Аны къол ызы энчиди

Къудайланы Азизни жашы Иссаны республиканы жамауаты иги таныйды. Аны къол ишлерини ызы энчиди. Аланы кёрмючледе кёрсенг, жылыуларындан билесе Исса этгенин. 

Ол Къазахстанда туугъанды, Быллымда ёсгенди. Школну бошагъанлай, Къабарты-Малкъар къырал университетни филология факультетини орус-малкъар бёлюмюнде окъугъанды. Урунуу жолун Элбрус элни школунда ана тилден бла адабиятдан дерсле берип башлагъанды. Бир ненча жыл ишлегенден сора, атасы Азиз къошда кеси къалып, анга нёгерлик этерге баргъанлай, жашауун малгъа къараугъа бургъанды. Тауланы сюйген Исса, баям, табийгъатыбызны сейирлигине да алданнганды. Таматаны акъыл сёзюне да сукъланнган болур.

Атасыны къатында тургъан жаш андан кёп адамлыкъ, жашау дерс алгъаны сейир тюйюлдю. Ол ёксюз болуп къалгъанда, эгечден туугъан Толгъурланы Зейтунну ёсдюрген, анга билим алдырыуну баш борчуна санагъан Къудайланы Азиз халкъ сюйген, ишчи адам эди. Къол усталыкъланы, дарман хансланы да иги билгенди. Ол затлагъа жашын да юйретгенди.

Исса къайишден эшген къамичиле, агъачдан этген адырла, кийик мюйюзле бла жасалгъан чырахтанла, къалакъла, къашыкъла, агъачны юсюнде ишлеген суратла, башха затла да, авторну энчи къол ызын сакълайдыла. Ала миллет усталыкъланы шагъатлыкъларыдыла. Адамланы къууандырыргъа этгени уа хакъды – хар бирибизни юйлерибизде да бардыла андан келген саугъала. Ол аланы жюрекден юлешеди. 

Аллай ишни эбин билген, анга тынгылы юйреннген къыйынды. Къайсы агъачдан, къалай, не ишлеригин Исса иги биледи. Юйретирге да сюеди. 

Бир кере, Тюркден келген къонакъла бла баргъан эдик анга. Жумушлары – тюрк халкъланы сабий оюнларын жыйыу. Исса элни тамата адамларын да чакъырып, къонакълагъа къурманлыкъ аш къангала жайып тюбегенин унутмайма. Жюрегича, къолу да ачыкъды аны. Ол кюн алайда Тюркге ата-бабалары мухажирле болуп тюшген къарачайлыла, ана тилде сёлешип, бир бирни ангылап, зауукълу хапар айтхан эдиле быллымчы къартла бла. 

 Ол тюбешиуде Иссаны арбазында, ата-бабаладан къалгъан усталыкъларын ол юйретген жашчыкъла – Ёзденланы Хажбий, Отарланы Салим, Мырзаланы Къууанч, Мызыланы Заур да кёргюзтген эдиле. Аланы ишлери кёрмючледе алчы жерлеге чыкъгъанда, Исса аладан да бек къууаныучу эди сохталарыны жетишимлерине. Ала уа кюреше эдиле, къонакъланы алларында тёртден, бешден, алты къайишден эше, жантау эте... Энди ала ёсгендиле. Башха жашчыкъла жюрюйдюле Иссагъа. Ол аланы юйюнде юйретгени сейир тюйюлмюдю? Къырал мекямлада аллай огъурлу ишге бир мюйюш табылмагъаны жарсырчады. 

Исса эки къызны бла бир жашны атасыды, аппады. Аны жашау нёгери Этезланы Индира бир да жарыкъ мангылайлы адамды. Кеси да устазды. Аланы юйлеринде, баям, ала дунияларын ашыргъынчы, къартла бла жашагъандан болур, сабыр уюгъан тынчлыкъны сезесе. Биз, Иссаны нёгерлери, андан сюебиз ары барыргъа. 

Дагъыда Къудайланы Исса назмула жазады. Студент жыллада окъуна ол жаны бла фахмусун кёргюзтюп тургъанды, алай басмаларгъа ашыкъмагъанды, итинмегенди. Бюгюн ала авторну ич дуниясыны, оюмларыны юслеринден толу хапар айтадыла. Ол шартны бу назмуда да кёрюрге боллукъду.

           Быллым элим

Къаспот къая, ёмюр келечиси! 
Ёхтем къарайса башындан элге.
Кёпню кёрген! Айта башла кесинг,
Сёлешейик, тюшгюнчю кетерге…

Арып, талып, жетеме да санга,
Мен, тансыкълап, келеме, къатынга. 
Буруннгулу къартхача къууана,
Ма, буюгъа турама аллынгда. 

…Жарым ёмюр сени этегингде, 
Жолда-къолда, жастыкъ бола ташынг,
Мал ызындан жаяу жюрюгенде, 
Бир Аллахха жетгенди алгъышынг.

Мамыр жашау, саулукъ да тежединг,
Сукъланмайын киши байлыгъына,
Насып юлюш, намыс да сен бердинг,
Чамланмайын жашау тарлыгъына…

Шошлукъ бийлеп, сёлешмейди къая,
Ол айтыргъа сюе болурму жукъ?
Барады кюн да Зырдагъат таба.
Кёпню кёрген атам, анам да жокъ…

Быллым элим! Кете-кете къартла,
Седиреди элни перекети!
Ёссе да эл, къурай жангы журтла,
Къартсыз бети мудахды миллетни.

Керти хапар кёрюп айтырыкъла 
Кете-кете барадыла аздан, 
Тарых тюзюн излеп, сурарыкъла
Келедиле, туууп жашдан, къыздан…