Сабийликни дуниясына къайтаргъан жубанч

Хасаниячы Кючменланы Русланны республикада эм андан тышында да кёпле таныйдыла. Ол бош заманында СССР-ни кезиуюнде чыгъарылгъан машиначыкъланы табып, алагъа реставрация этеди. Бу жумуш анга энчи зауукълукъ келтиреди. Он жылны ичинде Кючмен улу кёп жерлеге 200-ден артыкъ машина ашыргъанды.

 - Руслан, сен бу кюрешген ишинг бла байламлы кёрмючге да къатышханса. Къалай бла чакъыргъанларыны юсюнден айтсанг эди?

- Мени ары ол ишни къурагъан жаш Олег Богров чакъыргъанды. Ол кеси предпринимательди. Бир къауум жыл алгъа уа быллай машинкала бла «ауругъанды». Аны мураты Совет Союзну кезиуюнде чыгъарылгъанланы битеу модельлерини барын да жыйышдырыр муратлыды. Машинкаланы биринчилери озгъан ёмюрню 30-чу жылларында чыгъарылгъандыла. Ма андан бери, ахчасын, заманын да къызгъанмай, алагъа берилипди.  Мени да ВК социальный сетьде излеп табып, февральда кеси  жазгъан эди.  Бир жол Петрозоводскде биреу коллекция къурайма дегенде, мен анга 7 машина жангыртып ашыргъан эдим. Ол а битеу барын да сатаргъа сюйгенинде, аланы Олег алгъанды. Сора машиналаны тап жарашдырылгъанларын кёрюп, ким реставрация этгенин соргъанда уа, ол адам мени юсюмден айтханды анга. Андан сора ол тилейди энтта да бир къауумун жыйышдыргъанма да, аланы тап халгъа келтирирге болуш деп.

- Мен эслегенден, арт эки-юч жылда сен алгъынча аслам заман бёлмей эдинг бу ишге?

- Хау, къоя тура эдим. Нек дегенде, аланы бояугъа, тап халгъа келтириуге да уллу машиналаны жарашдыргъанча кюрешесе. Бояула да саулукъгъа алай аламат тюйюлдюле. Бу тилегенден сора уа болушургъа таукел болама.  Кёрмюч ачсам, келирсе деп тилегенинде да унамагъан эдим биринчиден. Ала ара шахарда эрикгенлерин кетере айланнганлыкъгъа, таулуну жумушу жылны не кезиуюнде да кёпдю. Алай билет да алама, къонакъ юйге да тёлейме деп сёлешгенинде уа тилетдирип турургъа уялып, ыразылыгъымы билдирген эдим.

 - Ахыр сатып алгъан машиналаны къайдан тапхан эдинг?

 - Бирин бир 5 жыл мындан алгъа Челябинскден келтиртген эдим. Бек тозурап эди. Къолум жетмей тура эди. Сора керек темирлеринден бирин этерге да болушхандыла. Къалгъанын а кесим этип жангыртханма. Ол да бюгюн музейдеди. Саулай алып айтханда, анда мени къол къыйынымдан 8 машинам турадыла. Экисин да ашырыргъа хазырлана турама. Дагъыда ол адамны тёртюсю кезиулерин сакълап юйдедиле.

- Бу жубанч бла кюрешиб а къалай бла башлагъанса?

- Хар заманда да уллу ретро машиналагъа сейирим болуучу эди. Алагъа ремонт этерге бек сюйгенме. Алай юйде арбаз хаман темирден толу болгъаны себепли, жаратмай тебирегенлеринде, кетерирге тюшеди. Сора кюнлени биринде темир алгъан жерде болама да, анда «Москвич» сабий машинаны бир кесегин табама. Сабий заманым эсиме тюшюп, аны тап халгъа келтирирге мурат этеме. Ма алай бла 10 жылдан бери 200-ден артыгъын жарашдыргъанма. Кесимде да барды бир 15 машинкадан коллекциям. Юч-тёрт бирчасы жыйылса, сатхан да этеме. Аладан тюшген ахчагъа уа азыракъ тюбеген бир башхасын аласа да, жангыдан ишге берилесе. Юйде, арбазда да салыр жер азды.

 - Саугъагъа алгъанла уа бармыдыла?

- Хау, болмай а. Сабийге угъай да, абаданлагъа окъуна аладыла. Ма бу Москвада ачылгъан кёрмючден да бир къуллукъчуну сабийине саугъагъа 2 миллионнга жууукъ бирин сатып алгъан эдиле.

- Сен жарашдыргъанладанмы?

- Угъай. Аллай модельле бла мен кюрешмегенме алыкъын.

- Бюгюнлюкде сен билип кёп адам кюрешемиди бу иш бла?

 - Москвада бир эрменли жаш, Пензадан, Краснодардан, сора Уфадан. Башкирли жаш  Ринат Тухфатуллин бек тап жарашдырады. Аны да кесини коллекциясы барды. Жарсыугъа, бу кёрмючню къурагъан жашны ахчасы болгъанын ангылап, иги тынгылы этмей ашыргъан бир ненча уста болгъандыла. Ала бла арасын айыргъанды. Кёбюрек эм теркирек этерге сюйюп, тамамлагъан ишлерини качествосу бек осал эди. Аланы да манга бери ашырлыкъды жангыдан жарашдырырча.

- Бизни республикда уа къалгъанмыдыла адамлада аллай машинала?

 - Мен билип, юч жашда барды. Сабийлерине жарашдырыргъа сюйген эдиле да, болушлукъ, консультация сурагъанларында барып къарагъан эдим жумушларына. Бир жол нальчикчи жаш жазады 1954 жылда чыкъгъан «Уралым» барды деп. Кёргюнчю ийнанмайма. Нек дегенде саулай Совет Союзгъа 2 минги чыгъарылгъан эди аланы. Аны уа къалай бла тапхандыла десенг… Бир жууукълары 18 жылдан сора сатып алгъан юйюню башын жангыдан жабар мурат бла чардагъына миннгенде, анда тапханды. Ким биледи. Болурла энтта да бирледе алай атылып, магъана берилмей тургъанла. Анча жылны ичинде мында кесибизде жаланда бир бешисин тапханма.

  -Усталыгъынга кёре уа сен кимсе?

 - Кёп жылны телевизорлагъа ремонт этген ательеде мастер эм директор да болуп ишлегенме. Артда шёндюгюлюле чыкъгъанда уа аны къоюп, энчи предпринимательство бла кюрешиуге кёчгенме.