Тагъылгъан кёпюр

Бусагъатда кёп адам биле болмаз Быллымны бла Бедикни арасында  Бахсан сууда алгъын заманладан бери тагъылгъан кёпюр болгъанын.  Бу тийреден башлап Бахсан бла  Балыкъ суула бирге  къошулгъан жерге дери  мынга ушагъан башхасы  болмагъанды.  Бахсан сууну  баш жанларында томуроуланы кёнделен салып, сууну юсю бла алай  ётюп тургъандыла.  Алай черек къутургъан  заманда аланы алып кетгенди. Томуроуладан ишленнген кёпюр Байдаланы элде да  бар эди. 

Бахсан сууну жаны бла бара туруп, бир тюрсюнлю бетон кёпюрлеге тюбейсе.  Аладан да эригип, келе-келсенг, тюз жолну айланчындан  бираз энишге тюшгенлей, кесинг да билмей, башхалагъа ушамагъан тагъылгъан кёпюрге жолугъаса.  Аны  эки жанында темир жипле тутадыла. Кёпюр кеси сейир   болгъандан сора да, Бахсан ауузну бек тар жеринде ишленипди. Тёгерегин  къаяла бла  къалын агъач къуршалап тургъанча кёрюнеди. Ол   табийгъатны юзюгю болуп, анга аламат къошулуп къалгъанды. Узакъдан бошала билмеген жолда арып-талып былайда тохтайса. Тёгерекге къарап: " Бу ариу, таза, сейирлик эм къууатлы тийрени бюгюннге дери нек эслемей тургъанма", – дейсе кесинг- кесинге. 

Керти окъуна адам, нени да унутуп, эркинликге ычхынып солурча жерди. Черекден келген салкъын аяз эм тау хауа тирилик бередиле. Тынчлыкъ, ырахатлыкъ, тамашалыкъ битеу  былайгъа жыйылгъанчады. Бахсан сууну тохтамай, бирча тауушлу шорхулдагъаны, чегетни ариу шууулдагъаны сени иги сагъышлагъа, къууанч муратлагъа бурады. Алагъа къошулуп кёпюр желде, бешик кибик ары-бери чайкъала, санга салам береди.  Аны кенглиги экеулен эркин сыйынып барырчады. Уллу кёпюрден бла мындан баргъан суугъа къарагъан башха тюрлюдю. Ортасында сюелсенг, кесинги тенгизде жюзюп баргъан сунаса. Неда юсю бла ёте туруп, кемедеча,  эки жанына атады. 

Биз, сабийле, элден бери кёп кере жаяулай келип, сууну онг жанына ётюп, шхелди, чертлеуюк эм марокола жыйып айланнганбыз. Узакъгъа барып,  арып-талып,  уллу иш тындырып келген  сунуучу эдик.  Кертисин айтханда, бу тийре, бизни бек сюйген жерлерибизден бири болгъанды. 

Къыркъынчы жылланы ахырында  Тырныаууз шахаргъа, бютюнда бег а ишлей тургъан вольфрам-молибден комбинатха, кёп вольтлу ток ыз ётдюрюп башлагъандыла. Ол кёбюсюнде  Бахсан сууну сол жаны бла ётеди. Тау жерлеге жетгенлей а, черекни  онг жанына кёчюрюлгенди.  

Токчула ремонт чыпынланы  жарашдыргъан заманларында  жолларын эм заманларын да  кёп къоратмаз ючюн  салгъандыла бу кёпюрню. Битеу ишле бошалгъандан сора да, кёпюр жыйырма жылдан артыкъны  кёплеге жарап тургъанды. Аны элчиле, чабакъчыла, уучула, туристле эм башхала хайырланып тургъандыла. 

Кёпюр  бу тийрени белгиси болгъанды. Бахсан суу тохтамай баргъаныча, кёпюр да тургъаныча тургъанды. Алай заманны аллында бары да къарыусуздула.  Кёпюрню жаны бла ётгенле, амалсыздан, кёз алларында аны аз-аз чачылгъанына, бузулгъанына шагъат болгъандыла. 

Озгъан  жайда Бахсан суу къутургъан заманда,  тереклени   келтирип кёпюрге кёнделен тирегенди.  Ызы бла алайгъа ташла, агъачла эм башха затла да  жыйылгъандыла. Аны хатасындан  кёпюрню къангалары кетип, къуру темир жиплери къалгъандыла. Талай заман ётгенден сора уа, сол жанында темир-бетон таянчакъны агъым жуууп кетгенди.  Сууну онг жанында таянчакъ агъачдан ишленнгенликге,  бийикде болгъаны ючюн жеринде сюеледи.  

Жарсыугъа, бусагъатда кёпюрден, сёзсюз шагъат кибик, сууну онг жанында агъач таянчакъ къалгъанды. Кёпюр жерине орнатылса, биягъы хар кимни да къууандыргъанлай турлукъду. Хар заманда да, бу тийрени жаны бла ётгенде, кёз аллынга кёпюрню сураты келеди, аны бла бирге уа озгъан зауукълу  заманла да.   

Беккиланы Омар.
Поделиться: