Терек бахчачыланы эслерине

 Жаз башы келгени бла терек бачхада иш кёп болады. Аны себепли бусагъатда адамла, бош заманларын зыраф этмей, аллай жумушларын тамамлар ючюн терк къармашадыла. Сабий заманымдан бери эсимдеди бюгюн кюн тийгенликге, тамбла къар жаууп къалгъаны  неда бир кюн къар жаууп тургъанлыкъгъа, тамбла кюн тийгени.   Хауаны алай терк тюрлениучюсю  бизни регионда, бютюнда арт заманда, терек бахчалагъа, урлукъ себилген сабанлагъа заран салмай къоймайды.  Аллай болумда терек бахчалагъа не къадар аз хата жетер ючюн не этерге керекди?
Бу соруулагъа  билгенибизча жууап этейик. Терек бахчала бла кюрешгенлени айтыуларына кёре, терекле суулу жерде ёсе эселе, жылы кюнле келгенлей, аланы тёгереклерин къардан тазаларгъа керекди. Къургъакъ жерледе ёсюп эселе, мылы сакъланыр ючюн , къарны аланы тёгереклерине  кюресе игиди. Бутакъларын да къардан ариуларгъа керек болады, ауурлукъ этип сынмазча. Дагъыда тюбюнден чыпынла (тиреуле) салып, бутакъланы ёрге сюерге керек болады.
 Жаз,  жылыу ургъанлай, чычханла, башха заранлы жаныуарчыкъла   тереклени къабукъларын кемиредиле. Аланы тамырларына заран берлик къурт-къумурсхала да биринчи «уянадыла». Ол себепден къуу, жараусуз бутакъларын кесип, аладан узагъыракъ кетеригиз.
 Наныкъ, мароко салгъан жерлеригизни суу басып эсе, ырхы ызчыкъла къазып, суу бир жанына саркъырча этигиз. Алай болмаса, аланы тамырларын суу кюйдюрюп, тирликсиз къалыргъа боллукъсуз.
Кёгет тереклени къуу болгъан бутакъларын да кетеригиз. Аны кибик аланы артыкъ, тапсыз ёсген бутакъларын да кесигиз. Бусагъатда тереклеригизни барысын да кёкташ къошулгъан суу бла жуудуругъуз. Ол къуртланы, къамажакъланы да жокъ этерикди, тереклени къабукъларын жангыртыргъа себеп боллукъду.

Терек бачха бла кюрешгенлени айтыуларына кёре, бусагъатда тереклени ариу акълап чыгъаргъа керекди,  экинчи къаууму айтханнга кёре уа, къыш болмаса, тереклени акъларгъа керек тюйюлдю. Эки жаныны айтханларында да болур магъана, алай март, апрель айла келселе, кёпле аланы акъламай къоймайдыла. Нек дегенде акъланнган тереклени къабукъларын кюн алай кюйдюрмейди. Ол биринчиси. Экинчиси, терекле акълансала, аланы керексиз къабукълары бла, къабукъларыны тюплеринде къышлагъан заранлы къамажакъла къурутулуп, тазаланнган этедиле. Акъланнган тереклени къабукъларын чычханла алай тынч кемиралмайдыла.

Тереклени акълау бла байламлы былайда бир затны эсгерте кетейик: ол иш мартны аягъында, апрельни ал кюнлеринде этилсе,  тереклени «саулукъландырады», андан ары этилинсе айбатландырады. Аны себепли кечге къалмагъыз. Жаш терекчиклени акълайбыз деб а, аланы ариу сыйдам къабукъларын къурутуп къоймагъыз. Акъларгъа керекли сууугъузну кесигиз да хазырлаяллыкъсыз. Алай болмай, хазыры бла хайырланабыз десегиз да, аны тюкенледе табарыкъсыз. Алада тытыр да, бордосская суу да эркин табылады. Алай а,  тереклени акълагъан заманда, хлору болгъан тытырны хайырланмагъыз. Жаз башы ишлени бардыргъан заманда тереклеге азот неда комплекс минерал семиртгичле берирге унутмагъыз.