Массаж - саулукъну, къарыулукъну эм ариулукъну амалы

Бусагъатда саусузлагъа багъыуну кёп тюрлю амаллары бардыла. Массаж аладан бириди. Аны хайырлылыгъыны юсюнден газетни корреспондентине Нальчикде багъыу-спорт комплексни врачы Фатимат Тлапшокова  айтады.

-Бир жол,-деп башлайды ол ушагъыбызны,- Монреальда бардырылгъан ХХI Олимпиада оюнланы кезиуюнде суугъа секириучю Елена Войцеховская финалда тап секиралмай къалады. Олсагъат хали осал болады, кесине жер тапмай къалады. Аны ол халин кёрген массажист аны, кабинетге кийирип, бек алгъа, сылай, нерваларыны къозгъалгъанын шошайтады. Ызы бла  терисин  ийлегенча этеди. Сора: "Лена, сени къаллай сейирлик балтырларынг бардыла, сен къалай терк келесе кесинге. Аперим! Бусагъатдан  сен бек  бийикден секирликсе",- дейди. 

Массаж этген кабинетден къыз ахшы хали бласпортда жетишимле болдурургъа таукел болуп чыгъады. Лена, бийикден секирип, тогъуз балл алып, олимпиаданы чемпиону болады...

-Спортда массажны баш борчу неди?

-Массажны физиология амалын артыкъда спортда кенг хайырланыуну юсюнден буруннгулу грекли врачла Гиппократ, Геродикос, Демокрит да жазгъандыла. Ала аны спортха, школгъа, аскерге да сингдиргендиле. Халкъ  асламланы физкультурагъа юйретиуде массажны багъыу тюрлюсюнден энчиси жаратыла эди -спорт массаж. Ол жарау этиуню кезиуюнде эм физкультура бла кюрешгенде хайырланылады. 

Спорт массажны баш борчу - физкультура упражненияла этерни аллында чархны хазырлауду, спортчу арыгъандан сора,  кесин ачытхандан сора да хайырланылады.

Спорт массаж жарау этиуню къайсы кезиуюнде да хайырлыды эм ол аны баш магъаналы  кесегичады. Къаллай да болсун, эришиулени неда физкультура дерсни башлардан алгъа – чабыуда, гимнастика, аэробика эм дагъыда алагъа ушаш кёп башхалада да хайырланылады.

-Эришиуледе, жараулада да спортчулагъа битеу къарыуларын, кючлерин салыргъа тюшеди. Аллай бир къымылдап турургъа кюч-къарыу да къайдан чыгъады? 

-Аны адамны  балтырлары бередиле. Ала гитче "моторчукъла" кибикдиле. Адамны чархы, саны да аланы айныуларына кёре болады. Балтырла къаллай къыйын ишни да тамамларгъа боллукъдула,  жаланда алагъа кёз-къулакъ болуп, тап халда тутаргъа керекди.  Массаж а балтырланы механикасын ишлетеди. Къан терк айланып башлайды да,  балтырлагъа да ётеди, ала иги ишлеп башлайдыла.

-Башха усталыкълары болгъанлагъа уа не амал?

- Массаж  искусствону бир-бир тюрлюлери бла кюрешгенлеге бек керекди. Сёз ючюн, хореографияда, циркде ишлегенлеге. Ол кеси аллына саулукъ сакълауну амалы болгъанына да къарамай, физкультура упражненияланы орунуна этилмейди, жаланда аланы бютюн хайырлы  амалыды.

Адам арып, талып тургъанда, анга массаж этилсе, аны арыгъаны кетеди. Алимлени тинтиулери кёргюзтгеннге кёре, беш минутну ичинде массаж этилгени, жыйырма минутну олтуруп солугъандан эсе хайырлыды. Андан сора адам ишни юч кере терк эм тынгылы тамамларгъа боллукъду.

-Массажны тарыхы- ол саулукъну, къарыулулукъну эм ариулукъну тарыхыды дерге боллукъмуду?

-Ол багъыуну бек эрттеден къалгъан амалыды. Анга кёп ёмюр болады, ол  угъай да, минг жылла окъуна да. Болсада бюгюнлюкде  да ол кесини магъаналылыгъын тас этмегенди.

- Аны «узакъ ёмюрлюлюгюню»  жашырынлыгъы уа  неде болур да? 

-Баям, аны женгиллигинде эм кеси аллылыгъында болур. Биз,  сёз ючюн, массажны юсюнден сагъыш этмей, адамны тынчайтабыз неда махтау салып, башын сылайбыз. Ма ол затла уа массажны бек женгил амалларыдыла, алагъа "сылау" дерге боллукъду. 

Массажны хайырлылыгъыны юсюнден кёп айтыргъа боллукъду. Болсада Одиссейни сёзлери бла бошаргъа сюеме: "Женгил аякълача эм къаты балтырлача  уллу махтауну бир зат да келтирмейди".