Исламгъа къошакъ этгеннге Аллахутала ыразы болмаз, аны къуллукълары да къабыл кёрюлмезле

Хар элни да къой союуу башхады. Алай  динни юсюнден айтханда, быллай башхалыкъла, келишмеулюкле ахырда жарамайдыла. Бюгюнлюкде даулашланы асламы исламгъа халкъ адетле кийирилгенлери, тёрелени динни жорукълары сунуп, аланы алышхан кезиуле бла байламлыдыла.

Хасания элни иймамы  Мисирланы Тимур хажи акъыл этгенича, адет-тёреле диннге сингнгенлерини сылтауу  ислам билим аз болгъанындады:

- Бирде  динни юсюнден адамла жаланда юйде бушуу болгъан кезиуде сагъыш этип башлагъанча кёрюнеди.  Ёлген исламгъа кёре асыралса, тамам болуп къаллыкъ сунадыла.  Муслийман адам а Аллахха  ыразы болуп турургъа, бизни Жаратханны унутмай,  анга  баш урургъа, ол бизге  буюргъанны толтурургъа борчлуду. Ислам жаланда ёлгенни юсюнде бошалып къалмайды. Аллахдан къоркъгъан, анга бойсуннган муслийман жашаууну узунлугъунда Аллахуталаны буйрукъларын толтурургъа борчлуду. «Сиз Аллахны унутханладан болмагъыз», - деген аят да анга шагъатлыкъ этеди.

Бюгюнлюкде жамауатда эм уллу кемчилик неди? Адам бу дуния бла  эришип, нек, не мурат бла жаратылгъанын унутханы, Аллах не айтыр, аны аллында къаллай жууап тутарма, деп сагъыш этмей, адамла айып этерге деп жарсыгъаныды, дейди  иймам. Ол а ахыр да терс ишди. Былайда юлгюге хадис келтирирге тийишлиди: «Уялмай эсенг, сюйгенинги эт». Керти муслийман исламгъа уллу кёллю болмай, динни жорукъларын толтурургъа керекди.    Аллай адамгъа ёлюм келсе, Аллахны ырахматы бла, аны ол дуниясы къууанчлы, жарыкъ болур.

Шериатны излемлерине бизни адет-тёрелерибиз   къошулгъанларыны сылтауун а ушакъ нёгерибиз  билим, исламдан  ангылау аз болгъанларлары бла байламлы этеди.    Ислам адам улугъа тынчлыкъгъа берилгенди. «Анга динде болмагъан затланы кийирип, аны   ауур этерге жарамайды.  Алайланы хатасындан башхала исламны къыйын сунуп, толу, ариу, аламат динибизни тюз ангыламай, андан узакъда къалыргъа боллукъдула.  Аны себепли диннге къошакъ этген адам бек уллу гюнях алады кесине».

Былайда юлгюге энтта бир хадис келтирирге боллукъду: «Ким мен айтмагъанны- этмегенни, динде  барды деп, анга  къошакъ этсе, аны   жери (шинтиги) жаханимде хазырды». Файгъамбар да, Аллахны саламы, ыразылыгъы анга болсун, ангылатады исламгъа  къошакъ этгеннге бизни Жаратхан ыразы болмаз,  аны къуллукълары да  къабыл кёрюлмезле, этген ахшылыкълары ючюн сууапсыз къалыр. 

  Аны ючюн    тилеригим, ариу динибизни Аллах  толу этип бергенди, анга къошакъла этмегиз!   Исламда  болгъан жорукъла бла жашасакъ, ол бизге толусу бла жетерикди. Адет-тёреле нек къошуладыла деп сораса.  Мен акъыл этгенден, совет властьны заманында динни тутаргъа, ийнаныргъа къоймагъандан. Исламгъа окъутургъа  медиресе, устазла, алимле болмасала, межгитле жабылсала,  миллетни динден ангылаулары къайдан боллукъ эди? Властьдан къоркъуп, билим алыргъа сюйгенле да табылмагъандыла. Ма аны хатасындан, уллу жарсыугъа, кесибизни, башха миллетледен келген  адет-тёреле диннге кирип къалгъандыла.

   Адамны ызындан эм ахшы сууаплы эки зат барды. Биринчиси - дууа тилек. Экинчиси уа - садакъа. Эм иги садакъа - адамны  кесини  ырысхысындан чыгъарылып,  керекли жерге  берилседи.  Алай ёлгенни хакъы жокъ эсе,  жууукълары тёлеселе да  жарайды. Адам не къадар кёп садакъа берип, тилекле этип турса, ол игиди: саугъа, ауругъаннга, ёлгеннге да. Олду эм уллу сууап Аллахдан.

Аллахутала  сууап ишле этерге ашыгъыгъыз, деп буюргъанды.    Мухаммад  файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, былай айтханды: «Садакъа адамны бизни Жаратханнга жууукъ этеди,   жаннетге жол ишлейди, жаханимден кери этеди.  Къызгъанч а Аллахдан, жаннетден, жамауатдан да узакъда къалады, ол жаханимге жууукъду».

Энтта хадисле: Мухаммад  файгъамбар былай дегенди: «Садакъа берип, къалай бир адамны къууандырсанг да, Къыямат кюн  Аллахутала аны аллай бир къууандырыр». «Эм игиси жашырын, букъдурулуп берилген садакъады». «Суу кирни къалай тазалай эсе, садакъа адамны гюняхларын алай кетереди».

Мухаммад  файгъамбар былай дегенди: «Ауушханны  ызындан тохтамай юч зат барып турады: этген садакъасы, межгит,  жол, кёпюр ишлетгенини ахшылыкълары.  Экинчиден, сууаплы билим къоюп кетсе. Ючюнчюден а, намаз къылгъан, Къуран окъугъан, ораза тутхан, дууа тилек этип тургъан сабий ёсдюрсе».

  Къуранда: «Аллах  сизге буюрады башхадан алгъан ырысхыны  иесине къайтарыргъа»,-деп жазылыпды. Дагъыда «Борчларыгъызгъа къаты болугъуз», -деген аят да барды.   Мухаммад  файгъамбар: «Эм иги адам алгъан  борчун тийишли ёлчемде, айтхан заманындан артха къалмай иесине къайтаргъан муслийманды»,-дегенди. Энтта бир хадис:  «Амалы,  онгу болуп, алгъан затын иесине къайтармай ёлген азаплы болду».

  Бу затланы айтханым, ауушханны борчун тёлегенни сууабы уллуду. Аны юсюнден Мухаммад  файгъамбар былай айтханды: «Ёлгенни борчун тёлесенг  санга жаннет, санга жаннет!».