ТЮРК ТИЛЛЕНИ ТИНТИУГЕ ЭСЛИ КЪОШУМЧУЛУКЪ ЭТГЕН АЛИМНИ ЭСГЕРЕ

Бу кюнледе Нальчикде гуманитар тинтиулени институтунда  «Къарачай-малкъар филология бусагъатдагъы гуманитар илмуну парадигмасында» деген аты бла белгили тюрколог алимни, филология илмуланы доктору,  профессор Ахматланы Хашимни жашы Ибрагимни 80-жыллыгъына аталгъан конференция баргъанды.

    Форумну  институтну директору, тарых илмуланы доктору Касболат Дзамихов ачханды. Ол Ахматланы Ибрагимни эсгериуге аталгъан жыйылыугъа башха республикаладан да келгенлерин белгилеп, алим мында ишлеп тургъанын, бир къауум жылны малкъар секторгъа таматалыкъ этгенин,  филология илмуну айнытыуда аны жетишимлерини юсюнден да тынгылы айтханды. Бютюнда алимни  сёзлюклени къураугъа салгъан къыйынын  – сёзлени жыйгъанын, къуралыу жорукъланы белгилегенин чертгенди.
    Къабарты-Малкъар къырал университетни проректору Малкъондуланы Юсюп Ахмат улуну университетде ишлеген заманы илмугъа эс бурулгъан жылла болгъанларын чертип, ол заманда ышарыуу бетинден кетмеген, хар айтханынга да эс бургъан, болушургъа таукел Ибрагим анда ишлегени да, сёзсюз,  жаш алимлеге насып эди, дегенди. Ол кесини ызындан тил илму бла кюреширик студентлени, аспирантланы хазырлагъанды. Жамауат адам болгъандан сора да, дегенди Юсюп, Ибрагим ариу юйюр ёсдюргенди. Аны бла да юлгю болгъанды бизге.  Малкъонду улу институтда Ахматланы Ибрагимни эсгериуге аталгъан мюйюш къураргъа боллукъду деп, ол оюмну да билдиргенди.
      Къабарты-Малкъарда Жарыкъландырыу, илму эм жаш тёлю жаны бла министерствону  бёлюмюню таматасы Мокъаланы Ачемез, аны республиканы билим бериу системасына къошхан къыйыныны юсюнден айтып, жашауда да аны иги таныгъанын, ол аланы юйюрге бек жууукъ адам болгъанын белгилегенди.
     Филология илмуланы доктору, Россейде илмуланы академиясыны Къабарты-Малкъар илму арасыны  председателини орунбасары Улакъланы Махти тамата коллегасын тюрк тиллени тинтиуде бек уллу алимге саналгъанын, аны жарты къалгъан ишлерин сохталары андан ары элтгенлерин, «Къарачай-малкъар ангылатма сёзлюкню» юч тому аны инструкциясы бла чыкъгъанларын, институт «Бусагъатдагъы къарачай-малкъар тилни» эки томлугъун хазырлагъанда, аны илму ишлери бла анда да хайырланнганын, ол китапла бла  жаланда къарачайлыла бла малкъарлыла угъай, башха тюрк миллетле  да хайырланнганларын чертгенди. Ахырында уа бу конференцияны къурагъаны ючюн Махийланы Людмилагъа ыразылыгъын билдиргенди эм  Ибрагим къурагъан тюрк тилли ишлеге жораланнган конференцияланы къалай жарыкъ халда ётюучюлерин эсгергенди.
       Институтну директоруну экинчиси, филология илмуланы кандидаты Махийланы Людмила Ибрагимни жашау жолуну, илму ишлерини да юслеринден толу доклад этгенди. Кеси да илмугъа жолун аны аспиранткасы болуп башлагъанын, аны бла тюбешиуле жюрегинде сакъланнганларын айтханды.
   Филология илмуланы доктору, профессор Кетенчиланы Мусса Ахмат улуну биргесине ишлеп тургъанды. Ол аны ана тилни тинтиуде, саулай тюркологияда да тепленмеген жолла бла баргъанын, ол жаны бла тил илмугъа кёп жангылыкъла кийиргенин, къаллай китапла, монографияла жазгъанын да санагъанды, ол иш юсюнде къаллай болуучусун айтханды. Аны бла бирге кеси да аны сохтасы болгъанын, не заманда да таматасыны иги сёзю анга таукеллик берип тургъанын билдиргенди.
      Къарачай-Черкес Республикадан келген Мамайланы Фатима, филология илмуланы кандидаты, устазланы билимлерин ёсдюрген институтда кафедраны таматасы, Ахматланы Ибрагимни эсгере, аны къолунда окъугъанын, аспиранты болгъанын, ол да, аны юй бийчеси Шауаланы Харунну къызы Жаухарат да анга не жаны бла да билеклик этип тургъанларын айтханды.
   Филология илмуланы доктору Биттирланы Тамара уа, ахыр курсда аланы Ибрагим окъутханын,   диплом ишин жаза туруп, ол анга къалай болушханын, аны биргесине окъугъан юч адам бюгюн илмуланы докторлары болгъанларын да белгилегенди. Адам Гутов, филология илмуланы доктору, профессор, кёп жылланы ичинде Ахмат улу бла бирге ишлегенин,  тюбей тургъанын, аны не заманда да жарыкълыгъын эсге тюшюргенди.
     Профессор, филология илмуланы доктору Эфендиланы Салих эрттегили шуёхуну юсюнден жюрек ыразылыгъы бла сёлешгенди эм, бери чакъырылгъаны бла хайырланып,  институтха кеси Инна Кашежеваны юсюнден жазгъан китапны саугъа этгенди.
Уллу алимни, белгили тюркологну быллай кюнде эсге салып, аны юсюнден ариу сёзлерин дагъыда кёпле айтхандыла. Жыйылыуда андан-мындан келген телеграммала, адрес папкалада жазылгъан эсгериуле да окъулгъандыла. Аны бла конференцияны биринчи кесеги бошалгъанды.  Андан ары, эки секциягъа бёлюнюп, илму къуллукъчула келгенлени кеслерини жангы ишлери бла шагъырей этгендиле.

КЕРТИЛАНЫ Сакинат.
Поделиться: