«Бизни Жаратханны жумушакълыгъындан умут юзмегиз

Къыяма кюнню, къабырны азатларындан къорууланыр ючюн муслийман бу дунияда къаллай жумушла толтурургъа керекди? Жаханимде къаллай къыйынлыкъла сакълагъанларын билебиз, алай аны отундан сакъланыуну къаллай амаллары бардыла?  Аны юсюнден «Ислам а Евразии» газетни баш редактору, Аль-Азхар ислам университетни бошагъан Аккайланы Хасим хажи айтады:  

- Бизге бу жашау нек берилгенди? Аны юсюнден   хар бирибиз кёп кере сагъыш этген  болурбуз. Жашауда муратла сала,  адам билимине, атасы, анасы юйретгенине, ич дуниясына таянады. Кесин бу дуниягъа, байлыкъгъа алдатханнга бийик къуллукъла, ахча, мюлк жашаууну баш мураты болуп къалады. Алай биз аны ючюнмю жаратылгъанбыз?

Бу къыйын соруулагъа жууапланы Сыйлы Къуран береди.   Ма, сёзге, «Власть» сурада быллай аят барды: «Сизни сынар, ахшы ишлерин  кёрюр ючюн ёлюмню, жашауну да ким жаратханды? Ол деменгилиди, кечиучюдю» (67:2). Аны къалай ангыларгъа боллукъду: адам сынауладан ётер ючюн жаратылгъанды.

Башха аятда уа биз   Аллахха  баш урур, табыныр ючюн жаратылгъаныбыз айтылады: «Жинлени да адамланы да мен ала манга баш урур ючюн жаратханма» (51:56).

Муслийман къаллай муратлагъа итинирге кереклиси уа бу аятда ангылатылады: «Хар жан да ёлюмню сынарыкъды. Къыяма кюнде хар биригиз да саугъагъызны толусунлай аллыкъсыз. Жаханимни отундан узайтылып, Жаннетге кирлик жетишимли болур. Жерде жашау жаланда зауукълукъ бла сукъландырыуду» (3:185). Бу аятны магъанасы -  адам бу дунияда кесин Жаханимни отундан къутхарып, Жаннетге кирирча жашаргъа керекди. Мухаммад файгъамбарны, Аллахны саламы анга болсун, хадиси да аны билдиреди: «Жаннетде къамичи тенгли окъуна жерчик бу дунияда хар неден да багъалыды»  (Бухари. Муслим).

Алай бу саугъагъа къалай жетишсин муслийман? Белгили ислам алим шейх Ибн Таймия  фатыуа чыгъарып,  Жаханимден къутулуп, Жаннетге кирирге болушурукъ он затны белгилегенди.

Аладан биринчиси тобагъа къайтыуду. Гюнахлы иш этген адам аманлыгъын ангылап, жюрегинден аны ючюн сокъураныуду ол. Тобагъа къайтхан  Уллу Аллахдан сора болушлукъну бир жерде да излемейди, анга къайтып, этген аманлыгъы ючюн жюрегинден сокъуранады.  «Кеслерине  заран салгъан къулларыма айт: «Бизни Жаратханны жумушакълыгъындан умут юзмегиз. Кертиди, Аллах гюнахланы толусунлай кечеди. Ол – кечиучюдю, халалды»  (39:53).

Истигъфар этигиз. Башхача айтханда,  гюнахла кечилирлерин тилегиз. Тобагъа къайтыу бла истигъфар бир тюйюлдюле. Тобагъа къайтыу – адамны ич дуниясы, хали, кёлю бла байламлыды. Истигъфар а тил бла этиледи. Мухаммад файгъамбарны, Аллахны саламы анга болсун, хадисинде аны юсюнден былай атылады: «Сокъураныу – тобагъа къайтыуду».

Башха жерде уа ол былай дегенди: «Аллах бла ант этеме. Мен кюннге 70 кере бизни Жаратхандан кечгинлик тилейме (истигъфар) эмда анга ёкюнюу бла къайтама) (Муслим). Истигъфар адамны гюнахладан тазалайды,  тилек ачыкъ, таза жюрекден этилсе.

Хасанат  сакълайды муслийманны жаханимден. Ол а  муслийман Аллахутала ючюн этген ахшылыкъла, игиликледиле. Сыйлы Къуранда былай айтылады: «Намазны кюн башланнганда, бошалгъанда, кечени бир-бир сагъатларында да къыл. Кертиди, ахшылыкъла аманлыкъланы узайтадыла» (11:114).

Беш ууахты намаз,  къошакъ намазла эм иги жумушладан бирлеридиле. Ала муслийманны Аллахуталагъа жууукъ этедиле, гюнахладан тазалайдыла. Былайда сёз гитче гюнахланы юсюнден барады. Анга шагъатлыкъны уа хадисде табабыз: «Беш ууахты намаз, жума намаз, Рамазан айда ораза тутуу аланы арасында этилген гюнахладан тазалайдыла, уллу гюнахладан башхаладан» (Муслим).

Муслийманны дин къарындашы ючюн дууа тилеги.  Сёзге, жаназы намаз. Хадисде быллай сёзле табабыз аны юсюнден: «Ёлген адам ючюн жюз муслийманнга жетген жамауат, аланы хар бири да, тилек этселе, ол къабыл кёрюлмей къаллыкъ тюйюлдю» (Муслим).

Сынаула.   Жашау биз сюйгенча тынч, сыйдам тюйюлдю. Хар бирибиз да тюрлю-тюрлю   болумлагъа, къыйынлыкълагъа тюбейбиз: ауруйса, жууукъ адам бла айырылыргъа да тюшеди, сюйген адамынг ёледи, факъыралыкъгъа жолугъаса эм башхала. Ала ийманы болгъанны сынар ючюн бериледиле. Муслийман тёзюмлюк этип, ала барысы да Аллахдан келгенин ангыласа, ол заманда кечилир, саугъагъа тийишли болур. 

Сыйлы Къуранда айтылады: «Биз сизни къоркъуула, ачлыкъ, мюлкюгюзню, адамларыгъызны тас этиу бла сынарыкъбыз. Тёзюмлюлюклери болгъанланы, къыйынлыкъ жетгенде: «Кертиди, барыбыз да Аллахданбыз, къайтхан да анга этерикбиз»,- дегенлени къууандыр» (2:155-156).

Къабырны азабы. Муслийманла артыкъда къоркъгъан, Аллахуталадан  къутултурун излеген жумушла бардыла. Аладан бири къабырны азабыды.  Ала артыкъда  къоркъуулу, къыйын жумушла эселе да, адамны гюнахладан тазалайдыла. Къабыр азаб Жаханимде сакълагъан къыйынлыкълагъа тенг тюйюлдюле. Аллахутала бирлеге тазаланыуну быллай жолун сайлагъанды. Аллай муслийман Жаннетге Жаханимни отун сынамай тюшерикди. Аллахутала бизни бу эки къыйынлыкъдан да сакълап, бу дуниядан аны ыразылыгъын табып кетгенлени арасына кийирсин.

Къыяма кюнню сынауу. Бу кюнде адамланы уллу къыйынлыкъла сакълайдыла. Ол кюн тёзмезча къызыу боллукъду, адамланы ауузлары жабышыллыкъдыла. Хар  ким да жашауун къалай ётдюргенине,  гюнахларыны ауурлугъуна  кёре  терлеген суугъа кёмюллюкдю.  Адам атасын, анасын, сабийин да унутурукъду,  кесини къадары ючюн жарсыугъа кирликди.

«Къулакъны сынсытхан таууш эшитилсе, муслийман  къарындашын, анасын, атасын, юйдегисин, жашларын да унутурукъду. Хар адамны да кесини жарсыулары артыгъы бла боллукъдула»,- деп айтылады бу кюнню юсюнден Сыйлы Китапда (33:37).

Дуниясын алышхан адам ючюн саула этген ахшылыкъла. Адам ауушхандан сора, жууукълары анга атап этген ахшы ишле ючюн хайыр аллыгъы  белгилиди: садакъа берселе, ораза тутсала, хаж къылсала. Мухаммад файгъамбарны, Аллахны саламы анга болсун, хадисинде былай айтады: «Ёлген адам ючюн, ол ораза тутаргъа борчлу болгъан эсе, жууукъларындан бири тутсун». Алимле хар кюн да факъырагъа аш-суу берирге боллугъун да айтадыла.

Файгъамбарны жакълыгъын излеу. Мухаммад, Аллахны саламы анга болсун, былай билдиргенди: «Аллахутала манга сайлау этерге эркинлик бергенди: жамауатны жартысын Жаннетге ашырыргъа, неда жакъчылыкъ этерге. Мен экинчисин сайлагъанма».

Энтта башха хадис: «Мен  Уллу Аллахны атындан: «Энди уа ыразымысы, Мухаммад?»,-деп соргъунчу жамауатны жакъларыкъма. «Мени Аллахым! Энди ыразыма», -деген кезиуге дери».  Мухаммад файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, бизни сакъларыгъына ышаныулукъ жюреклеге рахматлыкъ береди.

 Аллахуталаны халаллыгъы, кечиую. Къыяма кюн бир тюрлю сылтаусуз бизни Жаратхан гюнахларыбызны кечериги муслийманлагъа артыкъда уллу саугъады.  Аллахуталаны халаллыгъы, ахшылыгъы уллуду, аны ючюн умут юзерге, тюнгюлюрге жарамайды. Сыйлы Къуранда былай айтылады: «Аллахуталаны халаллыгъындан ким умут юзеди, ажашханладан сора?» (15:56).

 

 

Тикаланы Фатима жазып алгъанды.
Поделиться: