлы, 13% - чыганлы, 13% - татарлы, 9% - нешеряк, 6% - алеут, арап миллетден къатышы – 3%, 40% - Экваториал Гвинеяны, Азербайджанны, Португалияны миллетлериндеди. Бу тукъумну юсюнден эсгерилип, жазылып къалгъан къагъыт 1874 жылдан бери сакъланады. Саудурмазлары алгъа Кулунда деген жерде жашагъандыла. Ма алайды тардан бери чыгъалмай тургъан юй бийченги къадары. Бир да сейир этме, былай чыганлылагъа ушагъан бурмачач, къара шинли туудукъ туууп къалса, хата сенден чыкъмагъанын ангылап къой.

- Ма сейир-тамаша, жууукъ жетеди деп бу «чыганлыны» манга берирге унамай тургъандыла. Бир да алеут аппасындан жууукъ жетмеги эди дегин! Энди бу къагъытынга былай мухур уруп, бир ненча адамгъа да къол салдырып берсенг, мени ыразы этериксе. Энди сёз болсакъ, къатынны нешеряк аппасын неда катарлы ыннасын «махтаучума». Таулу хычинледен тойдурса уа, бу кимлени хайырындан жаратылгъан эсе да, алагъа билген алгъышымы этеме. Илму былай айнып барса, тукъумну къурагъан кишилени сау этип, аллыбызгъа сюеп къоярыкъдыла.