Майдаллары, халкъыны ыразылыгъы – усталыгъыны, къарыууну да шагъатлыкълары

Жаш спортчубуз Мусукаланы Исмайылны жетишимлерини юслеринден биз дайым да эшите турабыз. Ол эркин тутушуудан кёп даражалы россейли, халкъла аралы эришиуледе да ахшы кёрюмдюле болдура келгенди. Жаш гёжефге профессионалланы, къараучуланы жанларындан да аслам эс юниорланы араларында Россейни биринчилигинде тутушханындан сора берилгенди. Аны ызындан ол Изербашда турнирден сора спортну устасы деген атха  тийишли болгъанды, Болгарияда дунияны чемпионатында хорлагъанды.

                 Уллу спортха биринчи атламла

Спорт бла Исмайыл биринчи классдан окъуна кюрешип башлагъанды. Ол жыл аны туугъан элинде-Хасанияда школда эркин тутушуудан секция ачылгъан эди. Алай ол кезиуде аны жарауу узакъгъа созулмагъанды.Эркин тутушуугъа жангыдан Исмайыл тёртюнчю классда къайтады, алай бир къауум сылтау бла биягъы къояды. Кертиси бла да, кёл салып а эки жылдан сора алтынчы классда жарау этип тебирейди. «Ким биледи, атам Тимур кеси заманында мени бу жолгъа салмаса эди, быллай жетишимлеге да жетмез эдим»,- дей эди артда жаш гёжеф.

Исмайылны биринчи тренери  Ажоланы Юсюп, жашчыкъны фахмусу болгъанын кёрюп, юйретген да эте, эришиулеге да элтип башлайды. Алай бла ол Жемталада турнирде биринчи жерни алады. Кесини биринчи уллу хорламына уа Исмайыл 2011 жылда Чеченде Ахмадхажи Кадыровну хурметине жораланнган турнирде алчы жерни алгъанын санайды. Нек дегенде ол аны республикадан тышында берилген биринчи алтыны болгъанды.  

Софиядагъы турнир Исмайылгъа энчи магъананы тутханды. «Аны аллында аллай эришиуде къытдыргъанма. Аны жаланда кесим уллу кёллюлюк этгенимден кёреме. Бу жол а жаланда хорларгъа ниет этип баргъанма. Саулугъума чып тюшгени бир кесек къыйнагъанды. Биринчи словаклы спортчу бла тюбешген эдим. Аны, кёп мычымай, 7:0 эсеп бла къытханма. Аны ызындан Тюркден Европаны кюмюш призёру  бла тутушханма. Болсада былайда талай чурумла чыкъгъан эдиле - очколарымы санамагъанлары ючюн, тюбешиу бир кесек созулгъанды. Алай артда андан жети очкогъа аслам алып хорлагъанма.

Ахырында грузинли гёжеф бла эришгенме. Биринчи такъыйкъалада окъуна ол къарыу жаны бла кючлю болгъанын ангылагъанма, алай дагъыда ол накатланы туталмагъанын да эслегенме. Ол себепден, бу приёмну хайырланып, аны онглагъанма»,-дейди Исмайыл, чемпионатны юсюнден оюмун айта. Эсигизге салайыкъ, ол анда 55 килограмм ауурлукъ категорияда алтынны алгъанды.

Хорларгъа къалай юйренирге керекди  деген соруугъа Исмайыл къысха жууап береди: «Манга аны юсюнден айтыргъа, баям, алыкъа эрттерекди. Алай адам, мураты бар эсе, кёп ишлерге борчлуду. Юйретиучюлени магъаналары да уллуду. Сора, сёзсюз, Аллахдан фахму болургъа керекди».

Спортчу бюгюнлюкде юйюрюне, шуёхуча кёрген тренери Ажоланы Юсюпге бек ыразыды. Анасы Мадина, къытса, къытмаса да, аны къууанып сакълаучуду. Атасы Тимур а жашындан хорлам излейди. Исмайыл Хасанияны спорт клубуна жюрюген жашчыкълагъа да ахшы юлгю кёргюзтеди, спортну бу тюрлюсю болмаса эди, баям, боксну неда гимнастиканы сайларыкъ эдим, дейди ол. Жаш Дагъыстанны къырал университетини педагогика бёлюмюнде билим алгъанды. Жарау да асламысында анда тренерле Шемев Шемеевде бла Сагидпаша Умахановда этгенди. Турнирледе Къабарты-Малкъарны бла Дагъыстанны атларындан барады.

                                              Къатышхан эришиулеринде – алчы жерле

Таулу жаш Хасавюртда эркин тутушуудан онунчу континентле аралы кубокда, 65 килограмм ауурлукъ къауумда тутуша, финалда Ахмед Касумовну хорлап, алтын майдал алгъанды. Дагъыда бир «алтынны» Олимпиада оюнланы кюмюш призёру Юсюп Абдусаламовну саугъаларына къуралгъан эришиуден келтиргенди.

Красноярскда "Футбол-Арена Енисей" комплексде эркин тутушуудан «Гран-при "Иван Ярыгин" атлы XXIX халкъла аралы турнир бардырылгъанды. Бу эришиуню магъанасы бек уллуду, аны бла кезиулю спорт жыл ачылады. Мусукаланы Исмайыл анда кюмюш майдал къытханды. Исмайыл анда тёрт тюбешиуюнде хорлагъанды, алай ахырында дунияны чемпиону Гаджимурад Рашидовха 3:2 эсеп бла къытдыргъанды.

2017 жылны эм тауушлукъ эришиуледен бири – Владикавказда тёрели «Аланла» деген халкъла аралы турнирге дунияны 11 къыралындан эм кючлю спортчула къатышхандыла. Север Осетия-Аланияны Спорт министерствосунда айтханларына кёре, бу эришиуню Европаны чемпионаты бла окъуна тенглешдирирге боллукъ эди. Анда Мусукаланы Исмайыл алтын майдал алгъанды. Финалгъа чыгъар ючюн тюбешиуюнде Исмайыл Олимпиаданы чемпиону гюржюлю Владимир Хинчегашвилини хорлагъанды, ахырында да Зелимхан Абакаровдан кючлю болгъанды.

Польшада эркин тутушуудан «Вацлав Циолковскийни мемориалында Мусука улу доммакъ майдалгъа ие болгъанды. Ол жарым финалгъа дери биринчи эки тюбешиуюнде къазахлы Айдарбек Баймурадовну бла Калининграддан Ильяс Ибрагимовну болжалдан алгъа хорлагъанды. Жарым финалны да жетишимли башлагъанды. Мында анга 2013 жылда дунияны чемпионатыны финалисти болгарлы Владимир Дубов къаршчы тургъанды. Бизники аны 2:4 эсеп бла хорлай тургъанлай, контрприёмгъа тюшгенди. Аны ючюн Владимир 4 балл алгъанды. Жарсыугъа, Мусука улу артда эсепни тюзеталмагъанды. Доммакъ майдал ючюн ол биягъы болгарлы Георгий Вангелов бла тутушханды. Аны уа тюбешиуню ючюнчю минутунда окъуна къытханды, алай бла анда да гёжеф майдалсыз къалмагъанды.

                                               Къыралда – алчыланы санында

Исмайыл къыралны чемпионатларында да атын айтдыргъанды. Аладан Москвада ётгени сейирлик хорламлагъа, сакъланмагъан эсеплеге бай болгъанды. Анда 61 килограммгъа дери ауурлукъ къауумда эм кючлюлеге хасаниячы гёжеф, «Аланы-2017» турнирде хорлагъан Мусукаланы Исмайыл бла Бурятиядан 2015 жылда Европалы оюнлада къытхан Александр Богомоев саналгъандыла. Богомоевни Дагъыстандан Магомедрасул Идрисов, хар кимни да сейирге къалдырып, 9:0 эсеп бла онглагъанды. Алай бла финалда Исмайыл бла Магомедрасул тюбешгендиле. Аланы сермешлерини ахырына дери «алтынны» ким аллыгъы билинмей тургъанды, экиси да хорламгъа итиниулюклери, кюч-къарыулары, усталыкълары бла бир бирге ал бермегендиле. Жарсыугъа, ахыр такъыйкъалада алгъа Идрисов чыкъгъанды, Исмайыл а кюмюш майдал къоллу болгъанды.

Спортчу хорламгъа итинсе, мураты ючюн усталыгъын, жанын-къанын аямай кюрешсе, хорламны жолуна чыгъады, халкъындан ыразылыкъ да табады. Алай бла Дагъыстанны Спорт тутушуудан федерациясы россейли гёжефлени 2015 жылда жетишимлерини эсеплерин чыгъаргъанда, биринчи жерде бизни Мусукаланы Исмайыл бара эди. Рейтингге уа халкъла аралы, къырал даражалы турнирледе эришген битеу да 280 спортчу киргендиле. Жерлешибиз ол кезиуде Европалы миллетлени кубогунда, Хасавюртда континентле аралы кубокда, Бакуда Голден Гран-приде хорлагъанды, Грозныйде Рамзан Кадыровну кубогунда экинчи жерни алып, эм кёп - 700 балл жыйгъанды.

                      Жалгъан оноу чыгъарылгъан эсе да, хорлагъаннга саналгъанды

Россейни Якутскда 2016 жылда ётген чемпионатында судьяланы жалгъан оноуларыны хатасындан Исмайыл алтын майдалын алалмай къалгъанды. Россейни Спорт тутушуудан федерациясыны президенти Михаил Мамиашвили, спорт министри Виталий Мутко да Виктор Лебедевни бла Мусука улуну сермешлерин бардырыуда уллу кемчиликле болгъанларына женгдиргендиле, артдагъы кенгешде да экспертле Исмайыл хорлагъанына шагъатлыкъ этгендиле. Болсада, ала терс чыгъарылгъан эсепни тюзеталмагъандыла. Спорт тутушуудан федерацияны биринчи вице-президенти Омар Муртузалиев, Олимпиаданы чемпиону Джордан Барроуз, Олимпиаданы эки кере чемпиону Махарбек Хадарцев, Олимпиаданы юч кере чемпиону Александр Карелин, Россейни сыйлы тренери Абдулманал Нурмагомедов эм кёп башха белгили спортчула бла тренерле бу чемпионатха, бек биринчи уа Мусукаланы Исмайылны бла Виктор Лебедевни эришгенлеринде чыгъарылгъан оноулагъа ыразы болмагъанларын жашырмагъандыла.

Бек башы уа Исмайылгъа ыразылыгъын халкъы кёргюзтгениди. Ол эришиуден къайтханда, туугъан эли Хасаниягъа кирген жерде майданда анга эллилери, тенглери, тыш элледен адамла да жарыкъ той бла тюбегендиле. Гёжефге ариу алгъышларын  КъМР-ни Парламентини депутатлары Байдаланы Далхат, Сумайланы Ахмат, Хасанияны администрациясыны башчысы Азаматланы Къайсын, КъМР-ни Муслийманларыны дин управлениясыны башчысыны орунбасары Мисирланы Хызир, КъМР-ни Альпинизм, таулагъа ёрлеу эм спорт туризм федерациясыны президенти Ёлмезланы Абдул-Халим, Хасанияны ветеранларыны советини башчысы Гайыланы Султан, спорт министрни орунбасары Аналаны Аслан эм башхала айтхандыла. Исмайыл а мындан арысында да эришиулеге къатышырыгъын, хорлам ючюн кюреширигин билдиргенди.