Сюймекликни сёзледе угъай, керти ишледе кёргюзтюрге тийишлиди

Мухаммад файгъамбар хар муслийманнга да керти юлгюдю, аны сюерге, анга ушаргъа сылтаула кёпдюле. Адам  жашауунда сюймекликге кёп кере, тюрлю-тюрлю болумлада тюбейди. Алай керти муслийманнга Мухаммад файгъамбаргъа, Аллахны саламы анга болсун, сюймеклик бир заманда да тюрленмейди, бошалмайды, кючюн тас этмейди.

Мухаммадха (САС)  сюймекликни юсюнден айтырны  аллында уа бир хадисни эсгертиуню тюзге санайбыз. Аиша, Аллах анга ыразы болсун, былай хапарлагъанды: «Бир жол файгъамбарны (САС) кёлю кётюрюлгенин кёрюп,  мени ючюн Аллахуталагъа тилек этчи, дейме. Мухаммад а быллай сёзлени айтады: «О Аллах, Аиша этген, этерик, букъдурулгъан эм ачыкъ гюняхларын кеч!». Аны  эшитгенде, асыры ыразы болгъандан, аягъы юсюмде окъуна туралмай къалама. Аны кёргенде Мухаммад: «Сени ючюн тилек этгениме алай бекми къууандынг»,-деп сорады. Сени сёзлеринге къалай ыразы болмазма дегенимде уа, ол: «Аллах бла ант этеме, мен бу тилекни хар намаздан сора муслийман жамауат ючюн этеме»,-дегенди.

Хар беш ууахты намаздан сора бизни Жаратханны аллында хар бирибиз ючюн тилек этген адамны къалай сюймезге боллукъду? Мен Мухаммадны (САС) сюеме дерге хар ким да эркинди. Алай  аны сёзледе угъай, ишде кёргюзтюрге тийишлиди.

Анга ушаргъа кюреш

Шёндюгю жамауатда, нек эсе да, белгили спортчулагъа, артистлеге, жырчылагъа ушаргъа кюрешедиле, алача кийинедиле, чачларын къыркъадыла, къылыкъларын аладыла…

Быллай сезимлеге жаланда Мухаммад  (САС) тийишлиди, анга ушаргъа итинирге,  битеу фахмунгу, билиминги бу жолда къоратыргъа тийишлиди.  Алай бирде муслийман сюннетни толтуруп, аны башхаладан къаты халда  излеп тебирейди. Тёгерегинде адамлагъа ол къыйын кёрюнюп, жашауларын бузады, даулашла, ангыламаулукъла башланадыла. Бу кезиуде уа Мухаммад а къалай этерик болур эди деп  сагъыш этерге тийишлиди. Мен анга ушаймамы, атама, анама, юй бийчеме, сабийлеге, къоншулагъа тюз кёзден къараймамы деп сорургъа, терслигинги ангылагъан эсенг, халинги тюрлендирирге кюреширге керек болурму?

Жашауун бил

Адамны сюйсенг, аны жашаууну, ишлерини юслеринден толу хапар алыргъа кюрешесе. Белгилисича, сахабала сабийлери башха дерслеге юйренип башлардан алгъа Мухаммадны (САС) туугъан кезиуден башлап, жашаууну юсюнден айтхандыла.     

   Аны себепли файгъамбарны  жандауурлугъуну, чомартлыгъыны, къажымай муслийман жамауат ючюн кюрешгенини, исламны жолунда къаллай къыйынлыкълагъа, сынаулагъа тюбегенини, башха динлени келечилери бла къалай сёлешгенини, кесин жюрютгенини юслеринден билирге тийишлиди. Мухаммад файгъамбарны жашау жолуну юсюнден китапла бардыла, кинола да алдырылгъандыла.

Сыйлы Китапны окъу

Мухаммад эм магъаналы, къыйын, жууаплы жумушну толтурургъа берилгенди бизге –   Аллахуталаны Къуранын муслийманлагъа ачыкъ этерге. Сёзсюз, анга сюймекликни шартларындан бири – Сыйлы Китапны окъууду.

Къуран – не къарангылыкъны да чачхан жарыкълыкъды, къайсы ауруудан да дарманды, жашау жорукъду, тюз жолдан тайгъанлагъа болушлукъду. Ол муслийманлагъа  ол бу дунияда да жетишимли болур ючюн берилгенди.

Аны айтханыбыз¸ Къурандан аятланы, сураланы хар кюн окъугъуз. Аны бла бирге тафсирге (ангылатыу) юйренигиз. Алай бла окъугъаныгъызны ангылап, Аллахуталаны сёзлерине тюшюнюрюксюз.

Салам бер

«Аллахумма салли аля Мухаммад» деген  Аллахуталадан файгъамбаргъа   ыразылыкъ, халлалыкъ берилирин тилекди. Бу сёзлени къайтаргъаннга бизни Жаратхан   берген ырахматлыкъ он кереге кереледи.

Анас ибн Малик былай билдиргенди: «Мухаммад (САС) былай дегенди: «Мени биреуленни аллында сагъынсала, мени ючюн тилек этсин. Кертиди,   бир тилек этгеннге Аллахутала он кере ыразылыкъ берир».

Мухаммадха салам берген кезиуде мёлекле анга белгили этедиле. Аны юсюнден а быллай хадис барды: «Кертиди, Аллахны аллай жолоучу мёлеклери бардыла, ала муслийман жамауат берген саламны манга белгили этедиле» (Насаи).

Мухаммад ючюн не къадар кёп тилек этген Къыяма кюн ол къадар анга жууукъ боллукъду. Аны себепли файгъамбаргъа, Аллахны саламы анга болсун, эрттенликде, кече да салауатла салыуну тёреге айландырыргъа кюрешигиз. Абу Дарда былай билдиргенди: «Мухаммад (САС) былай айтханды: «Танг атханда, ингир алада мени ючюн онушар кере тилек этгеннге къыяма кюнде жакъчысы болурма» (аль-Хайсам, ас-Суюти, аль-Мунзири бу хадисни тюзлюгюн айтадыла).

Ол сюйгенни толтур

Былайда сёз Мухаммад баш эм орта кюнледе ораза тутханыны, кече намаз къылгъаныны, башха сюннетлени юслеринден барады. Ол санда мисвак ба хайырланыу, кийимледе акъ тюрсюнлени сайлау эм башхала.

Мухаммадха сюймекликни билдирир ючюн аны сюннетине кесигиз юйренигиз, башхалагъа да айтыгъыз. Аны жашаууну, ишлерин (сира) билирге итинигиз.

Тикаланы Фатима хазырлагъанды.
Поделиться: