Мюлкню ызындан чабып жеталмагъан

Муслимни атасы эртте ёлюп, анасы ёсдюрген эди. Тенглери аталары бла чалгъыгъа чыкъгъанда, ала бла сюелип  ишлегенде, жюреги такъыр бола эди. «Мени жауум эр кишисиз ёссюн», - дей эди анасы, жюрек жарасына туз къуя. Муслим жарлы жашагъанлары ючюн да уяла эди. Къоншуланы уллу юйлерини  къатында аланы бир отоулу гытычыкълары бек эриши кёрюне эди жашха. Адам жырлылыкъгъа ахча-бохча къытлыкъ да къошулуп, кёз ачдырмай эдиле.

Школну бошагъанындан  сора Муслим  математика факультетге кирди. Курсунда Рита бла тюбешип башлады. Бир кюн къызны къабакъларына  дери ашырды. «Кел, жууукъ бол. Юйде, анамдан сора, адам жокъду, жаланда экибиз жашайбыз», - деди Рита. Муслим аланы мекямчыкъларына къарагъанлай, кесини журту эсине тюшдю… Хау, бюсюрей эди Ритагъа, юйюр къураргъа да бар эди акъылы, алай жарлы жарлыгъа къошулуп, не насып къураллыкъ эди. Алайда бир жангызлыкъдан апчыгъан бир эки амалсыз адам… угъай, Ритадан этекни кесип, узакъ турургъа керек эди.

Муслим чырайлы эди, окъууда уа айырмалы болмагъанлыкъгъа, къызла анга эс бура эдиле. Болсада, сессияланы Ританы болушлугъу бла бере эди. «Сен университетни бошагъанлыкъгъа, къалай ишлериксе, бир да ангылаялмайма», - деп кюлюучю эди ол. Сюйген къызыны сёзюн эсге алып, жай айлада жаш плитка салыргъа, хуна къаларгъа  юйренди. «Хо, къуллугъунг болмаса да, къоркъмазбыз, усталыгъынг барды», - деди Рита. Алай жаш а аланы сюймекликлерин сууута эди, жаланда шуёхлукъ жюрютюрюклерин билдире…

Кимден эсе да Муслимни чемерлигин эшитип,  факультетни деканы  юйюнде ремонт этерге чакъырды. «Алан, бай адамла былай къызгъанч  нек болурла? Сенден сора,  жокъму сунаса къурулушчула, учузуракъ тёлер ючюн ышаннганды санга жумушун», - деди Рита. Муслим а декан анга эс бургъанына ёхтемленип, ахчаны юсюнден сагъыш да этмеген эди.

Анасы да ыразы болмады жашыны заказына. «Сен алыкъа студентсе, не ишлерге къызыннганса? Мени устаз хакъым аз болса да, жетеди экибизге», - деди. «Мама, жетеди дегенинг неди? Сен да къыйналаса, мен да къыйналама. Ишлегенден ёлген кёрмегенме мен алыкъа. Сени сомчукъларынгы кютюп турмай, иги жашча, санга ахча ишлеп келтирсем а»,-деп жууаплады Муслим. Ол алай айтханда, анасы жиляп къалды: «Муслим, аурууунгу алайым, сен а уллу жаш болуп тураса да».

Жай айла терк оздула. Кюн сайын Муслим общежитден деканны уллу кирпич юйюне жёнгери бла келип, аямай  ишлей эди. Аны юй бийчеси Жулдузхан къызы Жаннагъа бир кюн: «Муслимни къылыгъына, сыфатына, усталыгъына да бирча бюсюреп турама. Бу юйюбюзню къатында экинчи юйюбюз, анда жашар эдигиз… Къызым, байлыкъ да, къуллукъ да излеме, сени атанг кимни да иги ишге саллыкъды, ахчабыз кёп, бизге биреуню ырысхысы керекмейди. Кесибизни мюлкюбюз башыбызгъа  жараса болады. Жашны ычхындырмайыкъ», - деди.

Жанна атасыны-анасыны  сёзлеринден бир заманда да чыкъмагъанды. Бу жол да: «Сиз не оноу этсегиз да, хо, деп къоярыкъма», - деди.

Муслимни бла Жаннаны тойларыны юсюнден хапар терк жайылды: «Бай болсанг, машинала, юйле, заводла угъай да, адамны сатып алаласа», - дей эдиле бир бирлерине сёзчюле.

Ахыр бешинчи курсха бармай къалыргъа уялып, окъуууна жюрюген этгенликге, Рита лекцияладан бир сёзню да ангыламайды. Тюнгюлдю. Кечени узуну жиляй кетип, тангнга чыгъып къала эди. «Ой, мен харип, къара бу бедишге, жарлылыгъымы кёзюме тутуп, атып къойду да мени Муслим», - дей эди. Муслимни анасы да  къара туман болгъан эди. Ким эсе да жетдирген эди анга хапарны, билдирген эди хар затны. «Тёрт-беш жылны  ышандыра кетип биреуню, ахырында уа билмегенча этип къойгъаны иги тюйюлдю. Къызны къаргъышындан къоркъама», - деди.

Рита уа: «Мени тюзлюгюм да, сюймеклигим да жибермесинле Муслимни», - деп, ачы къаргъыш айтды. Той  баргъан кюн жолда авария жашны жашауун замансыз юздю. Анасы уа ол кюнден башлап юйюнден чыкъмады, школда ишине да бармады.  

Бир жол Муслимни анасын Рита жокълады. «Сени  терслемейме мен, къызым, къаргъыш этген эсенг да. Къадарсыз  зат да болмайды. Жаланда бир затха  ауруйду жаным: биреуню ырысхысына нек  алданнган болур эди жарлы балам? Аны  къоллары, аны усталыгъы бла къаллай юй-кюн боллукъ эдигиз. Халал къыйынына ийнаналмай, биреуню мюлкюне сатылгъан жашым… Ибилис алдагъан, абындыргъан алтыным…» - деп сынсыды. Рита сокъуранды къаргъыш этгенине. «Бизге аманлыкъ этгенлеге да иги тилекле  этип турургъа керекди», - деди ол кеси кесине, Муслимни анасыны кюйгенине къарап.