Жашларыбыз юйдегили нек болмайдыла?

Журналистлени ишлери окъуучула бла байламлы болгъанлары баямды. Окъуучуланы оюмлары бизге бек багъалыдыла. Биз редакциягъа сёлешгенлени бла келгенлени айтханларына къулакъ салабыз, аланы айтханларын да басмалайбыз.

Бизге сёлешгенлени, келгенлени араларында миллет жарсыулары болгъанла асламдыла. Аладан бири  да - адамларыбызны юйюрлю  болургъа ашыкъмауларыды. Кёп болмай да бир киши сёлешип, кесини жарсыуун билдиргенди. Атын жазмазыбызны да тилегенди.

 «Юйдегили болуу не заманда да тынч иш болмагъанды. Ёмюрлюк жашауларына нёгер сайларча кёп зат керек болады: акъыл, насып, тёзюмлюк, бир-бирни ангылаулукъ... Алгъын заманда жаш, къыз да,  ата-ана , жууукъ-ахлу айтханнга тынгылап, аланы сайлауларына , оноуларына угъай демегендиле. Ол юйюрле да кючлю болгъандыла. Жууукъ адам аманны излемегенни сезе болур эдиле. Ата-анагъа къарап къыз бергендиле, юйдегили этгендиле.

Энди уа ата-ана айтхан къайда къалады?! Кеслери къалай, къайда тюбеселе да, асламында бу интернет бла танышып, бир-бирни иги да билмей юй къурайбыз дейдиле да,  кёп да бармай айырылыргъа тюшедиле.
Мени кесими юйюмде да хал алайды. Мен уллу юйюрню атасыма. Атымы, тукъумуму жазып этеригигиз жокъду. Менича жарсыулары болгъанла кёпдюле, жарсыугъа. Жарагъан тюплю-башлы юйюм, арбазым, арбазда юч жарагъан машина. Ашыбыз-сууубуз не айтдыраса, хар зат базардан, бир кюн ашагъаныбызны бир кюн ашамайбыз. Кёчгюнчюлюкде адамларыбызны ачдан къыйналгъанларын эсгертип, бирде  ачыуланнган да этеме юйдегилеге, азыкъны айырып, аны сюеме, муну сюеме , деп тохтасала, тойгъанларын сыйындыралмай.

Жыл санлары озгъан эки жаш бла эки къыз юйюмде турадыла.  Ариу айтып, урушуп да кюрешеме, айтханымы этдиралмайма. Къызланы ишлери башхады, жашла уа нек турадыла? Сыфатлары –чырайлы, бирер къуллукъда олтурадыла. Сейирим уллуду ишге къадалып, андан башха затны сагъыш этмегенлерине.

Жылла озуп барадыла, къуууп да жеталмайса, да сора сен ызынгдан не къоярыгъынгы сагъышын нек этмейдиле? Къарт болсала ким къарарыкъды алагъа? Юйюр къурап , сабийилерин къубултуп айланнганланы кёзге алсала уа. Мен да, сабийлени аналары да, жарсыйбыз, бизни жыл саныбызда аппа –амма болмагъан адам жокъду деп. Биз саулукъдан аллыбызда туудукъла чабып кёрсек сюебиз.

Жашлагъа нек турасыз былай этип  десек, къадарыбыз алай болур, дейдиле да тохтайдыла. «Сен мадар этсенг, мен къадар этерме» , дейди уллу Аллах. Къызла да кимге барайыкъ, бири ичгичи, бири наркоман, бирсиси ишсиз, жашар жери жокъ  сылтаула кёпдюле, дейдиле да къоядыла. Да биз юйдегили болгъан заманда ашар, киер затыбыз да алай эркин болмагъанды. Биз ол затлагъа кёз жабыучу эдик. Хар нени да жаш юйюрле кеслери мажара эдиле, энди не болгъанды бу миллетге ансы?

Неде болур чурум? Адетлерибизде, тёрелерибиздеми? Сабийлени бюгюннгю сезимге кёре юйреталмагъаныбыздамы? Алай эсе, жер-жерледе бу ишни эл таматалагъа борчха салып,бирге къарайыкъ, сюзеийк, оноу этейик. Былай олтуруп, тынгылап тургъандан хайыр болмаз. Халкъ бир болуп, оноуну бирден этмесе, тышындан келип ким этерикди? Оноу этер заман да озуп барады.

Анда- мында баргъан жерде хар жумушха да жетедиле, керексиз оноулагъа киришедиле, миллетни жокъ бола баргъанына уа нек къарамайбыз. Бусагъатда жаш адамла диннге да бек бериледиле, ол да, бир жаны бла, игиди. Талай жыл мындан алгъа кеф жашланы кёрсенг, жюрегинг къыйнала эди, бусагъатда аллайла бек аздыла. Алгъын  ичгичиге барып къыйналгъандан эсе деп, ол да бир сылтау болгъанды.

Бу жарсыу бек уллуду. Жаш адамларыбыз юйдегили болмасала, миллет къалай айнысын? Баргъан жерибизде, радио, телевидение, газет болсун, бу теманы кётюргенлей турургъа керекбиз.

Мени терсге санарыкъла да болурла. Алай сабийи толу юйдегили болурун ким сюймейди!? Да сора уллу кёллюлюк нек этебиз!? Бедишликди деп, аурууубузну жашырып нек турабыз?  50-ден атлагъан заманларында да жашчыкъ, къызчыкъ деп, къачаннга дери турлукъбуз?

Энтта да кёчгюнчюлюкге къайтайым. Ол къыйын заманлада  окъуна кёп сабийли юйюрле къуралып, аланы кечиндиргендиле, кишиден аман жашамагъандыла. Заманы жетгенни юйлендире баргъандыла. Заманында юйленмеген жашны, къызны  жашауу аламатды деп ким айтырыкъды. Алай бла, хурметли жамауат, бюгюннгю кюнде кёчгюнчюлюк салмагъан къыйынлыкъны кеси кесибизге нек этебиз?

Жашланы гитчеликлеринден баш тутаргъа, юйюр къураргъа, къаты болургъа юйретирге борчлубуз. Къызланы да  баргъан жерлеринде намысха-сыйгъа къаты болурларын излеселе, сурасала, ала да тыш жерде орналырла. Тышына чыкъгъаны да,  къайын юйде жорукълагъа тюшюнмей, ата юйю да аны жанлы болуп, айырып къояргъа хазыр болуп тура эсе, да сора ол миллет къалай айнырыкъды. Аны сагъышын да этейик».