Аслам тёлюню харф таныргъа юйрете, школ жашаугъа да тюшюндюре

 Ахшыладан юлгю ала

Черкесланы Ахматны уллу юйюрюнде ёсген къызчыкъны гитчелигинден окъуна билимге тартылгъаны кёзге туура эди. Къыйын жыллада, хар ким да сабийлерин школгъа тийишдирип да къоялмагъан кезиуде, Жаннетни атасы аланы  жетисин да окъутургъа къолундан  келгенича кюрешгенди.

Мени бюгюннгю жигитим Къазахстанда туугъан тёлюденди. Башланнган классланы анда тауусханлыкъгъа, школну уа Тёбен Чегемде бошаргъа къадар анга насып этгенди. Мектепде окъугъан жылларында уа аны хунерлилигин, бирсилени да билимни жолуна тюшюндюраллыгъын школну директору Биттирланы Хамит эслегенди. Айхай да, эллерибизде, шахарларыбызда уа аллай адамларыбыз билгендиле, ангылагъандыла, урушдан, кёчгюнчюлюкден сора да, бу сфераны аягъы юсюне салыргъа, айнытыргъа да гиртчи жаш тёлю, тынгылы кадрла керек боллукъларын. Алай  бла къыз жюрек сайлаууна, таматаны да сёзюне тынгылап, Нальчикде педагогика училищеге окъургъа заочно кирип, кеси тауусхан мектепде ишлерге къалады.

Кесине махтау излемей

Бизни эллерибизде махтау излемей, тутхан ишлерин а кимден да тынгылы бардырып, юлгюге тийишлилерибиз аз тюйюлдюле. Аллайладанды Жаннет Ахматовна да. Ол устазлыкъны жолу бла баргъанлы  энди 50 жылдан атлагъанды.  Ишде, юйде да бирча жетише, коллегаларындан, ата-аналадан да ыразылыкъ табады. Аны таныгъанла уа ол кесини хар къайсы жумушун да тамамларыкъ затларыны тизмесин алгъадан хазырлап тургъанча этгенин, низамгъа да къаты болгъанын белгилейдиле.

 Анча жылны ичинде сынамлы педагог, сагъынылгъан элни орта школуну башланнган классларында окъута, бир ненча тёлюню харф таныргъа, жазаргъа юйрете, билимни сейир дуниясы бла шагъырейлендире, школ жашаугъа да тюшюндюре келеди. Ол окъутханла энди аппала-ыннала болуп, бюгюнлюкде анга кеслерини туудукъларын келтиредиле.

Айхай да, барыбыз да сабийликни дуниясынданбыз. Жюреклерибизге тюйрелип къалгъан насыплы чакъла бла бирге биринчи устазларыбызны  сыфатларын да асырайбыз. Бир бирлерибиз, алагъа  ушаргъа итине, дерслерине ашыкъгъанбыз, андан да бег а, школну тауусуп, кесибиз педагог болургъа талпыннганбыз. Ненча окъуучуну бийлегендиле быллай сезимле?!              

 Огъурлу ыз

Жаннет Ахматовнаны къолунда билим алгъанладан да болгъандыла  бу ишни сайлагъанла. Биз акъыл этгенден а  адамны керти да профессионаллыгъын, аны чынтты усталыгъын ол баргъан жолну ызлагъанла ачыкълайдыла. Сёз ючюн, Дидигланы Жаннет, Къумукъланы Джульетта, Ёзденланы Жаннет эм кёп бирсиле  бюгюнлюкде башха-башха эллерибизни мектеплеринде уруна, махтаугъа, ыспасха да тийишли болгъандыла.

Огъурлу тиширыу баш иеси Хосаланы Нюзюр бла тёрт сабий ёсдюргенди. Барысы да бийик билим алып, жашла къурулуш бла кюрешедиле. Къызла уа, аналарыча, устазладыла. Марзият Биринчи Чегемни экинчи номерли школунда орус тилден бла литературадан дерсле береди. Марина уа тарыхдан окъутуп тургъанды. Шёндю  Бир къырал экзаменлени тинтген арада ишлейди. Хар къайдача, туудукъла уа (онюч бардыла) барысыны да ийнакъларыдыла.

Заманны излемлерине тийишлиликде

Бюгюнлюкде педагогла жаланда дерс бериу бла чекленмейдиле. Бусагъатдагъы излемлеге тийишлиликде ала ёсюп келгенлени ариу къылыкъгъа, ахшы ниетге да юйретир ючюн, психология жаны бла да билимли болургъа керекдиле.  Аслам тёлюню харф таныргъа тюшюндюргенни къолунда юйреннгенчикле артда тамата класслада бирсиледен айырмалыдыла. Школну тауусханларындан сора уа Москваны, Санкт-Петербургну, бирси шахарларыбызны белгили вузларына киредиле.

Арт кезиуде билим бериуде тюрлениуле программала бла да байламлыдыла. Ала, айхай да, сабийге, устазгъа да бирча сейир, тынгылы да къуралыргъа тийишлидиле. Сынамлы педагог да, заманны излеминден артха къалмай, дерслеринде жангычылыкъланы хайырланады. «Школа Россииге» кёре ишлей, хунерлиликлери башха-башха даражада болгъан жашчыкъланы бла къызчыкъланы апчымай окъурларына къайгъырады. Эсгерте кетейик, сагъынылгъан программа тёрелиге бек жууукъду эм иги билген неда бир кесек къыйналгъан окъуучугъа да бирча ангылашыныулуду.

«Бир кере да сокъуранмагъаным кертиди»

Ишни юсю бла устазла бла аслам тюбеширге, ушакъ этерге да тюшеди. Аланы араларында, ол жолну сайлап, анга жарым ёмюр чакълы бир заманны, андан да аслам жылны кертичилей  къалгъанланы кёре, хурмет бересе. Аллайларыбыз а алай кёп тюйюлдюле. Биз не десек да, къайсыбызны да тюз жолгъа салгъанла – ала биринчи педагогларыбыздыла.

Жаннет Ахматовна «Халкъгъа билим бериуню отличнигиди» (бу сыйлы ат къырал даражада бериледи), КъМР-ни Жарыкъландырыу, илму эм жаш тёлюню ишлери жаны бла министерствосундан, Чегем районну окъутуу управлениясындан да бардыла  ыразылыкъ къагъытлары, дипломлары да. Анча жылны ичинде харкюнлюк ишин айыпсыз толтура келген тиширыу аны юсюнден кеси уа былай дейди: «Жолум тынч эди десем, ётюрюк айтырыкъма. Алай а 50 жылны ичинде бир кере окъуна сокъуранмагъаным – ол кертиди. Устаз жамауатны аллында жюрюген адамды, аны хар неси да къол аязда кибикди. Ишинге багъаны да саулай эл береди, бютюнда бек биринчи окъутханларынг».

Шёндю аны къолунда юйреннгенчикле быйыл тёртюнчю классха барадыла. Барыбыз да билгенликден, башланнган школну тауусханларында аланы сынау ишле сакълайдыла. Алай а окъуучуларыны жунчумазларына, иги жетишимле болдурлукъларына педагог ийнанады. Нек дегенде ол сабийлени сюйгенин, алагъа ёз аналарыча къайгъыргъанын кесини иши, сёзю бла да бирча ачыкълайды.

                                

Трамланы Зухура.
Поделиться: