«Жамауатны болуму тынгылы билим бериу бла къысха байламлыды»

 Сабийлеге, жаш тёлюге тынгылы билим бериу айныуну жолунда барыуну баш жоругъуду. Терс-Къолда мектепледе юйретиу къалай къуралгъаныны юсюнден бизни бла ушагъында элни орта школуну директору Залийханланы Лейля айтханды.

- Биринчиден, элде мектеп энчи программа бла билим берген жангыз учрежденияды, аны юсю бла жаш тёлю саулай ётеди. Экинчиден, школ юйретиу иш бла кюрешген жангыз жамауат-къырал институтду, ол битеу муниципал къуралыуну социо-культура арасы болуп къалады. Алай бла билим бериуню федерал стандартына кёре юйретиу-окъутуу ишни игилендириу бла дайым кюрешебиз. «Мектеп – элни социо-культура арасы», «Биригиуден – айныугъа» проектле, «Бирге тамамлайбыз», «Жер-жерли халкъны журтла жаны бла жарыкъландырыу» волонтёр программаланы толтурабыз, «Общественно-активные школы России» битеукъырал къымылдаугъа къатышабыз. Битеу бу мадарла социо-маданият майданны къурауда устазланы, ата-аналаны бла жамауатны кючлерин бирикдирирге болушадыла, - дейди ол.

Ол чертгенича, иш хар окъуучуну айныууну энчиликлерине, билимине, сейирлерине, фахмусуна кёре къуралады. Аны кёз къарамына эс бурулады, устаз бла окъуучу бир бирлерин «эшитедиле». Билим бериу ачыкъ халда бардырылады, сабийле социал магъаналы жумушлагъа къатышырларына, элни бла мектепни араларында байламлыкъла кючлерлерине къайгъырылады. Окъутуудан коллективде ангылаулукъну жери уллуду,  школда устазлагъа бир оюмлу адамланы командасыды дерге боллукъду. Директор сагъыш этгенден, эл мектепледе ахшы устазла ишлейдиле, ала юйретиуден тышында, окъуучуланы олимпиадалагъа, эришиулеге хазырлайдыла, ол ахшы эсеплеге да келтиреди. Кеслери да «Жылны устазы» регион конкурсха дайым къатышадыла, волонтёрство бла кюрешедиле. Керек болса, психологну, консультантны, социологну борчларын да тамамлайдыла. 

Мектепде ишни игилендириуде чырмаула да чыгъадыла. Баш жарсыуладан бири демография бла байламлыды, сабийле аз тууадыла, экономикада кризис да адамланы жашауларыны качествосун иги этмейди. Бу шартла уа билим бериуде да проблемалагъа келтиредиле, сёз ючюн абадан класслада окъуучуланы саны аз болгъаны ючюн профильли билим бериуню къураргъа онг чыкъмай къалады. Сора  шёндюгюлю компьютерле жетишмегенлери да чырмайды. Кадрла бла байламлы да жарсыу барды. Жаш специалистле школгъа ишлерге бек аз келедиле. Выпускниклени иги кесеги къыралны даражалы вузларына киредиле, алай педагогика усталыкъны сайлагъанла уа аздыла. Аны сылтауу ачыкъды: иш хакъны азлыгъы, ишчи жашау журтла берилмегени, социал льготаланы жокълугъу.

Быллай болумлада баш магъаналы соруу айныуну амаллары бла байламлыды. Анга Залийханланы Лейля былай жууаплайды: «Эл сакъланыр ючюн, билим бериу адамланы сакълауларына, жамауатны, юйюрню излемлерине тийишли болургъа керекди. Тынгылы, не жаны бла да юйретиу жамауатны болуму бла къысха байламлыды, билим бериу учрежденияны ёхтемлиги аны къаллай бир выпускниги вузлагъа киргени угъай, ала элде жашауну игилендириуге къаллай къошумчулукъ этгенлериди. Абаданла да, жаш тёлю да тамамлагъан ишледен къуралады эл жашаугъа кёз къарам, жангызда алай ангылашынадыла аны ахшы жанлары эм аны юсю бла сакъланадыла маданият бла адет-тёреле. Бюгюнлюкде эллени айнытыуну кёп тюрлю амаллары бардыла. Бек алгъа уа, билим бериу сабийлени окъутуудан тышында жамауат башламчылыкъланы, информация-жарыкъландырыу эм физкультура-спорт арасы болургъа тийишлиди. Эл мектепни юсюнден сагъышла, школ кеси кибик, жангы тюйюлдюле, алай ол тамбла къалай болуругъу бизни къолубуздады».

Кульчаланы Зульфия хазырлагъанды.
Поделиться: