Тишлени саулугъу – ариулукъну бир шарты

Тиш этлери кёплени ауруйдула, ол адам тёзалмазча аллай ачы аурууду.Бу проблеманы юсюнден стоматолог Забакъланы Жамал бла ушакъ этгенбиз.

 - Таш къалай къуралады?

  -Тиш  этни  ауруууну  бек  осаллыгъы  неди  десегиз,  аны  сезмей турады саусуз. Ол кесин билдиргенде уа, кёп  заманны багъаргъа керекди.  Ол  ауруудан  жер  башында  жашагъан  адамланы  жаланда  тёрт  проценти  къыйналмайды. Тиш  этлени  ауругъанларыны  сылтауларындан бири - бактерияладыла, ала углеводланы «ашап» жашайдыла эм, кёпден  кёп бола, тишлени  юслерин  жабадыла.  Бара-  баргъанда  тишни  ёлген  клеткала,  адамны  тюкюрюгюнден  къуралгъан  тузла  жабадыла,  алагъа  уа  аш-азыкъдан  къалгъан  ууакъ  затчыкъла  жабышадыла,  ала  бара-баргъанда, къатып, тиш таш болуп къаладыла.

 - Докторгъа «тиш этим ауруйду» деп барсанг, «гингивит» деп жазады.  Аны юсюнден айтсагъыз эди.

 -Тиш  этлени  ауруп  башланнганы  –гингивитди.  Тиш  этле  аз-аз  къанай  тура  эселе,  алыкъа  тиш  этледе  хуржунчукъла  къуралмагъандыла,  тишле  да  тынгылы  орналмагъандыла  жерлерине.  Алай эсе уа, аланы  сезимликлери да кючленеди ачы затлагъа (ачы, кюшлю,  тузлу  затлагъа),  тынчайтмайды  аууздан  чыкъгъан  аман  ийис  да.  Кюзгюге  къарасагъыз,  кёрлюксюз  тишлени  боюнлары  къызаргъанларын. Асламысында  аны  ючюн  былай  болгъанды деп врачха бармайдыла.  Алай  бош  этедиле.  Ол  бара- баргъанда  къыйын  ауруугъа  айланырыкъды.  Врачла  сизни  тиш  этлеригизни саулукълу этер ючюн кюрешириклеринден,  бир  кесек  ачытсала  да,  къоркъургъа  керек  тюйюлдю.

-Профилактика да болур?

-Хау, профилактика  амалла аз тюйюлдюле: тишлени  тазалау,  дайым  да  жууа  туруу. Докторгъа  бармай,  аны  айтханын  этмей  турсагъыз,  тиш  этле  хыраланадыла,  тишлени  бла  тиш  этни  араларында  хуржунчукъла  къураладыла,  ма  алада  жаратыладыла  тиш  таш  да,  сора  ол,  уллудан уллу бола, тургъан жерин кенгертеди,  тиш  этлени  ачытады,  аурууну тирилтеди, аны бла бирге тишлени тутхан сюекни да тозуратады.  Алай  бла  пародонтит  ауруу  башланады. Башланнган  кезиуюнде  пародонтитге  врачны  болушлугъу  керек  тюйюлдю. 

Ауузугъузда  болум  осаллана  башлагъанын  сезсегиз,  тишлеригизге, тиш этлеригизге да ауурлукъ жетерча къаты аш ашагъыз:  быхы  кемиригиз,  алма,  тахта  кёгетле  ашагъыз,  салат  этгенде,  тахта кёгетлени ууакъ туурамагъыз, чертлеуюк  ашагъыз,  тышларын  тишлеригиз бла сындырып. Къысха айтханда,  тишлеригизге  эм  тиш  этлеригизге гимнастика этигиз. Керекли витаминлени да унутмагъыз.

Прополиси болгъан дарманла, лосьонла иги жарайдыла тишлеге, тиш  этлеге  бакъгъанда,  тишлени  жуугъанда, чайкъагъанда да.Тиш  этлеге  массаж  этерге  да  боллукъду,  аланы    тышларындан,  ичлеринден  да  бармакъла  бла  уууп, тиш щётка бла да ышып. Тапсыз болум кетмесе уа, стоматолог-пародонтолог  врачха  барыгъыз,  ол  айтыр  не  этерге  кереклисин. 

Пародонтит  не  чекде  болгъанын  тохташдыргъандан сора да, врачла рентгеннге  да  жиберирле,  тинтигиз    деп,  сийдикни,  къанны  да  анализ этерге  беригиз деп.Доктор   ташланы  да  кетерир, тишлени да тазалар аппарат бла, энчи паста бла. Тишлени ауругъанларын  ачыкъласа,  бу  дарманланы хайырлан деп рецепт берир,  бу  процедураланы  эт  деп  направление да.

-Пародонтоз къайдан чыгъады?

-Бу не ауруу болгъаны  шёндюге  дери  да  шарт  тохташдырылмагъанды.  Эштада,  ол  ата-анадан  аланы  сабийлерине  кёче  барыучу  ауруу  болур.  Пародонтоз  асламысында  системалы  аурууланы,  сахарный  диабетни  эм адамны ичиндеги безлени иги ишлемегенлерини,  ич  аурууланы  хаталарындан жаратылады.Пародонтоздан  аурумагъанны  шартлары - тишлени жерлеринде къаты тургъанларыды,  ташланы азлыгъыды, тишлени боюнларыны ачыкълыкъларыды. Пародонтоздан  багъыугъа  бек  алгъа  жарарыгъы уа  -  хирург  амалладыла.

Байсыланы Марзият.
Поделиться: