Заманында хазырланнган – сууукълада апчымаз

Аз-аздан тышында хауа сууукъ бола барады, къыш келгени бла уа 0 градусдан энишге тюшерикди. Сууукълагъа, къар жаууп башланырыгъына хар ким да кесин хазырлайды, юс кийимлерин алышады, юйню жумушларына да къарайды. Алай бу кезиуде автомашинагъа да эс бурургъа кереклисин а кёпле биле да болмазла. Техникагъа уа, хар негеча, заманында тынгылы къараргъа керекди. Ол бузулмай ишлеп турурча, къыш келирни аллында къаллай жумушларын тындырыргъа тийишлисин айтайыкъ.

Къышда машинаны несин алышындырыргъа керекди деп сорсанг, къайсы водитель да эм биринчиден чархларын дерикди. Къыш чархланы эки тюрлюсю болады: темир тишлери бла эмда аласыз.
Биринчилери жумушагъыракъ бузда жолну бек иги тутадыла, къарда да хаталары жокъду. Алай асфальтха чыкъгъанда уа таууш этедиле. Экинчилери уа бузкъауданда азмаз осалыракъ да болурла, алай асфальтда, къарда да тап барадыла, таууш да этмейдиле. Къышда быланы къайсыларын болса да салыргъа керекди. Сууукълада, бютюнда бузкъауданда жай чархла бла жолгъа чыгъаргъа чыртда жарамайды.

Аккумулятор болмаса машинаны мотору от аллыкъ тюйюлдю. Аны ючюн сууукъла башланырны аллында аны ичинде суууна къараргъа, жетмей эсе къуюп, мардасына жетдирирге керекди. Дагъыда зарядный устройствогъа къошуп, ток бла «къандырыргъа». Алай этгенден сора аккумулятор тургъан орунну, анга къошулгъан электрокюч чыбыкъланы юслерин да букъудан тазаларгъа керекди. Быланы барын да кесигиз этерге базынмай эсегиз сервисге барыгъыз. Анда специалистле аккумуляторну оборудованияда тинтирикдиле, хар затына да тынгылы къарарыкъдыла.

Экинчиси – жау. Моторну ичинде ол не заманда да болады, ансыз ол чыртда ишлемейди. Шёндю сатыуда болгъан жауланы асламысын къыш, жаз демей, хайырланыргъа болады. Алай бирлери къалыныракъдыла, бирлери уа – жукъаракъ. Къышда экинчи тюрлюлеринден (0W-30, 0W-20, 5W-20) къуйса, мотор женгилирек ишлерикди. Шимал регионлада уа жаланда аланы хайырланыргъа болады.

Аккумулятор иги, жау да тап болгъанлыкъгъа, мотор бирде от алмай къалыргъа боллукъду. Нек? Электрокюч неда отлукъ системаларында чурумлары болсала. Къайсы мотор да къыш сууукълада къыйыныракъ ишлейди. Жылы айлада чурумлары тышына чыкъмагъанлыкъгъа, заманында къаралмай къалып, ол кезиуде «чючгюрюп» неда тохтап къалыргъа окъуна боллукъду. Аны себепли автомашинаны ол затларына да эс бурса игиди.

Аланы барын да этгенде антифризни (моторну сууутхан суу) мардасына да кёз жетдирирге керекди. Дагъыда къалынлыгъына къараргъа. Жетмей эсе, къошаргъа, экинчиси азайгъан эсе уа барын да тёгюп, жангысын къуяргъа тийишлиди. Алай этмесе, бек сууукъда ол гам бузларыкъды.

Автомашинаны тыйгъыч системасыны ичиндеги суу бла да иш алайды. Автосервисге барып, аны къалынлыгъы неллай бир болгъанын кёрюгюз. Ол азайгъан эсе, неда аны къуйгъанлы эки жыл озгъан эсе, созмай жангысына алышыгъыз.

Мияланы тазалаучу сууну да тёгюп, бузламаучу тюрлюсюн къуюгъуз. Къыш келип башласа быллай сууланы кёп жерледе сатып тебирейдиле. Къайда болса да жол жанларындан алмай, андан эсе тюкеннге барыгъыз. Тапсыз суу орунунда бузлап хата салыргъа боллукъду. Ол кеси да неден этилгенин сизге киши айтырыкъ тюйюлдю.

Техникагъа не къадар иги къаралса, ол къадар ышаннгылы ишлерикди. Уллу кёллю болсанг а къыш къыямада узакъ жолда бир чурум чыгъып, битеу онгунгу алыргъа боллукъду. Аны ючюн ууакъ-тюек жумушларын да сансыз этерге жарамайды. Сёз ючюн, дизель бла ишлеген машинаны иеси, быллай отлукъ къышда къалын болмазына себеплик этген «антигель» сатып алсын. Газ бла ишлеген моторгъа уа сууукъла башланнгынчы тынгылы диагностика этсе керекди. Къайсы тюрлю машинаны да эшиклерини безгилерин тазаларгъа, тёгереклеринде резина тасмалагъа силикон жау жагъаргъа тийишлиди.

Къышда мотор терк сууумазча бирле аны юсюн энчи жабыула бла жабадыла. Ала кийизден, синтетика материалладан да этиледиле. Къаллай да болсун, от жетгенде жанмаучу болургъа керекди – анга энчи эс буругъуз.

Дарманла тургъан орунчукъда препаратланы хайырланыргъа жараулу болжалларына да кёз жетдиригиз. Эскилерин сызыгъыз, жангы, кеслери да игирек тюрлюлеринден алып къошугъуз. Отну ёчюлтюучю затны заманы жетген эсе, аны да алышындырыгъыз. Машинаны тартып чыгъаргъан жипни да узунун сатып алыгъыз.

Кече жолну жанында тохтап, тышына чыгъаргъа тюшсе, адамны юсюнде чыракъ жарыгъында иги кёрюннген женгсиз габара болургъа керекди – аны да унутмагъыз. Домкрат тап ишлегенин а машинаны арт жанын кётюрюп сынап кёрюгюз, не аз да ишеклик бар эсе – жангысын алыгъыз! Ансыз кёз кёрмезде чарх атылып, андан жукъ да хайыр болмазлыгъын билген бек ачыу кёрюнюрюкдю. Дагъыда насос, ток чыбыкъла – къайсы машинада да болургъа керекдиле ала.

Улбашланы Мурат хазырлагъанды.
Поделиться: