Жюрек жылыу изленнген жер

Нальчик шахарда психоневрология интернатда бусагъатда жюз бла он адам турады. Ала барысы да кеслерине къараялмагъанладыла.

Арт жыллада Россейде бир-бир быллай  интернатлада битеу да жамауатны титиретген жарсыулу ишле жерлерин тапхандыла. Бирлерине от тюшюп, саусузла кюйгендиле, башхаларында уа ачдан ёлгенле да болгъандыла. Нальчикдеги учрежденияда тургъанланы уа ашлары игиди, юслери-башлары тазады. Интернатны мекямы да эркинди, хар отоуда ючеулен  неда алтаулан турадыла.

                                                      «Ала хар затны да эслейдиле»

Биз интернатда тургъан кезиуде аны медицина бёлюмюню таматасы Людмила Эльгаровагъа бир ненча саусуз: «Сен мени сюемисе?» - деп соргъан эдиле. Бир къыз а сау сагъатны ичинде юч кере: «Анама телефон бла сёлеш, мени кёре келсин», - деп тиледи. Не сейир, юйюрлеринден, юйлеринден айырылып, къырал учрежденияда жашагъанла асламысында сюймекликни, жууукъ адамларыны юслеринден айтадыла…

Бизге психика ауруулары болгъанла бир зат да ангыламагъан адамлача кёрюнедиле. Ол алай тюйюлдю. Кетип башлагъаныбызда, бир тиширыу ызымдан чабып: «Ахшы жолгъа!» - дейди. Анга жууап бермей, ашыгъышлы атлайма. Ол а ызымдан жетип: «Ахшы жолгъа!» -деп къайтарады.  Врач Людмила Эльгарова: «Бизни пациентлерибиз хар затны да эслейдиле. Терс къарагъанынг бла, кёллери тюшеди. Ариу айтып турургъа керекди», - дейди.

                                              Башхалагъа ушамагъан хунерлиле

 Жууукъ заманда КъМР-ни Миллет музейинде интернатны келечилерини чыгъармаларындан кёрмюч боллукъду. Къоллары бла сырып салыннган накъышла кимни да сейирсиндирликдиле. Иничке, тюрсюнлю халыладан уллу суратланы сыргъынчы айла кетедиле. Ууакъ ташчыкъладан хазырланнган терекле уа эсге жомакъланы тюшюртдиле.

 «Хар адам башхалагъа ушамагъан, къайтарылмагъан дунияды, - дейди Эльгарова. – Бир-бир пациентлерибиз гюлле ёсдюрюрге кюсейдиле. Башхала бахчабызда ишлейдиле. Тереклеге къараргъа сюйгенле да бардыла. Чыгъармачылыкъ бла кюрешгенлерибиз суратла жазадыла.  Эшиу эшгенлерибизни халыла бла жалчытабыз».

                                                    Ариулукъну энчи кёре биледиле

Интернатны директоруну борчун толтургъан Андзор Ниров айтханнга кёре, мында жашагъанланы терк-терк экскурсиялагъа элтедиле: Чирик кёлге, Чегем чучхурлагъа, Атажукин атлы бахчагъа, Аушигерде жылы суулагъа, зоопаркга. «Ариулукъ, огъурлулукъ кимни да жюрегине жетеди. Ала экскурсияладан бек къууанып къайтадыла, артда кёп заманны кёргенлерин эсгергенлей турадыла», - дейди директор.

                                                                  Ким келеди жокълай?

Интернатда жашагъан жюз бла он адамдан къыркъ бла тёртюсюню  аталары-аналары, эгечлери-къарындашлары жокъду, аланы сурай бир инсан да келмейди. Таулула адам жарлылыкъдан сора жарлылыкъ жокъду, дейдиле. Мында аллайла кёпдюле, аны ючюн сууап иш этеме дегенле Калмыков атлы орамда психоневрология  интернатха аш-суу келтирселе, кертиси бла да жандауурлукъ этерикдиле.

Эльгарова айтханнга кёре, пациентлени бир къаууму юйлеринде да тураллыкъ эдиле, ала биреуге да хата этмейдиле, алай кеслерин къояргъа къоркъуулуду,  жууукъларыны ишлемей, ала бла олтуруп турургъа уа онглары  жокъду. Хау, тышындан келген хар адам да кёрлюкдю: интернатда тургъанла юйлерине итинедиле, термиледиле. Алай алагъа, жарсыугъа,ол жол жабылыпды.

Юйюрде акъылдан кем сабий тууса, тенглерича айнымаса, алгъа атасы-анасы ийнанмайдыла. Бусагъатда интернатда тёртеуленни жууукълары Москвада мыйыны тинтген институтха элтгендиле. Алай анда къууанырча зат эшитмегендиле.

                                       Жангызлыкъны къапханындан ычхынырча

Ачыкъ айтыргъа керекди: психика ауруу  инсанны жамауатдан айырады, жангызлыкъны къапханына атады. Аны ангылап, СКГИИ-ни хореография, вокал бёлюмлеринде окъугъанла интернатчыла бла хакъсыз ишлейдиле. Волонтёрланы хайырларындан ала, интернатдан чыгъып, дунияны кёредиле. Хар юйреннген, билген затларына чексиз къууанадыла. «Бешжыллыкъ сабийле бла тенгди бизни пациентлерибизни акъыллары», - дейди бёлюмню таматасы.

Алай  мында алгъын толу акъыллы болуп, артда шашханла да бардыла. Къурулушда баш прораб болуп тургъан биреу жашауунда къыйынлыкъланы кётюралмагъанды. Бир суратчы уа кёп ичгенден акъылын тас  этгенди. Бу адамлагъа бюгюнлюкде билеклик этгенле,  болушханла интернатда ишлегенледиле. Ала саусузлагъа къолларындан келгенлерича къарайдыла. Учрежденияда видеокамерала орнатылыпдыла, пациентлеге хыны этген  мында бир кюн да урунурукъ тюйюлдю. Ниров айтханнга кёре, коллективни асламысы бир бирлерин ангылагъан, эрттеден бери бирге ишлеген адамладыла.

                                                        Хар бирине да эрийбиз

Быллай жууаплы жерде урунургъа билимден сора да адамлагъа эрий билирге, алагъа болушургъа итинирге керекди. Социал  ишчини жюреги халал болады. «Коллективге жангы адам келсе, биринчи заманда жиляп турады. Къыйынлыкъ кёпдю учрежденияда: хар пациентибиз саусузду. Алай аланы жашауларын биз бир кесек игилендирирге къолубуздан келеди. Сау болсунла, битеу элледен, шахарладан да бизге аш-суу бла болушханла бардыла.
 
Алгъа телефон бла сёлешип, не зат керек болгъанын сорадыла, биледиле, сора биз айтхан затланы келтиредиле. Жыйырма бла эки адамыбызны ауурлукълары мардадан озупду, тёрт саусузубуз диабетден къыйналадыла. Бу затланы эсге алып, ашны-сууну алай къурайбыз», - дейди Андзор Ниров ушагъыбызны чегинде.

Суратда интернатны ишчилери : (онгдан солгъа)  Рита Эльгарова, Марина Апсова, Марина Кештова, Ёзденланы Люаза.