Юйюрюн сюйген анга эс тапдырыр амал табарыкъды

Бизге кёпле жазадыла тарыгъыуларын, телефон бла сёлешип да айтадыла жарсыуларын. Алагъа кёре юйюрлени насыпсыз болууларыны сылтаулары бирчадыла:  ишсизлик, ахча къытлыкъ. Алай аладан да бек, билемисиз, тиширыугъа не зат ачыу тиеди? Бек къыйын кезиулеринде эрлерини кёлсюзлюк этгенлери. Ала юйюрню къыйын кезиуюнде не ичгиге бериледиле, неда юйден кетип къаладыла, бар ауурлукъну да тиширыуну юсюне атып. Анга сатхычлыкъ дегенден башха не айтыргъа боллукъду? Мен бир-эки юлгю келтирейим да, кесигиз да сагъыш этигиз.

Бир тиширыу  письмосун таза да жанындан тойгъан кезиуде жазгъаны кёрюнюп турады. Посёлкада иш жокъду. Алгъын аракъыны аузуна салмагъан адам, юйюр башчы, ичгичи болуп къалгъанды. Ичген адам а огъурсуз, сансыз болады. Аркъа сюегин ачытып, тёшек болуп къалгъан, арбачыкъ бла болмаса жюрюялмагъан жашына окъуна жаны аурумагъанды. Алгъа ичгиге берилгенди, артда уа башын алып кетгенди: жарлылыкъдан, къатыныны мудахлыгъындан, жашыны бирде тюнгюлген, бирде уа арсарлы къарамындан..

Анасы уа къатындан кетмейди. Кесини да бир кюню - сау, бир кюню – шау. Шахтада ишлегенде, аягъын ачытханды да, жашын кётюрсе (кётюрмей а болмайды), жаралары ашланып, аурутуп башлайдыла. Алай ол кесини аурууларын унутханды.  Эшиуюн къыстау бардырады. Андан тюшген капеклерин а къайсы бирине жетдирсин? Фатар ючюн тёленирик борч да аяусуз ёседи. Дарманла да – къан багъа. Тамата жашы студентди, анасы айтханнга кёре иги жашды, аман окъумайды. Алай аны шахарда кечиндирир онг жокъду. Къысхасы, бу саусуз тиширыугъа жетген къыйынлыкъны бирин айт да, бирин къой.

Мен хапарын айтырыкъ башха тиширыуну юсюнден а манга эрттегили танышым билдиргенди. «Газетигизде кёп тюрлю жашау халланы юслеринден жазасыз, къыйналып жашагъанланы юйлерине барыб а кёргенмисиз? Келчи, мени къоншум къалай тургъанына бир къара»,-дейди ол бир жол, манга тюбегенлей. Мен а бир кесекден анга къонакъгъа барама да, экибиз да къоншусуна киребиз.

Беш башлы юйюрде ючюсю сакъатладыла: аналары, алыкъа жаш адам, бир ненча жыл мындан алгъа аны бир бюйрегин кетергендиле, школда окъугъан эки жашчыгъы астмадан ауруйду. Аталары уа ичгенден бошамайды. Ичип келсе уа, къатынын, сабийлерин да тюеди.

Эки отоулу фатар, тар болгъанлыкъгъа, тазады, тизгинлиди. Алаша, арыкъ тиширыу, къарыусуз кёрюннгенликге, юйюр ючюн къайгъыргъаны, мадар этерге кюрешгени эсленип турады. Отоуну бир мюйюшюнде олтуруп, юй тюпде жайылып тургъан паласны кир этмез ючюн, юсюне клеёнкачыкъ атып, эшиуюн къыстау бардырады, къолларын къымылдатханны бир такъыйкъагъа да къоймайды.

Кюреше кетип, жарлылыгъыны юсюнден кючден айтдырдыкъ анга. Алгъа уа: «Бир хатам жокъду, баш ием да бек игиди. Ишин да сюйгенди. Бир затдан керекли болмай жашап тургъанбыз. Ишсиз къалгъанлы  уа эки жыл болады. Не этсин да, харип, ачыуундан ичеди»,-деп, эрин жулургъа кюрешгенди. Юйюр къолайлыгъын, ырахатлыгъын сакълаялмагъаны ючюн ол жаланда кесин терслейди, уялып, кёзюбюзге къараялмайды. Гитче, мудах тиширыучукъ, юйюрню ауурлугъу бюкген…

Быллай ишлени кёре кетсенг, кёп сагъышла келедиле акъылынга. «Эр кишиле да не этсинле, иш болмаса?»,- дегенлеге сейир этерчады. Тышында иш жокъ эсе, юйдедамы жокъду? Бир да болмаса, бахча эт, мал тут, жашларынгы юйрет, ала юйдегилерине бла сабийлерине къыйынлыкъ жетдирмеген чынтты эр кишиле болурча алай ёсдюр. Тиширыуунг эшиу эше эсе, юйде анга къолунгдан келгенича болуш… Юйюрюн сюйген анга болушур, жашауун бир кесек женгил этер амал табарыкъды.

Бизни тиширыуларыбыз не заманда да жигит болгъандыла. Ата-аналары гитчеликден окъуна аланы: «Сен башынгы тутаргъа керексе»,-деп, къаты юйретгендиле. Ол себепден аланы насыплы этер ючюн алай кёп кере тюйюлдю, жаланда аз-маз къайгъырыу, таянчакълыкъ этиу.

Текуланы Хауа.
Поделиться: