«Мен насыпны саулукъда, юйюрде, сюйген ишимде кёреме»

Бир жыл   Къулийланы Къайсынны атын жюрютген малкъар драма театрны артистлери бла бирге  Кърым Республикагъа барыргъа насыбым тутады. Аны  кёп шахарларыны уллу театрларында болуп, артистлерибиз сахна оюнларын кёргюзте эдиле. Бизни артистлеге  анда жашагъанла, бютюн да бег а кърым татарлыла, жарыкъ тюбей эдиле.  Хар  оюнларында да  залда тырнакъ басар жер жокъ эди. Бир жол а  алагъа къараргъа, мындан барып, Кърымда ишлеген таулу жашла келедиле. Ала бюгюн-бюгече да бизни артистлерибизни  аламат оюнларына  къарап, уллу зауукълукъ тапханларын унутмай айтадыла. 

Жашла Мамайланы Фатиматны, Жабелланы Асиятны, Жангоразланы Мажитни, Мызыланы  Аубекирни, дагъыда кёп башха артистлерибизни  оюнларын бек жаратханларын чертип айтыучудула. Татарлыладан бир тиширыу уа,  къатыма келип,  Асиятны  кёргюзтюп:  «Ол  бек фахмулу  артистди, кесини  да не уллу эм даражалы театрда  ишлерге да  къолундани келликди. Мен аны   билип айтама»,- деген  эди. Мен а, ёхтемленип, «Ол мени  эгечимди!,-деп жууаплагъан эдим.  Жабелланы къыз  керти да ишин билген, сахнаны сюйген адамды.        

  “Асият, асламысында драмалы артисткады. Ол бек фахмулу адамды, ар- тистканы юсюнден алай айтыр ючюн аны ишлегенин кёрюрге керекди, ол а тохтаусуз ишлегенлей турады. Бюгюнлюкде театрда аны бла бирге окъугъан къызланы арасында ол бек фахмулуларындан бириди десем да, ётюрюк айтырыкъ тюйюлме.

Асият бла ишлеген тынчды.  Ол ишлеп тургъаннга ушайды. Кеси да театргъа тынгылы хазырланып келеди. Аны ич дуниясы болмагъанча бай- ды”,- дейди актрисаны юсюнден театрыбызны баш режиссёру Атмырза- ланы Магомет.

 -Мен узакъ, аламат тау элде - Бызынгыда туугъанма, орта школну да анда бошагъанма. Биринчи устазым Ботталаны Любовь Якубовна, ол ана тилни окъута эди бизге, баям, ана тилни сюерге да манга, кёп башха окъуучулагъа да ол юйретгенди. “Ана тилибизде бизни бир жерлибиз, акъылман, малкъар халкъны биринчи назмучусу Мечиланы Кязим хажи сёлешгенди, сиз а къалай окъурукъ тюйюлсюз бу дерсни?"- дер эди.

Тюзюн айтсам, артист болургъа деб а турмай эдим. Алай, школда окъугъан заманымда, Любовь Якубовна: “Нальчикде, театрыбызда, Москвада ГИТИС-де окъургъа малкъарлы къызланы бла жашланы аладыла. Алай алгъа конкурсдан ётерге керекди”,- дегенни айтып, мени да къолумдан тутуп, театргъа келтирген эди. Ийнанмай эдим. “Хоу бир да, мен не артист боллукъма, бютюнда Мос­квада уа къалай окъурукъма?”- деген къайгьы мени ичими къалтырата эди. Болсада насыбым тутду. Мени институтха окъургъа алдыла. Юйде да тыймагъан эди­ле. Алай бла Москвагьа кетеме.

-Сен  бек ариу жырлайса, кесинг да назмула жазаса, алагъа макъам да къурайса. Не заманда жырлап башлагъанса?

-Училищеде окъугъанымда той-оюн ансамбль къурагъан эдик. Андан сора тёрт-беш жыл озгъандан сора  уа биринчи кере бек кёп  адамны аллында сахнагъа  чыгъама.  Унутмай эсем, ол “Салам алейкум” деген жыр фестивальда эди. Андан бери жырлайма.

Жырлагъан  жырларымы асламысын кесим жазгъанма. Зумакъулланы Танзиляны назмуларын бек жаратханым себепли, алагъа да макъам салыргъа кюрешеме.  Жыргъа бек уллу сюймеклигим барды, алай а театрны бегирек сюеме.

-Асият, сен Москвада те­атр институтда окъугъанса, анда жылларынгы, окъууунгу юсюнден да айтсанг эди.

• -Не жашырлыгъы барды, бек къыйын эди. Ол ата-анама, юйюрюме тансыкълыгъым бла, эрттенликде тогъуз  сагъатдан кече да  онбир сагъатха дери окъуп, репетиция этиу бла да байламлы эди. Биз юйрениуюбюзню кече да къоймаучу эдик.  Алайсыз жарарыкъ тюйюл эди. Насыбыбызгъа, ол жыл мындан баргъан жашла бла къызла бир бирибиз бла бек шуёх эдик. Биз анда  «Бек  иги актриса», «Бек иги тиширыу роль» дегенча, дагъыда башха конкурслагъа къатышыучу эдик.

- Сен жырлап, бизни республикалы радиода неда телевиденияда жазылгъан жырла  бармыдыла?

- Режиссёр Жаболаны Люда, (жаннетли болсун), бериуню къурагъан Асанланы Кулина къурап, телевиденияда фильм-концерт барды.  Анда беш жыр жырлайма. Радиону фондунда да бардыла жырларым.

•  -Къайсы  спектакльледе ойнагъанса? Къайсы эсингде къалгъанды?
• -Миннуллинни «Жангызлыгъында». Анда мени ролюм бек сейирлик эди. Биргеме КъМР-ни халкъ артисткасы Байзуллаланы Роза бла республикабызны сыйлы артисти Бачиланы Ахмат (ол да жаннетли болсун) ойнагъандыла. Биргенге жылла бла ишлеп тургъан  артистледен кёп затха юйренирге боллукъду.

-  Мен кёп спектакльледе ойнагъанма. Алада уллу, гитчерек рольлярым да бар эдиле. Болсада, бир сёз бла  айтханда, иги, осал ойнагъан эсем да, аны къараучу бек уста биледи, ангылайды, аны  алдаяллыкъ тюйюлсе, рольлярым бары да манга жууукъдула, меникиледиле. Кертиди, аланы бирлери мени жюрегиме жетгендиле, бирлери, баям, къайгъы, сагъыш да этдирген болурла. Алайсыз  жарамаз. Сёз ючюн, Гецадзени «Жол беригиз, Къараман къатын келтиреди», Ёлмезланы Мурадинни «Гошаях бийчеси», Миннуллинни «Жангызлыгъы», дагъыда кёп башха пьесала мени эсимде кёпге къаллыкъдыла. Мен алада баш рольляны  ойнайма.

•   -Сени толмай къалгъан муратынг бармыды?
•     -Кертисин айтсам, мени муратларым кёп къалмай тола кетгендиле. Аллах къызгъанмасын: атам, эгечлерим, къарындашларым сау-саламатдыла. Жарсыугъа, анам    ауушханды. Айып этмегиз, кесими да юйюр жашауум бек тап  къуралгъанды. Къысхасы, тарыгъырча тюйюлме. Муратларым а, хар адамныча, мени да бардыла, бири толса, башхасына умут этип башлайса.
•  -Ишден бош заманынгда уа не этесе?
•  -Мени, Расулну да бош заманыбыз болса, Кёнделеннге барыргъа бек сюеме, жарсыугъа, заман аздан Бызынгыгъа терк-терк баралмайбыз, алай , теолефон бла  сёлешип, бир бирден хапар билебиз. Дагъыда назму жазама, жыр къурайма, аны юсюне да тиширыуну юйюнде азмыды жумушу. “Салам алейкумгъа”, “Чамханагьа”, башха концертлеге да къатышыргьа кюрешеме. Ол да мени бек сюйген ишимди.
• -Асият, насыплыма дерге боллукъмуса? Сени Аллах берген фах- мунг, ариу ауазынг, на­змула, музыка жазаргъа кьолунгдан келеди, сюйген ишингде ишлейсе...
• Юйден ишге, ишден да юйге ашыгъып, сюйюп барама, ол а аз тюйюлдю. Жашауда тюбей тургъан ууакъ-тюек затланы, чырмауланы уа... алагъа эс бурурча тюйюлдю. Бирле насыпны ахчада, монглукъда кёредиле, башхала - сюймекликде. Мен а насыпны саулукъда, юйюрде бир бирни ангылауда, сюйген ишимде, сабийинг саулукълу ёссе,- олду уллу насып. Башхача айтханда, хар ким, на­сыпны кесича кёреди. Бюгюн хар зат да тап эсе, тамбла алай болмаз. Аны себепли, хар иги, саулукълу кюнюме къууана, Аллахха шукур, дейме.

-Сени баш иенг Атмырзаланы Расул да театрда ишлейди. Юйде, театрда да бирге, эрикмеймисиз? Къыйын тюйюлмюдю?

-Мени баш ием артист болмаса эди, баям, мен актриса болмаз эдим. Биз бир бирибизни бек иги ангылайбыз. Юйде репетицияларыбызны къоймайбыз. Спектакльде ролюму тапсыз этген жерим болса, ол аны эслеп, тырман да этер, тюзетир. Ма алай бла, бир бирге болуша, жашайбыз.

- Асият, ушакъ нёгерлигинг ючюн сау бол, сюйген театрынгда сени жюрегинг жаратхан рольляны ойнай, ариу жырла бла бизни да къууан- дыра, кёп жылланы жаша.