Ахчала бла байламлы сейир шартла

Австралияны 10- долларлыкъ ахчасын эки тенг этип жыртханлыкъгъа да, ол кючюн тас этерик тюйюлдю. Жаланда хар бири да бешишер доллар турлукъду ансы.

Он жыл мындан алгъа Индияда «ноль» рупий ахча чыкъгъанды. Алай анга абери сатып алыргъа жарарыкъ тюйюлдю. Бу банкнотаны коррупциягъа къажау иш бла кюрешген организация жарашдыргъанды. Анда гражданланы улутха излеген къырал къуллукъчулагъа ма аны беригиз деп чакъырадыла.

Октябрь революциядан сора Якутияда финансла бла байламлы чурумла чыгъып башлагъандыла. Эски ахчаланы кетергендиле, жангыларын а энтта да келтирмегендиле. Якутияны финансла наркому Алексей Семёнов амал тапханды: чагъыр этикеткалада мухур салып, къолдан ол неллай бир ахчаны кючюн тутханын жазып башлагъанды. Сёз ючюн, «Мадераны» къабугъун - бир, «Кагорну» уа - юч сом ючюн жюрюте эдиле. Аладан багъаракъ «Портвейн» тургъанды – 10 сом. Эм даражалы уа – сау 25 сом - «Херес» ичгини этикеткасы болгъанды.

Быллай тамашалыкъ финанс реформаны юсюнден Максим Горький да жазгъан эди. Ол кеси да аллай ахчаладан талай тюрлюсюн коллекциясында тутханды.

Гиперинфляцияны хатасындан бирде айтып - айтмазча аллай ахчала жюрюп тебиреучюдюле. Сёз ючюн, 1988 - 1994 жыллада Югославияда   500 000 000 000 динар болгъанды. Зимбабве уа 2009 жылда 100 000 000 000 000 доллар чыгъаргъанды.

Долларланы юсюнден айтханда, бюгюнлюкде АБШ-да 100 номиналы болгъан ахча не хазна табылсын. Алай не заманда да иш алай болмагъанды. Бу къыралда 500, 1000, 5000 доллар да жюрюп тургъанды. Аны къой, 100 мингдолларлыкъ банкнота да болуучу эди. Ол кеси да банкланы арасында тергеуледе хайырланылгъанды. Электрон тёлеуле кийириле баргъаны бла уа къагъыт ахчала аз-аздан кетип башлагъандыла.

Румынияда 1917 жылда жер башында эм гитче ахча чыгъаргъандыла. Аны эни – 38, узунлугъу уа 27,5 миллиметр эди.

Тайландда ахчаны тапсыз жюрютюу аны даражасын тергемегеннге саналады, аны ючюн а даугъа тюшерге боллукъду.

Аслам заманны ахчаланы къагъытда чыгъарып тургъандыла. Алай заманла тюрлене барадыла. Энди аланы аз-аздан полимерледен да этип тебирегендиле. Биринчи пластик банкноталаны: Гаити, Коста-Рика эм Мэн айрыкамда чыгъаргъандыла.

Ахчаланы юсюнден кёп айтып турургъа боллукъду. Эски болсала уа аланы не этедиле? Сёз ючюн, Совет Союзда андан картон жарашдыргъандыла. Германияда уа тартып, семиртгич этгендиле. Къазахстан а эски ахчаларын ТЭЦ-леде кюйдюреди.