Урушда кишилиги, мамыр жашауда огъурлулугъу бла атын айтдыргъанды

Шауаланы Абдулланы жашы Жибрил  уруш жыллада кишилиги, мамыр заманда уа жигерлиги, огъурлулугъу бла атын айтдыргъанды.  2007 жылны январь айында дуниясын алышхынчы ишден тохтамагъанды. Аны эллиле, жууукъла,тенгле да не заманда да намысын, сыйын кёргендиле. Аны жокъларгъа, къатында олтуруп хапар айтыргъа кёпле келгендиле.

 Бютюн да кёп адам а аны  арбазына 9 майда жыйылгъанды. Бюгюнлюкде атасыны юйюню жылыуун  жашы Айдар сакълайды.  Хорламны кюнюнде  къызлары Аминка, Фазика, Азиза, Света, аладан туугъанла, туудукъла, киеуле, жууукъла, къоншула  да бирге жыйыладыла эмда аталарын, аппаларын эсге тюшюредиле. Абаданла Жибрилни уруш жыллада  жигитлигини юсюнден ёсюп келген тёлюге хапар айтадыла. Къызы Азизаны туудугъу, 5-чи классны окъуучусу, Холаланы Хажи-Мурат а быйыл «Хорлам келтирген аппаланы туудукълары» деген битеуроссей конкурсха  аппасыны  юсюнден кеси жазгъан хапарны жибергенди. 

Айдар а,  къой союп, аны атасыны атын жюрютген уллу орамда къоншулагъа,элде къарыусузлагъа юлешеди… 

Шауаланы Жибрил Къызыл Аскерге 1938 жылда чакъырылгъанды. Жаш солдатха энди аякълана келген къыралны жашауунда магъаналы ишлеге къатышыргъа, Запад Украинаны къорууларгъа, ызы бла уа 27-чи дивизияны 132-чи мараучу полкуну къауумунда Финляндияда уруш этерге, 1941 жылны июнь айында Ата журтубузну чеклерин бузгъан гитлерчи ууучлаучулагъа къажау сюелирге да тюшгенди.

-Фашистле совет аскерледен бир ненча кереге кючлю болгъандыла, аланы алгъа ёшюн уруп келгенлерин тохтаталмай, бизникилеге артха къачаргъа тюшгени эсиме тюшсе, жюрегим ачыйды.  Гроднону тийресинде фашист аскерлени тыйгъаныбызда, аны къой, артха къачарча этгенибизде уа  къууанчыбызны чеги жокъ эди,- деп эсгере эди бир жол  Жибрил.

Аскерчи къадары аны Москвагъа жетдиргенди. Ол къуллукъ этген бёлюм алайлада баргъан къазауатда кёргюзтген кишиликни юсюнден ёхтемлик бла эсгергенди. Гитлерчиле къыралыбызны ара шахарын къолгъа этериклерине толу ийнаннгандыла, ала парад бардырыргъа окъуна хазырланнгандыла, энчи саугъала да чыгъаргъандыла. Фашистле Москваны жер юсюнден жокъ этерге, аны атын окъуна унутдурургъа умут этгендиле.

1941 жылны декабрь айында, эки фронтну аскерлери биригип, гитлерчилени къыралыбызны ара шахарыны тийресинден артха къууадыла. Алай бла Жибрил Кавказгъа тюшеди, аны къоруулау сермешлеге къатышады.  Немислилени Таман жарым айрыкамдан къыстайдыла, душманланы Азов тенгизде батдырадыла. 1945 жылда уа Шауа улу 3-чю Белорус фронтну къауумунда Кенигсберг  ючюн душман бла къызыу сермешле бардыргъанды. Бу шахар а эм кючлю къалаладан бирине саналгъанды. Болсада совет аскерле аны къысха заманны ичинде къолгъа этедиле.

Къачып баргъан немисли аскерле Фришгаф айрыкамда бугъадыла. Совет командование, ары десант атып, гитлерчиле жокъ этиледиле. Былайда къол тутушха окъуна жетгенди. Гитлерчиле уа, ахыр кюнлери келгенин ангылап, итлеча, къабаргъа окъуна чаба эдиле. Бу къызыу сермешде Жибрил аягъына жаралы болады. Ол, Кенигсбергге къайтып, кесине бакъдырады, Уллу Хорламгъа да  анда тюбейди.

 Аны кишилигине бла  жигитлигине тийишли багъа берилгенди. Ол Уллу Ата журт урушну 1-чи даражалы ордени бла, Махтаулукъну ордени бла, «Германияны хорлагъаны ючюн», «Уллу Ата журт урушха къатышханы ючюн» майдалла бла саугъаланнганды.

Урушдан сора уа Жибрил Орта Азиягъа барып, анда жууукъларына тюбейди. 1957 жылда битеу таулу халкъ бла бирге  Кавказгъа къайтады. Сора Шалушкада тохташып, колхозда ишлеп тургъанды. Аны къураучу хунерин кёрюп, мюлк оноучула бригаданы таматасына салгъандыла.  Тирликни жыйгъанда, бийик жетишимлери да эсленмей къалмагъандыла –  ВДНХ-ны кюмюш майдалына тийишли кёрюлгенди.

Жашагъан заманында, ол урушха къатышханма, майдалларым, орденлерим да бардыла, манга машина керекди, юйюме телефон тартыгъыз, неда бир башха зат тилеп, аякъ узуну атламагъанды. Ол керти да  ачыкъ, жарыкъ кёллю, кимге да болушлукъ этерге  ашыкъгъан адам болгъанды. Аны   билип айтама, бизни жууукъ юлюшюбюз эди. 

Холаланы Марзият.
Поделиться: