Магъаналы тюбешиу, хайырлы ушакъ

Озгъан  баш кюн Нальчикде "Намыс"  сабий реабилитация арада тюбешиу болгъанды. Ары къонакъгъа КъМКъУ-ну  педагогика эм методика жаны бла билим берген институтнда ишлеген  психология илмуланы  кандидаты  Ногерланы Татууну къызы   Мариямны башчылыгъында  биринчи, экинчи, ючюнчю курсланы студентлери  келгендиле.

Алагъа араны жыйылыула бардырылыучу залында  директор  Адальби Карданов,  психолог Наталья Калашникова,  арада кечиннген къызчыкъла, жашчыкъла да жарыкъ тюбегендиле.

-Бюгюннгю иш бек иги башламчылыкъды. Бизге биринчи кере  келгенди  быллай бир студент. Бу тюбешиу эки жанына да хайырлы болур деп ышанама,-деп башлагъанды сёзюн тюбешиуню ача  араны директору Адальби  Барасбиевич . "Кесигиз билгенликден мында тюрлю-тюрлю  къыйын жашау болумлагъа тюшген юйюрлени  сабийлери  кечинедиле. Аланы бирлери юч-тёрт ай тура эселе, башхалары жыл, жыл бла жарым, андан кёп  турадыла. Сабийлени асламысыны  ата-аналары ичгичиле, наркоманладыла. Была бери тюшгюнчюннге дери  жашагъан эллеринде, шахарларында орамланы санап, кеслери кеслерине берилип айланнганладыла. Аланы иги кесегини психикалары бузулупду. Аллай сабийлени  тюз жолгъа салырча этиу а  бек алгъа психологну къолундан келликди. Психолог, мен ангылагъандан  ана кибик, сабийге  ариу айтып, терсни , тюзню ангылатыргъа боллукъду".

Дагъыда Адальби Барасбиевич Къабарты-Малкъар къырал университетни  педагогика институтунда ишлеген преподавательле, психологияны окъугъан студентле да  арагъа терк-терк келе, сабийлеге болушурларына, аны ючюн а бийик окъуу юйню эмда  "Намысны" араларында  бирге ишлеу жаны бла келишимге къол салыргъа хазырлыгъын чертгенди,  алагъа келген студентлеге  тутхан ишлеринде жетишим тежегенди.  Андан сора да ол араны къуралыууну, анда ишни юсюнден да  тынгылы хапар айтханды.

Ногерланы Мариям а  Къабарты-Малкъар къырал университетни оноучулары  бирге ишлеу жаны бла  келишимни жарашдыргъанларын эмда анга къол салып жибергенлерин да билдиргенди. Арагъа не хыйсапдан къаллай жумуш бла келгенлерин да айтханды.

-Мен психология билим бериу программаны  башчысыма, бери  келген студентле уа психология илмуну  окъугъанладыла. Аланы иги кесеги  эки-юч жылдан психология жаны бла специалистле болуп чыгъарыкъдыла. Билимлерин больницада, юриспруденцияда, мындача аралада, билим бериуде да хайырланыргъа боллукъдула. Бизни бери келиуюбюз, студентлени сизни ишлеу халыгъыз бла шагъырейлендириую магъананы тутады. Бу коррекциялы организацияды аны себепли келир жылда да бери студентлени жиберип турургъа ыразы эдим. Алагъа мында практика иш бла шагъырейленир амал барды. Дагъыда  университетни бошап, психолог усталыкъ алып чыкъгъанланы сиз да кесигизде ишге чакъырыргъа боллукъсуз. Аланы мында кёре турсагъыз, ким биледи бирлерин жаратырсыз да ишге алырсыз,-дегенди  Мариям Татуевна.

Ол психологну ишини жашырынлыгъыны, ол  къаллай бир сейирлик  болгъаныны юсюнден да айтханды. Алада усталыкъ алып чыкъгъан специалистлени къайда да  сакълагъанларын, ала ишсиз  къалмагъанларын да чертгенди.

Тюбешиуню кезиуюнде  студентле арачылагъа кеслерини юслеринден айтхандыла. Ала  "Истоки" проектни жарашдырып, аны Москвагъа  жиберип, Россей Федерацияда жюз эм иги   проектлени арасына киргенлерин, анга   кёре грант къоллу болгъанларын, ишлерин да ол программагъа тийишлиликде бардыргъанларын  айтхандыла. Ызы бла  уа  онэки -оналты жыллары жетген къызчыкъла бла  тренинг бардыргъандыла.     

Сабийле ала берген соруулагъа жууапла этгендиле, суратла ишлеп, аланы юслери бла  оюмларын билдиргендиле. Андан сора да къызчыкълагъа кёп тюрлю -тюрлю соруула берилгендиле. Аланы араларында "Сен кесинге къаллай багъа бересе?", "Мен?" дегенни магъанасын ангылаймыса?", "Къаллай юйде жашаргъа ыразы эдинг?", "Юйнгю тёгерегин къалай эмда не бла бегитирик эдинг?" дегенча, дагъыда башха соруула эдиле.  Оюнну ахырында   сабийле  да  студентлеге  сорууларын бергендиле. 

Наталья Калашникова арада  кечиннген сабийле бла иш бир ненча жаны бла бардырылгъанын, ала  психокоррекция, психодиагностика  эмда самооценка, дагъыда башхалары  болгъанларын айтханды. Ала да  къызчыкъланы бла жашчыкъланы араларында тренинглени дайым бардырып тургъанларын чертгенди.

Арада жыл бла жарымдан артыкъ заманны тургъан Камилла  "Намысда" юйюнде кёрмегенин, эшитмегенин кёргенин, эшитгенин, анга анда бардырылгъан тренингле бек болушханларын. Арадан кетсе уа  бир амал табып, Къабарты-Малкъар къырал университетни   психология бёлюмюне кирип окъургъа ыразылыгъын да билдиргенди. Дагъыда алада кёп жашчыкъла бла къызчыкъла  тепсерге, жырларгъа  юйренирге сюйгенлерин да  айтханды. Студентле-психологла алагъа ол ишде да болушурукъларына ышаннганларын  билдиргендиле.

-Жашауда бир бирни ангыламагъан кезиуле кёп тюбейдиле. Ала тюкенде, юйюрде, орамда, маршрут таксиде, кёп башха жерледе да болургъа боллукъдула. Аладан  чыгъыу а адамгъа  бек магъаналыды. Анга тынгылай билирге, аны  ангыларгъа керекди. Психорлогла уа аллай затлагъа уллу себеплик этедиле. Психологияны сайлагъан ол бек иги этеди. Ол сейирлик, аны бла бирге уа къыйыныракъ да ишди,- дегенди  Ногерланы Мариям.

Ахырында къонакъла сабийлеге дагъыда келирге ыразылыкъларын билдиргендиле.  Арада ишлегенле къонакъла да  бир бирге иш сынауларындан  юлюш этгендиле.