«Жетишимни баш жашырынлыгъы билимди»

РФ-ни Президентини башламчылыгъы бла законла жарашдырыугъа фахмулары, билимлери, усталыкълары болгъан, башчылыкъ, оноу эте билген инсанланы ачыкълар мурат бла «Лидеры России. Политика» деген федерал конкурс бардырылады.  Проектни «Россей – онгланы къыралы» коммерциялы болмагъан автоном организация толтурады.

 РФ-ни битеу субъектлеринден да анга къатышыргъа сюйгенлерин  34 минг адам билдиргендиле. Аладан 9,1 минги дистанциялы сынаулагъа чыкъырылгъандыла, сайлауладан сора жарым финалгъа 544 адам ётгенди.

 Битеу сынауладан сора конкурсну ахыргъы бёлюмюне жюз адам чыкъгъанды. Аланы арасында уа бизни республикадан Ксаналаны Батырны къызы Марьяна да. Таулу къызны ол жангыз жетишими тюйюлдю. Ол республикада кадрла жаны бла  «Жангы бийиклик» конкурсда хорлагъанладан бириди. Бюгюнлюкде ол «Оазис» сатыу арада ишлейди.

Биз Марьяна бла быллай жумушлагъа къатышыуну магъанасыны, жетишимлени жашырынлыкъларыны юслеринден ушакъ бардыгъанбыз.

- Быллай даражалы конкурсну ахыр бёлюмюне сайланнганынг  уллу жетишимди, аны юсюнден айсанг эди

 - Финалгъа  чыкъгъанымы билгенимде, уллу къуунч сезгенме деп айталмайма. Нек десенг, анга хазырланнган кезиуде, сынауладан ётгенде битеу кючюмю, билимими, акъылымы, сезимлерими да къоратханма. 

Эришиулеге республикадан бир ненча адам къатышхандыла, алай аны ахырына жаланда мен чыкъгъанма. Кертисин айтханда, хорлагъанланы арасында бизни жашла бла къызла кёбюрек болсала сюерик эдим. Ол республиканы даражасын кёргюзтеди. Бизде фахмулу, билимли, итиниулю, иш кёллю   адамларыбыз бек кёпдюле.

Адам  кеси аллына жукъ да эталлыкъ тюйюлдю. Жетишимли болур ючюн тукъумунгу, миллетинги, регионну  кёргюзтгенинги ангыларгъа, жууаплылыкъны сезерге керексе. Мен а хар жерде да  Къабарты-Малкъарданма деп, ёхтемленип айтханма. 

- Башында айтханынгча, шёндю жаш адамларыбыз итиниулюдюле, уллу муратла саладыла жашауларында. Аланы арасында быллай конкурслагъа къатышыргъа сюйгенле да болурла. Алагъа не айтырыкъ эдинг?

- Хорламгъа насыбым  тутуп  жеталлыкъма деген жангылгъан этеди. Жетишимни баш жашырынлыгъы билимди. Школда, вузда диплом алыр ючюн угъай, билим, сынау жыйышдырыр ючюн къадалып кюреширге керекди. Окъуу да ишни бир тюрлюсюдю. Анга ат башындан къарагъан заманын бошуна къоратады.  Сёзге, мени бир ненча бийик билимим барды. Ол санда кёп болмай да Россейни халкъ мюлкюню  эм къырал къуллукъну академиясын да бошагъанма.

Хау, студент жылла жашауда эм аламат кезиудюле. Нёгерле бла тюбеширге, ойнаргъа, кюлюрге да керекди. Алай ишлеп башласагъыз, юйюр къурасагъыз,  окъургъа  заманыгъыз болмазлыгъын алгъадан да билсегиз, къадалып кюреширсиз деп ышанама.

Былайда энтта бир затны сагъыныргъа сюеме. Шёндю, жарсыугъа, ана тилге кёпле артыкъ эс бурмайдыла. Ингилиз, француз, къытай, башха тиллеге юйренедиле, заманларын къоратадыла. Ана тилни билиу – хар бирибизни жууаплылыгъыбызды. Тил унутулса, миллет да сакъланырыкъ тюйюлдю. Мени школ заманымда ана тилден устазларыбыз бек кючлю болгъандыла. Ала бизге быллай бир дерсле нек бередиле  деп тарыкъгъан да болурма. Алай бюгюн а ала къаллай  акъыллы, оюмлу адамла болгъанларын ангылагъанма. Сау болсунла, аланы хайырындан ана тилими билеме, сёлешеме, жазгъан да этеме. Ол а бек магъаналыды, бютюнда шёндюгю заманда.

-  Ахчалы-бохчалы адам болушмаса, иги ишге кирирге, конкурслада хорларгъа онг жокъду деген оюм къуралгъанды. Алай сен бу жорукъгъа сыйынмайса…

-  Ким эсе да келип болушурукъду деп сакълап тургъан терсди. Хау, онглары болуп, сабийлерин айнытыугъа мюлклерин аямагъан ата-анала тюз этедиле. МГУ, МГИМО дегенча даражалы вузлада окъуу жашауда кенг жолла ачадыла. Республикада вузланы аманламайма, угъай, кесим да алада окъугъанма.  

Хар юйюрню да къолайлыгъы башхады. Алай ахча, болушлукъ жокъду дегенни  сылтаугъа тутуп, школда окъумай тохтагъан кеси терсди.  

Бирлеге мен сюйген, итиннген затла женгилирек да жетген болурла. Алай ол мени ахырда тыймагъанды. Башха адамны жашауу бла жашамайбыз, хар бирибизни къадары энчиди. Сёзге, «Жангы бийиклик» кадр конкурсда хорлагъандан сора тынчайып къалыргъа жарарыкъ эди.  Алай андан ары барама, башха эришиулеге къатышама.

- Тиширыула  социал жумушла бла кюреширге керекдиле  деген оюм барды жамауатда.  Политика – эр кишилени ишиди, дейдиле. Сен а  политиканы нек сайлагъанса?

-  Тёрели жамауатда тиширыуну, эр кишини жерлерини юслеринден ушакъла кёпдюле. Мен да тюбегенме тиширыу аны этерге керекди, бу сферагъа къатышмаса игиди деген хапарлагъа. Мен миллет юйюрденме, таулу къыз кесин къалай жюрютюрге кереклисине, намысха, адеп-къылыкъгъа юйреннгенме. Алай юйюбюзде сабийлеге окъургъа, айныргъа, сюйген ишни  сайлап, аны бла кюреширге чекле бир заманда да салынмагъандыла.

Мастер-класслада да баргъанды сёз эр кишини, тиширыуну борчларыны юслеринден. Ирина Яровая аладан биринде айтханына бек бюсюрегенме. Школлада сабийлени хакъсыз жылы аш бла жалчытыу законну башламчысы олду. Не букъдурлугъу барды, сабийлерин аш бла жалчыталмагъан юйюрле да бардыла. Къырал бу борчну кесини боюнуна алса, аялгъан ахчаны ата-анала башха магъаналы жумушлагъа къораталлыкъдыла. Сора сабий татыулу аш алып, саулукълу ёссе, законну ким жарашдыргъаны – эр киши неда тиширыу - ахырда магъаналы тюйюлдю, деген эди ол. Алай, мен акъыл этгенден а, быллай артыкъда керекли законну жаланда тиширыу, ана хазырлаяллыкъды.

- Кесинги уллу политикада уа кёремисе?

- Аны заман кёргюзтюр. Кертисин айтханда, политик жамауатны къайгъыларын тамамларгъа борчлуду. Адамлагъа хайыр келтираллыгъымы ангыласам, анга бурулургъа да болурма.

- «Жангы бийиклик» регион конкурсну юсюнден да сагъынсакъ тюз болур.  

- Ол не жаны бла да уллу  сынау бергенди. Ансыз регион, федерал къуллукъчула бла   ушакъла бардырыргъа онгум болмазлыгъын ангылайма. Аны чеклеринде республиканы Башчысы Казбек Коков бла да тюбешиуле болгъандыла.  

 «Жангы бийикликде» экспертле хар бирибизни къарыулу, къарыусуз жерлерибизни ачыкълап, аланы кетериу жаны бла эсгертиуле бергендиле. Ол бек болушханды шёндю. «Лидеры России. Политика» конкурсдан сора этилген эсгертиуле бла тенглешдиргенимде, кемчиликлерими азайталгъанымы кёргенме.

Иш жаны бла предложенияла келмегендиле, алай мен аланы сакъламайма. Хар ким да жашауу, карьерасы ючюн кеси жууаплыды. Конкурсдан сора барыбыз да къуллукъгъа тохташырбыз деп бизге бир адам да айтмагъанды. Алай кадр резервге киргенбиз. Дагъыда  РАНХиГУ академияда  окъургъа онг берилгени да магъаналыды.

Андан сора да, мен анда нёгерле тапханма.