Дарман салдырырны аллында не затны билирге тийишлиди?

Прививканы этдирирге къалай хазырланыргъа керек болгъаныны юсюнден Интернетде кёп юйретиуле бардыла, соруула уа андан да кёп. Даулашла къозгъаладыла, магъаналы жууапла аздыла.

Роспотребнадзорну Ара эпидемиология илму-излем институтну илму иш жаны бла таматасыны орунбасары, РАН-ны член-корреспонденти, медицина илмуланы доктору Александр Гореловну Телеграмм социал сетьни «СТОПКОРОНАВИРУС.РФ» каналында басмаланнган интервьюсу  бла сизни шагъырей этебиз.

- Укол этдирирден бир кюн алгъа эмда тюз аны этдиргенлей антигистамин препаратла ичерге тийишлиди деген оюм тюзмюдю? Ол адамны температурасыны кётюрюлюуюнден сакълаймыды, билекни кёпгенин неда аурутханын сынтыл этемиди?

- Магъанасыз болгъандан сора да ол хата келтиреди. Башха вакциналаны этгенден сора, тинтиулеге кёре, бу препаратла аллергиялары болгъан адамлагъа керекдиле. Алагъа бу дарманланы врачла жазадыла. Башхалагъа ала керекмейдиле.

- Прививкадан сора санны иссилиги кётюрюлюп, сууукъсурап, башы неда санлары аурусала не этерге керекди?

- Ол кезиуде адам парацетамол ичсе игиди. Ауругъанны кетерирге неда температураны тюшюрюрге андан кючлюрек дарман керек эсе, ибупрофенни ичерге жарайды. Битеу алып айтханда, бу эки дарман да ауругъанны селейтедиле эмда сууукъ болгъан ышанланы кетередиле.

- Адам кесин сакълаялмай, биринчи урумдан сора ауруса, не этерге тийишлиди?

- Ол заманда экинчи урумну этерге керекмейди. Тийишли къорууланыу вакцина этилгенден сора 32-42 кюнден сора башланады. Алай бла кесигизни сакълагъыз.

- Адамны тамагъы ауругъаны неда тиш этлери къанагъанлары вакцинаны этдирмезге сылтау боламыды?

- Угъай. Укол билекге этиледи. Прививканы буруннга чачдыргъан тюрлюсю сынауладан ётмегенде алыкъа. Ол къуру да сабийлеге этилликди. Аны чачдыргъанда, бурундан тамакъгъа кетеди вакцина. Ол заманда тамакъны, тиш этлени ауругъанлары тыйгъыч боллукъ эди.

-  Тишлерине къаратыргъа врачха барыргъа хазырланнганла вирус жукъдурургъа къоркъадыла. Биринчиден, прививканы этдирип, ызы бла стоматологга барыргъа керекди деген оюм тюзмюдю?

- Хау. Адамны тамагъы бек ауруп, температурасы кётюрюле эсе, прививканы этдирирге тыйгъыч жаланда ол боллукъду.

- Гастрити, аш орун-чеги аурууу болгъанлагъа, къарынлары ауругъанлагъа прививканы этерге жараймыды?

- Не тюрлю хроникалы ауруулары болгъанлагъа да вакцинаны биринчилени санында этерге тийишлиди. Алагъа COVID-19 тийсе, къыйын аурурукъдула. Хроникалы аурууланы къозгъалгъан кезиулери болгъан заманда, адамла кеслерине бакъыдырып, прививканы алай этдирирге керекдиле.

- Дарман салдырыргъа келген адам хроника ринитден къыйналады. «Спутник V» дарманны ышанлары уа, белгилисича, сууукъ болуп ауругъанчады эмда бурун бегирек тунчугъады. Аны кетерир ючюн спрей чачдырыргъа керекди. Ол иммунитетни кёбейгенине тыйгъыч боллукъмуду?

-  Биз билгенликден, вакцинаны къарыуу гормонлары болгъан дарманладан азаяды. Ала уа таблеткалада неда уколлада боладыла. Ингаляция неда башха тюрлю дарманла, юлгюге ауругъан жерге сюртген мазьла, кремле, гельле, вакцинаны ишлеуюне тыйгъыч болмайдыла.

- Дарман салдырырдан алгъа бир тюрлю анализ берирге керекмиди?

- Угъай. Эм игиси вакцина этдирлик кюн кесигизни халыгъызны тап кёргенигизди. Прививканы этдирирден алгъа врач къарайды, къан басымыгъызны, температурагъызны ёнчелейди, тамагъыгъызгъа эс бурады.

- Уколдан неда вакцинадан къоркъа эсегиз, нерваланы тынчайтырча дарман ичерге жараймыды?

- Жарайды. Къоркъгъан заманда къанны басымы кётюрюлюрге боллукъду. Ол заманада прививканы этерге жарарыкъ тюйюлдю. Аны ючюн эрттенликде аны кесигиз юйде да ёнчелесегиз игиди. Кётюрюлюп болса уа, врач буюргъан дарманыгъызны ичигиз.

- Бир къауум дарманнга аллергиясы болгъанлагъа ковидден прививка этдирирге жараймыды?

- Аны ючюн прививканы этдирирден алгъа врачха айтыгъыз. Дарманны къауумуна кирген дарманланы араларында, сизни аллергиягъызны къозгъарыкъ компонент болургъа боллукъду. Врач ол неда бу вакцинаны этдирсегиз игиди деп ангылатыргъа боллукъду. Аланы хар бирине къошулгъан препаратла башха тюрлюледиле.

- Прививкадан сора антителалагъа анализ берирге керекмиди?

- Мен ангылагъандан аллай борч салынмайды, берирге сюйгенле уа берсинле. Аланы кёплюгю эпидемия жаны бла тинтиулеге керек болады, жамауатда коллектив иммунитет къаллай бирге дери къуралгъанына къарарча. Бир ауукъ замандан ол азаяды, алай клетка иммунитет а къалады адамны чархында. Ол къоруулайды адамны.