Инфарктдан сора да, тап жашаргъа болады

Инфарктдан сора толу жашау этерге боллукъмуду? Бек башы уа - аны экинчи кере болдурмазча не этерге керекди? Ол эки соруугъа къаллай жууапланы кёпле сакълайдыла, артыкъда ол къыйынлыкъдан къутулгъанла. Аны юсюнден КъМР-ни кардиология арасыны поликлиникасыны кардиологу Жанатайланы Людмила айтханды.

Биринчиден, дарманла!

-Тийишли дарманланы ичерге керекди. Алай ауругъанла къан тамырны басымларын тапландырлыкъ дарманланы эм тромбланы къуралыуларын азайтырыкъ антиагрегантланы эм къанда статинлени холестеринлерини ёлчемлерин алаша этген АПФ-ны ингибиторларыны басымларын тапландырлыкъ  кючлери болгъан дарманланы хайырланыргъа керекди. Аланы инфаркт болгъан адам битеу жашауунда хайырланып турургъа керекди. Жашау этерге эм керекли дарманланы ёлчемлерин а врач бла бирге энчи халда айырадыла.

Инфаркт болгъанла халкъда жюрюген дарманланы хайырланнганда, бек сакъ болургъа керекдиле. Нек дегенде ала жаланда аурууну ачыгъанын шошайтадыла, артыкъда сёз гипотензиялы препаратланы юслеринден барады: къан тамырланы басымларын мардадан озуп азайтыу инсультну къозгъаргъа боллукъду.

Инфарктдан сора халкъда жюрютюлген дарманланы хайырланнганла артыкъда сакъ болургъа керекдиле. Ала жаланда аурууну шошайтадыла ансы, сау этмейдиле, мардадан кёп ичилселе уа, адам къайтарылып инфаркт болургъа боллукъду. Нитратланы хайырланмай болмай эсегиз, жаланда болушлукъчу дарманланыча хайрланыгъыз.

Экинчиден, къан басымгъа – энчи эс!

-Къан тамырны басымына эм къалай ургъанына эс бура-бура туругъуз. Инфаркт болгъанны (артыкъда абадан адамны) къан тамырларыны къалай ишлегенлерин  кёргюзтюучю ышанла гипертоникленикиледен  эсе бийик болургъа керекдиле - огъарысы 120-дан аз угъай (мыйыны аш бла жалчытыу азайтылмазча) эм 150-ден кёп да угъай (ауругъан жюрекге ауур жюк болмазча), диастоликалы басым а (тёбеннгиси)-90-дан кёп болмасын.

Дагъыда эс буруп турурча магъаналы кёрюмдю - къан тамырны терк неда акъырын ургъаныды. Брадикардия  (мардадан аз ургъаны) минутну ичинде 60-дан аз ургъаны эм тахикардия (минутну ичинде 90-дан кёп ургъаны), гемодинамикалы инсульт болургъа къоркъуулудула: аллай кезиуледе ауругъан жюрек къандан толмай къалады.

Жюрек къысып ауругъанда (ишемия), къан тамыр минутну ичинде 56-60 кере урургъа керекди.

Ючюнчюден, кардиологну унутмагъыз!

-Кардиолог врачха терк-терк бара туругъуз. Биринчи баргъан врачыгъызгъа, ол иги биледи сизни нек ауругъаныгъызны, аурууугъузну да. Керек болса, дарманланы ёлчемлерин да тюрлендирликди (халыгъыз осалланнганын кёрсе), къошакъ тинтиуле этдирирге УЗИ-ге, коронофографиягъа жиберликди, къан тамырланы иничкергенлерин билсе, стентированиягъа неда шунтированиягъа жиберликди, ол амалла уа ахыр кезиуде къайтып инфаркт болууланы иги да азайтхандыла.

Тёртюнчюден, жатып турмагъыз!

-Жатмагъыз! Алгъын инфаркт болгъан адам юч ыйыкъны ичинде жатып турургъа керекди, сора аз-аздан аягъы юсюне тура, къыйын болмагъан ишге узала башларгъа керекди, деп тургъандыла. Шёндюгю тинтиуле ачыкълагъанларына кёре, инфаркт болгъандан сора аз-аздан ишге узала башларгъа керекди. Бек игиси уа - инсульт болгъандан сора, эки-юч кюн озуп, массажны болушлугъу бла (алгъа акъырын, андан сора тири массаж бла), сора кардиотренажёрда (энчи халда къаллай бир заманны чабаргъа кереклисин тохташдырыучу устройствосу болгъан «жолчукъда») чабыу бла. Инфарктдан сора жюрекни шаугютлери да жарау этерге керекдиле.

Бешинчиден, диета!

- Азыкъны диета жорукъ бла ашагъыз. Ол жюреклери ауругъанланы ашларыча болургъа керекди: семиз мал этни, эсиртиучю ичгини эм тузну аз хайырланыгъыз, кюнню ичинде 3-5 кере жемишле бла тахта кёгетле ашагъыз

Алтынчы, жашау кёллю боллугъуз!

- Жюреклери ауругъанлагъа сагъыш этип, тюнгюлюп турургъа жарамайды. Инфаркт  - ёлюм тюйюлдю. Айтылгъан жорукъланы хайырланып жашасагъыз, саулукълу тенглеригизча жашап турлукъсуз, къыйналмай, жунчумай.