Огъурлу акъсакъалларыбыз

Махийланы Азизаны бу эсгериу хапары къысхачыкъ болгъанлыкъгъа, жюрекге жетеди, жылыулу сезимле туудурады. Керти да таулу аппаланы-ынналаны бир сейирлик нюрлери болгъанды, сёзлери, ишлери уа, кёкден келген измича, бизге бюгюн алай ариу кёрюнедиле. Бу тизгинлени окъугъан хар адам да кесини аппасын, ол аны кёрген, кёрмеген эсе да, тансыкъламай къоймазлыкъ сунабыз.

Бизни тёлюге аппа деген сёзню бек аз айтыргъа тюшгенин жангыдан къайтарыр кереклиси болмаз. Аны ючюнмю болур эди къыргъызлыланы, къазахлыланы къартларына да «аппа» деучюбюз. Сёз ючюннге, мен Эсен аппаны бир заманда да унутурукъ тюйюлме. Аны эртте тауусхан къалпагъын да кийип, сыйдам гулоч таякъчыгъын да белине кёнделен салып, аны эки къыйырындан эки къолу бла тутуп, къыргъыз элни уллу орамы бла не ёрге, не энишге жёбелеп баргъанын кёрген адам бу акъсакъалны юсюнде болгъан энчиликге эс бурмай къоярыкъ тюйюл эди; аны жюрюшю, кийген кийими башхаладан энчирек, хар заманда да сагъышлы къарамы, басымлы сёзю да алай.

Эсен аппа колхозну терек бахчасын сакълай эди. «Къалауур» деген сёз кимге да хычыуун эшитилмейди, артыгъыракъда сабийлеге. Ол сёзде бир огъурсуз, кюйсюз адамны сыфаты кёрюнеди кёзюнге. Алай Эсен аппа ол ишни тамамлагъаны бизге насып эди - ол сабийлени алма керекли этмегенди. Колхозну тереклеринде ёсген кёгетле уа бир игиле – ашап тоймазча, татыулула. Нек эди ол алай – терек бахчада Шохай, Эсен, Ёзюр кибик огъурлу къартла ишлей эдиле да, андан.

Ахкёбекланы Шохай тереклени кече сакълагъанын артда соруп билдик биз. Анда таулу аппала ишлеген къошха уа къарап туруренг, жауун жаугъан кюн аны ичине кирип, узакъдан сезилген гюл ийисли биченден этилген мулжарда таянмакълыкъ не уллу саугъадан да багъалы кёрюнюучюсюн да эсимде тутама. Бизге ол зауукълукъну берген анда ишлеген аппала эдиле.

Эсен аппа, эски сахтиян бохчасын хуржунундан чыгъарып, хар бирибизге (сабийлеге) ууакъ ахчала бериучюсюн а къалай унутурса! «Киногъа барыгъыз, конфет алыгъыз, - деп да айтыр эди ол ахча бергенден сора. - «Чапаев» киногъа», - деп къошар эди ахырында.

Ёзюр аппа ишлеучю къыллыучада зауукъ этип учуучубузну да унутмагъанбыз. Таматаланы ауузларындан эшитгенме – аллай къыллыучаланы жаланда Кавказда этип болгъандыла.

Сабийлени хар бири да кеси аппалары бла (аппалары болгъанла) махтаныргъа ёч эдиле. Мени аппам манга сыбызгъы ишлегенди деп махтаныр эди Исмайыл, мени аппам а хар заманда киногъа барыргьа ахча береди деп ёхтемленир эди Аскер, Эсен аппа уа манга кёп алмала береди деп, къычырып айтыр эдим мен да. Ол Ёлмезланы тукъумдан болгъанын а кеч билгенме. Эсен: «Сабийге игилик этерге къолундан келген адам насыплыды», - дегенин кеси къулагъым бла эшитгенме. Игиликни игилик бла къайтарыргъа уа барыбыз да борчлубуз. Бюгюн-бюгече мен да аны ариу сёз бла эсгереме.