Алимле битимлени жангы тюрлюлерин излерикдиле

Къабарты-Малкъар Республика  мында ёсген битимлени тюрлюлюгюню байлыгъы бла энчи тийреге саналады дерге боллукъду. Саулай Кавказда флораны (тропика эмда субтропика тюрлюлеринден башхалары) экиден бири бизде да табылады.

Республиканы тийресинде жангы тюрлю битимлени излеу бла алимле озгъан ёмюрню отузунчу жылларында кюрешип башлагъандыла. Бу ишни магъаналыгъы бюгюнлюкде да сакъланады. Буруннгу жыл жайда Н. И. Вавилов атлы илму-излем институтну алимлери, КъМКъУ-ну келечилери бла бирге тау этекледе экспедиция бардыргъандыла. Ала атлап чыкъгъан маршрутну узунлугъу алты жюз километр болгъанды.

Бу ишни кезиуюнде алимле фермер эмда иели мюлкледе, жайлыкълада эмда сабанлада болгъандыла. Ала тахта кёгетлени бу жерледе битген 256 эмда кеслери аллына ёсген битимлени 69 тюрлюлерин жыйгъандыла. Аланы Вавиловну атын жюрютген коллекциягъа къошхандыла.

Институтда айтханларыча, ала бары да селекция ишде хайырланыллыкъдыла, битимлени качествосун игилендирирге себеплик этерикдиле. Ол экспедицияны эсеплерин «Прикладной ботаника, генетика эмда селекция» деген журналны былтыр чыкъгъан номеринде басмалагъан эдиле.

Институт эм университет быйыл да быллай эки экспедиция къураргъа умут этедиле. Бу айны ахыр кюнлеринде Терк, Лескен эмда Прохладна районлада тахта кёгетлени кеси алларына ачыкъ жерледе ёсген тюрлюлерин излерикдиле. Сентябрьни ахырында уа нартюхню сортларын тинтиу иш бардырыллыкъды. Институтну коллекциясында аны къадар тюрлюлери бардыла, аланы тинтиуню хайырындан жангы сортла жарашдырыладыла. Бу ишни мурдорун академик Вавилов салгъан эди.

Тергеулеге кёре экспедиция Бахсан ауузунда бардырыллыкъды. Ол бошалгъандан сора алимле университетни окъуучулары бла тюбешип, алагъа илму-излем ишни юсюнден хапарларгъа боллукъдула. 

Улбашланы Мурат хазырлагъанды.
Поделиться: