«Ким жарлылыкъдан къоркъуп, юйдегили болмай эсе, ол бизден тюйюлдю»

- Таулу миллетни уллу жарсыуларындан бири жаш тёлю заманында юйдегили болмагъаныды. Аны хатасы къуру юйюрге, тукъумгъа угъай, миллетге саулай жетеди. Исламда юйдегили болууну юсюнден къалай айтылады? Аны эшитселе, ким биледи, жашларыбыз, къызларыбыз да жерлеринден тебер эдиле.

Магомет, Каменка эл.

Соруугъа жууапны Хасания элни иймамы Мисирланы Тимур хажи береди:

- Ислам эр кишини юйдегили болургъа, къызланы эрге чыгъаргъа кереклисине юйретеди. Мухаммад файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, былай дегенди: «Юйдегили болмакълыкъ – мени жолумду. Ким андан тайса, артха турса,  менден кери къалыр» (Бухари, Муслим). Амалы,  къарыуу, къолайы болгъан юйюр къураргъа  борчлуду. Бюгюн  онг  барды, алай Аллахутала аны тамбла бермей къойса уа?

  Сахабаладан бири  мен бир заманда да юйюр къурарыкъ тюйюлме, деди. Башхасы уа  мен бир заманда да эт ашарыкъ тюйюлме, деди. Ючюнчюсю  бир заманда да тёшекде жукъламазлыгъын билдирди. Мухаммад файгъамбар,  алагъа тынгылап: «Мен а намазларымы къылып, жукълагъан да этеме, ораза тутуп, аууз ачама, юйдегили да болама. Бу затланы унамай къойгъан  ол бизден тюйюлдю»,-деп жууаплагъанды. 

Юйюр къурау тёзюмлюлюкге юйретеди, аллай адам сабыр болады. Той - Мухаммадны сюннетиди, аны жолуду. «Юйдегили болугъуз, той этигиз»,-деп юйретгенди ол. 

Файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, былай дегенди: «Эр киши  юйдегили болургъа сюе эсе, къызны тёрт шартына къарап айырсын. Биринчиден - байлыгъына. Экинчиден – тукъумуна. Ючюнчюден – ариулугъуна. Тёртюнчюсю – динине. Динине  къарамасанг а, хорлатырса» (Бухари).

Кёресиз, тиширыуну байлыгъына, ариулугъуна, тукъумуна кёре сайлау сюннетди, аны гюняхы жокъду. Алай сагъыш этейик. Бай къызны ырысхысындан  жаш хайыр кёрмезге да боллукъду. Неда сыйлы тукъум деп къараса да, бир чурум  чыгъып къалыр. Ариулукъ да кёпге бармаз.  

Багуш юсюнде ёсген жашил терекден сакъ болугъуз, дегенди бир жол файгъамбар (АСБ). Сахабала аны ангылатырын тилегенлеринде: «Аман халиси болгъан ариу тиширыудан сакъ болугъуз»,-деп юйретгенди. Багушда ёсген терекни тыш сыфаты ариу да болур, алай ичи уа чирипди. Санлары, чархы ариу, тамаша, алай ниети, сёзю, жюреги харам кимни къууандырлыкъды?

Къызны дини неден да игиди, жаш, къыз да андан хайырлы болурла. Ариу халли, адепли, намыслы, сёзюнде, ишинде да ахшы тиширыудан аламат не барды?

Мухаммад файгъамбар былай дегенди: «Къызыгъызны  тилей келген  жашны динине, халисине бюсюрей эсегиз, беригиз  къызны. Унамасагъыз а  дунияны къатышлыкъ алыр, зийна жайылыр, кёп болур» (Тирмизи). 

Заманында юйдегили болмагъан зийнагъа тартылады, харам сагъышла келедиле башына – жашха, къызгъа да. Аллай адам жаханимге жууукъ болады, жаннетден узаяды.

Аллахутала Къуранда былай айтханды: «Жууукъ болмагъыз зийнагъа, кертиси бла да ол кирди,  аман жолду». Ол адамгъа  хайыр келтирсе эди, Аллахутала аны бизге эркин этеригине ишексизме. Алай бизни Жаратхан бу кир ишге жууукъ бармагъыз, ол жаханимни жолуду, наджасды деп юйретеди. 

Энтта бир хадисни сагъыныргъа сюеме былайда: «Ким жарлылыкъдан къоркъуп, юйдегили болмай эсе, ол бизден тюйюлдю». Хау, къыз келтирирни аллында жаш къолайым жетерми, туталырмамы  деп сагъыш этеди. Алай  хар адамны да туугъан кюнюнден ол ауушхунчугъа дери ырысхысы, байлыгъы  биргесинеди. Аллахны айтханын этип жашагъан жарлы боллукъ тюйюлдю, къыз да кесини ырысхысы бла киреди сени юйюнге.

Бир сахаба Мухаммад файгъамбардан къаллай тиширыу бла юйюр къурайым деп соргъанында, ол быллай жууап бергенди: «Къарагъанынгда  къууандыргъан, сени айтханынга сыйыннган, бойсуннган, сен сюймегеннге ыразы болмагъан тиширыуну ал» (Ахмад, Ан-Насаи).

Энтта бир хадис: «Аллах кимге онг берген эсе юйдегили болургъа, юйюр къурасын. Аны бла ол ийманыны жартысын толтурур. Къалгъан жартысы бла уа Аллахуталадан къоркъсун».  Бу хадис бизге юйюр къурамагъан эр кишини ийманы толу бир заманда да болмаз  деп юйретеди. 

 «Юйдегили болугъуз, сизни сюйгенле, сора кёп сабий табаргъа ыразы болгъанла  бла»,- дегенди файгъамбар (Ахмад). Не тамаша – кяфырла юйдегили боладыла, сабийле ёсдюредиле, алай муслийманланы арасында уа юйленмей, сабийле ёсдюрмей  ёлюп кетгенле бардыла. Ол жарсыу тюйюлмюдю?

Дагъыда шёндю жашларына динни тутхан, намаз этген, жаулукъ къысхан  къызны алыргъа сюймеген ата-анала бардыла. Аллай таза къыздан, нек эсе да, тютюн тартханны, харам сёлешгенни, зийначыны окъуна ариу кёредиле.

Къызларын дин тутхан, межгитге жюрюген, ийманы болгъан жашха берирге ыразы болмагъанла да бардыла. Андан эсе ичгичи, наркоман игиди дегенлени да кёргенбиз. Быллай затланы айтханны Аллахы жокъду, аланы сабийлери къалай айнырла? Сейир тюйюлмюдю,  шайтанны жолуна тургъанланы мёлеклеге санап турадыла.

Жууукъланы араларында къыркъдан, эллиден да атлагъан, алай юйюр къурамагъан, эрге бармагъанла къаллай бирдиле!  Нени сакълайдыла? Байлыкънымы? Неда ол бюсюрерча жаш, къыз алыкъа туумагъанмыдыла? Хар адамны да барды кемчилиги – жашны, къызны да. Бир чурумсуз, тасхасыз дуния башында жаланда Аллахуталады. Аны себепли юйюр къурагъан кесини къылыгъыны, болумуну юсюнден сагъышын этсин,  Аллахутала шёндю онг берген эсе, аны тамамласын. Ийманлары болгъан, Аллахдан къоркъгъан жаш бла къыз бирге болсала уа, къууанч, насып  бла жашарла.