Не хыйсапдан жууанадыла адамла сууукъ сууда?

Халкъда «моржла» деген адамла не хыйсапдан жууунадыла сууукъ сууда? Ол кимге хайырлы, кимге уа хаталы болургъа боллукъду? Аны юсюнден бу багъыу амал бла хайырланнган,  бийик медицина билими болгъан Николай Петров бла ушакъ этгенбиз.

-Сиз  къалай башлагъан эдигиз сууукъ сууда жууунуп?

- Больницалада багъылгъандан арыгъан, саулугъуму кючлендирирге башха амалла излеп башлайма. Дармансыз амалла. Алай бу жумушну саулукъну толусунлай тинтип, врач бла оноулашхынчы, этерге жарамайды. Мен алгъа поликлиникагъа барып, толусунлай битеу органларымы халын билген эдим. Жарсыугъа, адамланы асламысы саулукъларына къайгъырмайдыла. Нансен айтханнга кёре, адам сууукъгъа юйренмейди, анга тёзерге  керекди ансы. Бек иги амал а – саулукъду.Ол а къайдан чыгъарыкъды? Адам сууукъ суугъа кирсе, терисини тыш жанында капиллярла, адамны чархын сууутмаз ючюн иничкерген этедиле. Аны бла бирге къан жюрекни, бауурну, ёпкелени эм башха органланы артыгъы бла толтурады, сора алада веществоланы жюрюулери  игиленеди, ала кислород бла иги жалчытылынадыла эм иги тазаланадыла.

Сууукъ ваннадан сора адамны этини температурасы 40,3 градусха дери кётюрюледи. Заранлы микробланы къырыргъа уа 39 градус окъуна жетерикди. Ахырында бек кючлю адреналин къуралады, аны хайырындан адамла эсиртиучю ичгилени ичмейдиле, тютюнню да къоядыла, наркотиклени да хайырланмайдыла. Диабетиклени къанларында балтуз  (сахар) 1,5 кереге азаяды. Гипертониядан ауругъанланы болумлары да игиленеди. Алай бу амал бла хайырланыр ючюн, адамны иммунитети кючлю болургъа керекди.

- Башхача айтханда, жыл сайын сууукъла келирин сакълайбыз, ала келгенлей, саулукъну  кючлеуню башлайбызмы?

-Не сакълар кереги барды? Саулукъну кючлеуню не заманда да башларгъа эм бардырыргъа боллукъду. Бек иги амалы – ваннада сууукъ суугъа 10 секундха тумаланып, сора жылы кийинсенгди. Шёндю уа тышында суулада жюзерге да боллукъду. Сезонну ичинде алай жууунууну болжалын 1,5-2 минутха жетдирсегиз – саулукълума  дегиз да къоюгъуз.

-Бир бирле сууукъ  сууда жуууннгандан сора, жылыныргъа деп  жюз грамм ичедиле…

-Ол иги тюйюлдю. Сууукъда адамны чархы, жылыуну тас этмез ючюн, къан тамырланы иничкелетеди. Ичги уа аланы кенгертген этеди. Ол болумда адамны санындан жылыу терк кетеди, эти бек терк сууукъсурайды. Бек  сууукъ болгъан адамны  аракъы бла жылытыргъа кюрешмегиз. Къан тамырла кенгерликдиле, сууукъ къан ич органлагъа саркъырыкъды эм аланы бютюн да сууутурукъду. Сууукъ болуп тургъанлай исси суу бла жууунургъа неда хамамгъа барыргъа да жарамайды.  Белгили шарт: 1989 жылда Норвежск тенгизде суу тюбюнде жюзюучю «Комсомолец» кеме батханда 16 адамны саулай чыгъаргъан эдиле! Баш механикни эм замполитни исси сууу болгъан ваннагъа салгъан эдиле, сегизеуленни уа саунагъа сукъгъан эдиле. Эки сагъатдан ала бары да ёлгендиле.

-Исси хамамда терлегенден сора къаргъа аунашыргъа неда юслерине сууукъ суу къуяргъа сюйгенле бардыла.

-Сиз суугъа этигизни хамамда къыздырмай кирирге керексиз, сууукъну сезерча. Теригиз 40-42 градусха дери жылыннган эсе, ол болумда сууукъ суугъа тумалансагъыз окъуна, сууукъну сезерик тюйюлсюз. Алай эсе, саулугъугъузну кючлемейсиз.

-Сууукъну бла иссини терк-терк алышындыргъан душ хайырлымыды?

-Ол къан тамырланы тёзюмлюлюкге юйретеди. Адамны териси да игиленеди. Саулукъну игилендирир ючюн а сууукъда кёбюрек турургъа керекди.

-Сууукъ адамны жаш этеди, дейдиле?

-Шёндю жууунуп башласанг, бу халынг бла иги кесек заманны турлукъса. Не тюрлю жарау да адамны чархын не уллу ауурлукъда да кюч-къарыуну, саулукъну да аяргъа юйретеди. Биз кеси  кесибизни кёп жылланы жашаргъа хазырлайбыз: аяулу жашасакъ, аллай бир кёп жашарыкъбыз.