Келишимсиз бардырылгъан къурулуш

Кёпжыллыкъ сынамгъа кёре, Минги тауда курт юзюлюу кезиу октябрьден майгъа дери созулады. Алай бла бусагъатда да хазырлылыкъ керекди. Кюзде къоркъуу азыракъды, иш кёп къышны ортасындан мартны ахырына дери чыгъады.

Метереология эм башха геофизика болумлагъа къарагъан Шимал-Кавказ сауутланнган службаны (ЭВПЛО) башчысыны орунбасары Будайланы Махмут айтханыча, былтыргъы курт юзюлюу кезиу хауа болумлагъа, къарны къалынлыгъы, къыйын болум чыгъаргъа къоркъуу жаны бла да къыйын эди. 3050 метр бийикликде орналгъан «Чегет» службаны эсеплерине кёре, къар жаугъаны 1419 мм болгъанды, ол а кёп жылланы ичинде жыйылгъан орта эсепни 137 процентин тутады. Алай бла ол сезон 42 жылны ичинде эм къарлы 5 кезиуню арасына тюшгенди. Къар юзюлюуге къажау служба къоркъуу чыкъгъан 79 жерде ишлегенди, ол а битеу да 2337 минг гектар болады. Зор бла 50 курт тюшюрюлгенди, алада 2311 минг кубометр къар жыйылгъанды (юлгюге, 2019-2020 жылладагъы сезонда 21 курт тюшюрюлгенди, алада 331 кубометр къар бар эди). Этилген мадарланы хайырындан адамлагъа, мюлклеге да хата жетмегенди.

Къар юзюлюуге къажау ишле бютюн тынгылы тамамланырча, ЭВПЛО стратиграфия тинтиулени дайым бардыргъанды, ол санда тюз да курт тюшерге боллукъ жерледе да. Тау этекледе жаугъан къарны бийиклиги дайым ёнчеленнгенлей тургъанды, эсгертиуле бла прогнозла этилгендиле, ала сейирлери болгъан организациялагъа жиберилгендиле. Чегетде бла Азауда эм аланы тийрелеринде жерледе халгъа кюн сайын къаралгъанды.

Будайланы Махмут белгилегенича, бусагъатда Минги тауда сагъайтырча затла бардыла. Алай бла служба бла кенгешмегенлей курт юзюлюуге къоркъуулу жерледе къурулуш къыстау барады. Алайлада ишленнген пансионатланы, къонакъ юйлени эм башха турист объектлени иги кесегин курт юзюлюрге къоркъуу болмагъан заманда ачаргъа жарайды, ала уа ишлерин жылны узуну бардырадыла. 

2018-2019 жылладагъы сезондан башлап, къырал службагъа салгъан борчха тийишлиликде, ЭВПЛО-гъа курт юзюлюуден сакълау ишни бардырыугъа ахча федерал бюджетден бёлюнеди, былайда сёз жангызда федерал магъаналы объектлени къоруулауну юсюнден барады. Битеу башха экономика объектле аны ючюн тёлерге керекдиле. Алай 2020-2021 жылны къышына аланы иелери бла 5 граждан-праволу келишим тауусулгъанды.

Эсеплени чыгъаргъанда, былтыргъы курт юзюлюуге къоркъуулу кезиуде отряд, къыйын болумлагъа къарамай, ишин тийишлисича тамамлагъанды. Бюгюнлюкде ол салыннган борчланы толтурурча битеу керекли амалла бла жалчытылыннганды.