Жигит Къаражау

Сау-саламат юйлеринден кетип, тауушсуз, хапарсыз думп болуп къалгъанла. Сизни хар кюн сакълап турдула атала, анала, эгечле, къарындашла, сабийле. Кёп сакъладыла. Кечеле, кюнле, айла, жылла сакъладыла. Сиз а къайтмадыгъыз. Кетдигиз узакълагъа, кёзкёрмезге. Ачы жара сала жюреклеге.

Россейни Курск шахар тийресинде урушну бек уллу сермешлеринден бири бара эди. Гитлерчиле неда этип, уллу къоранчларына да къарамай, ол тийрени бийлерге кюрешедиле. Эки жанындан да топ-окъ атылгъан тауушла адамланы сангырау этедиле. Бир кезиуде уа ол тийрени шошлукъ басады.

Сора бираздан окопдан-окопха, солдатдан-солдатха танкала «тигрле», «тигрле келедиле» деген сёзле ёте башлайдыла. Аскерчиле, окопладан башларын кётюрюп, ала келген жанына къарайдыла.

«Тигр» танкала Германияны командованиясыны Уллу Ата журт урушда бек ышаннгылы саууту болгъанды. Темири къалын эм кючлю эди, аны хар топну огъу да тешалмагъанды.

Солдатла танкаланы хапарын айта тургъунчу, болгъанны гюрюлдетип, титиретип, букъу этдирип, окопланы биринчи сатырына «тигрле» чыкъдыла. Кёп да тюйюл эдиле, битеу да юч танкдыла. Кенглигине тизилишип келедиле. Ортадагъы алгъаракъда, бирси экиси уа артдаракъ къалып – топ атхан быргъыларын да ёрге кётюрюп.

Бизни окопланы аллында бир топ бла къауум солдат турадыла. Жанындан къарагъан кёрмезча чырпыла бла сауутларын букъдуруп турадыла. Гитлерчиле аны эслемейдиле. Ортадагъы танк анга иги жууукълашханды. Аны жаланда бир атып, къарыусуз жерине урургъа керекди. Жаланда бир кере. Экинчи атаргъа жетишаллыкъ тюйюлдюле: заман, онг да боллукъ тюйюлдю.

Танкла уа окопланы биринчи тизгинлерине жууукълашхандыла. Бютюнда бек ортада келген. Аскерчиле уа: «Къайдадыла бизни топчуларыбыз. Нек тынгылауну басып турадыла», - деп тырман этедиле. Ортадагъы танк, топчуланы эслеп, кесин ары таба атады. Энди ол аланы малтап кетер акъыл этеди. Жаланда бир такъыйкъа алгъаракъ атаргъа керекди. Танкчыла бла топчуланы араларында бир бирни марау башланды. Бир кесекчикге бизникиле алгъаракъ болуп атдырадыла. Сагъайып тургъан аскерчиле ол жанына къарадыла. Анда топну бурунундан аз тютюн чыкъды. Сора бир такъыйкъадан бизни топчула, ёрге-ёрге секирип, къычырып тебиредиле. Бир-бирлерин къучакълап. Араларында бир узун жаш аякъ бюгюп тепсейди.

Танкны уа быргъысы да энишге салынып, жерге жете, къара тютюню барады. Бирси эки танк ызларына къачдыла.

Немис танкны топ бла бир атханлай кюйдюрген, ызы бла аякъ бюгюп тепсеген жаш Огъары Малкъардан Герийланы Юсюпню уланы Къаражау эди. Ол урушну биринчи кюнлеринден окъуна кетген эди къазауатха.

Герий улу танкны кюйдюргенде, ол тургъан жерге эки офицер келеди. Саугъа берирге къагъытларын хазырлап тебирейдиле. Къаражау а орус тилни билмегенди. Тилманч керекли болгъанда, солдатлагъа сора кетип, Темиржанланы Османны табадыла. Офицер аны алып барады топчула тургъан жербаш юйге. Осман малкъарлы жашны аллына барып тауча саламлашханда, Къаражау асыры къууаннгандан, кесине жер табалмай эди. «Бу офицерле сен танкны къалай кюйдюргенинги билирге сюе эдиле», - дегенди Осман.

- Да, къалай кюйдюрдюм, ата жериндеча башын ёрге кётюрюп келе эди, менден сора ким барды дегенча. Мен а къарыусуз жерине марадым да, алайына урдум. Битеу болгъан иш олду, - деди Герий улу.

Осман Къаражауну сёзлерин орусчагъа кёчюргенде, алайдагъыла асыры кюлгенден, жанларында окопладан солдатла окъуна келген эдиле.

Темиржан улу тилманчлыкъ жумушун тындыргъандан сора ызына къайтады. Ол эки офицер а Герий улуна орден берирге къагъытланы хазырлай къалгъан эдиле.

Бираздан а немис самолётла жетдиле, ол тийреге бомбала атдыла. Тюз да къыяма айланнганча этдиле. Аланы ызларындан а танкала. Сермешни уллусу башланды. Топчула къаты уруш этдиле. Ким биледи, андан сора да ненча танка кюйдюрген эдиле. Кеслери да алайда жан бердиле.

Ол жыллада эллледе, шахарлада чыпынлагъа тагъылгъан радиола бар эдиле. Адамла алагъа тынгылап, хапар биле эдиле урушну юсюнден. Мухолда аллай жерде элчиле жангылыкълагъа тынгылай тургъанда эшитедиле Герийланы Къаражау Курск шахар тийресинде уллу жигитлик этгенди деп. Аланы биргелерине Къаражауну эгечи Жаппан да болгъанды…

Османланы Хыйса.
Поделиться: