Тукъумну оналты уланы жауну аллына тургъандыла

Уллу Хорламгъа – 75 жыл

Быйыл 9 Майда  къыралыбыз Совет аскер гитлерчи фашист Германияны  хорлагъанлы  75 жыл болгъаныны  байрамын къууанчлы халда кенг белгилегенди. Совет Союзгъа жашырын чапхан, иги да  хазырланып келген къарыулу фашист аскерни ууатып, совет халкъ, кесини эркинлигин къоруулагъаны бла къалмай, Европаны  кюйсюз душманны зулмулугъуна тюшюп, азап чегип тургъан  халкъларын да азатлагъанды.

Хорламны байрамы Ата журтубузну жалынчакъсызлыгъы, мамыр жашауу ючюн жанларын аямай къазауат этген, кюйсюз, базгъын душманнга къажау къурч къала болуп сюелген совет аскерлеге, урушдан къайтмай къалгъанлагъа, аздан-аз бола бара эселе да, бюгюнледе  бизни арабызда сау-саламат жашап тургъан ветеранларыбызгъа шёндюгю тёлю чексиз уллу хурмет этгенин, жигитлени  атлары бир заманда да унутулмазлыкъларын кёргюзтгенди.

Жетмиш жылны ичинде урушну тёлюсюню юсюнден жазылыр ючюн къалмагъанды. Алай   атлары халкъгъа  баям этилмей тургъан аскерчилерибиз да аз тюйюлдюле. Ала къазауатдан къайтмай къалгъанладыла неда белгисиз тас болгъанладыла.

Аны бла байламлы урушха дери  Бахсан ауузунда эски элледен биринде -  Чылмасда - жашагъан бир тукъумну юсюнден айтыргъады умутум. Байзуллаланы  Салахны тёрт жашы болгъанды. Экиси  уруш аллы жыллада ауруп ёлгендиле. Масхут  бла Асланбек къазауатдан къайтмагъандыла.

 Кесини заманына кёре билимли адам болгъанды. Колхозну председателине  айыргъанлары да аны ючюн эди. Ол, жууаплы къуллукъда ишлей, мюлкню аягъы юсюне этер ючюн, кёп къыйын салгъанды, халкъны ызындан  тизе билгенин кёргюзтгенди. Андан сора Масхутну сельпону  председателини къуллугъуна салгъандыла. Анда да ол уста   башчылыкъ  этгенди.

Душман къыралыбызгъа чапханда, Байзулла улу, къолуна сауут алып, къазауатха киргенди. Ата журтубузну  фашистледен тазалай, артха къууа, Венгриягъа дери баргъанды. 1945 жылда къызыу сермешледен биринде ауур жаралы болуп, къабыр юлюшюн анда тапханды.

Халкъны Орта Азиягъа бла Къазахстаннга зор бла кёчюргенлеринде, Масхутну юйюрю Жамбул областьны Красногорка   элине тюшгенди. Атасы Салах  кёчгюнчюлюкню азабын кётюралмай  ёлгенди. Анасы Налмасхан, юй бийчеси Татлы туугъан журтубузгъа къайтхандан сора тапхандыла къабыр юлюшлерин (жаннетли болсунла).

Масхутну юйюрюнден бюгюнледе  къызы Чиммакъды сау-эсен жашагъан. Бу хапарны айтхан да олду. Ол  Хасанияда турады, жашы Бёзюланы Берт бла бирге. Ол Федерал налог службаны КъМР-де Управлениясыны бёлюмюню начальнигини орунбасарыды.

Кёчгюнчюлюкню къыйын жылларында юйюрге таянчакъ болур ючюн Чиммакъ жашлай окъуна ишлеп башлагъанды. Красногорка элде жау-бишлакъ заводда жети жыл уруннганды. Бери къайтып келгенден сора 38 жылны  тюкенде сатыу этгенди.

Асланбекни къадары андан да къысха болгъан эди. Юйдегили да болмагъан эди ол уруш башланнганда. Колхозда мал дохтур болуп тура эди. 1942 жылда аскерге чакъырылгъанды,  1943 жылда Сталинград ючюн баргъан къызыу сермешледен биринде жоюлгъанды. Басдырылгъан да анда этгендиле.

Элбрус райондан урушда ёлгенлени Эсгериу китабында башында сагъынылгъан эки къарындашдан сора да,  Чылмас элден болуп Байзуллаладан урушда жоюлгъан онтёрт адамны атлары жазылыпдыла.

Кёнделенден, Тёбен Бахсандан да бардыла бу тукъумдан уруш аулакъларында жан берген жашла. Битеу да оналты адам. Бу уа бек сагъышландыргъан шартды.