Бек къыйын кезиуледе солдатланы алгъа элтгенди

                                                     Уллу Хорламны  74-жыллыгъына
Хабазчы жаш Тюбейланы Хаким билимге итиннгенди. Эл школну бошагъандан сора Пятигорскда рабфакга киргенди, ызы бла Нальчикде пединститутда окъугъанды. Бек мамыр усталыкъда ишлер, атасы Хажи-Омарча, жамауатына жарар акъылы бар эди, алай кюйсюз уруш аны умутларын бир да жан аурутмай юзгенди.

1938 жылда Хакимни аскерге аладыла. Ол Туапсе шахаргъа тюшеди. Андан къарындашы Нухха жиберген письмосун окъуйма да, аны хатыны ариулугъуна, тауча халатсыз жазгъанына сейир этеме. Хар тизгининде туугъан жерине, эллилерине тансыкълыкъ, термилиу сезиледи. Барысын да сорады. «Мени атымдан колхозчулагъа, комсомолчулагъа, пионерлеге соруп салам бер»,-деп жазады.

 Бу тизгинледе уа аны совет властьха, колхоз ишге ийнаныулугъу, ол ниетлеге кертичилиги, иш кёллюлюгю эсленеди: «Матгерий бла Кёккёз къалай урунадыла. Колхозчуланы араларында даражаларын бийик тутамыдыла?».
  

  Къуллугъун бет жарыкълы бардыргъан жашны аскер училищеге жибередиле. Аны ол кичи лейтенант чын бла бошайды. Уллу Ата журт уруш башланнганлай а биринчи кюнледен окъуна фронтха кетеди. Запад Украинада сермешлеге къатышады, Дондагъы Ростовну азатлаугъа юлюшюн къошады. Андан а 255-чи тенгиз жаяу аскер бригаданы къауумунда Новороссийск тийреледе сермешеди.
 

    Ма анда Хаким кесини чынтты жигитлигин, ётгюрлюгюн да кёргюзтгенди. Ротаны командири лейтенант В.Козлов окъ тийип ёледи да, аны лейтенант В.Сергиенко алышындырады. Ол солдатланы атакагъа кётюреди, алай пулемёт окъла аны да  жыгъадыла. Душман аяусуз от ачады, бизни аскерчилерибиз башларын кётюрмей жатадыла. Ма ол къоркъуулу да, къыйын да кезиуде Тюбей улу, ёрге сюеледи да: «Фашист малгъунлагъа ёлюм! Ата журтубуз ючюн алгъа!»-деп, къаты къычырады. Рота, олсагъат къобуп, аны ызындан кесин алгъа атып, душман бегинип тургъан жерни къолгъа этеди. 

Хаким а, ауур жаралы болуп, госпитальгъа тюшеди. Ма анда билгенди ол Къызыл Жулдузну ордени бла саугъаланнганын, анга лейтенант чын да берилгенин. Кёп да бармай а ол тамата лейтенант да болады. 1943 жылдан башлап ротагъа башчылыкъ этеди, ызы бла батальонну командирини орунбасары, артда уа командири да болады. Жигит жаш Азов тийреледе, Керчьде да душман бла къаты къазауатлагъа къатышханды.

     Новороссийск ючюн сермешле уа 1943 жылда 10 сентябрьде башланнган эдиле. Тюбей улуну батальону душман бегиннген таба къаты чабыууллукъ этгенди. Комбат а аллында бара эди, солдатларын кеси юлгюсю бла кёллендирип. Немислиле аллай къаты къажаулукъну бир да сакъламагъандыла, не бек аякъ тиреп кюрешген эселе да, чыдаялмадыла, артха кетип тебиредиле,ёлгенлерин, жаралыларын да сермеш аулакълада къоюп.

Ма ол заманда Тюбей улу дагъыда бир кере жаралы болду, алай аскерчилерин къоймады, аланы алгъа элтип турду, алайда кеси да жигитча жоюлду. Батальон аны боюнуна салыннган борчну толтургъанды, комбат а – капитан Тюбейланы Хаким – экинчи Къызыл Жулдуз бла саугъаланнганды (ёлгенден сора). Алай аллай жигитле ёлмейдиле, ала халкъны эсинде жашайдыла, аланы атлары къыралны тарыхына алтын харфла бла жазыладыла.

Текуланы Хауа.
Поделиться: