Кечикген танышыу

Бу адам бла мен репрессиялагъа тюшгенлени бёлюмюнде танышханма. Анда башха миллетден адамла кёпдюле. Ол аланы араларында жарыкъ бети, акъыллы кёзлери бла айырмалы болгъанын биринчи кюн окъуна ангылагъанма.  Аны атасыны юсюнден хапары сейирди:

– Атам урушха биринчи кюнледе окъуна кетгенди. Манга жыл да толмагъанда. Алай къысха заманны ичинде андан хапар юзюлюп, жукъ билмей тургъанбыз. Таулуланы кёчюргенден сора бизге да келдиле. «Атагъыз жаны саулай пленнге тюшгенди, энди ол душманны къолундады, анга къуллукъ этеди. Аллайланы юйюрлерин кёчюрюрге буйрукъ келгенди», – деп сюелдиле. Манга тёрт жыл. Абызырып сюелген анам, ауруу къыйнап, таякъсыз жюрюялмагъан ыннам – атамы анасы. Къазахстаннга тюшгенбиз. Биз анда бек къыйналып жашагъанбыз. Анабыз колхоз ишде тюйюлгенди. Школгъа жюрюрге эркинлик бергенлеринде, ары барып башлайма.  Былай эслирек болгъанымда, жетинчи классда, устаз киши географиядан дерсде Кавказны сагъынады. Мен а олтургъан жеримден:

– Ол мени туугъан жеримди! – деп къычырама.  

Устаз а: «Сизни  туугъан жеригиз жокъду! Сиз аны сатхансыз!» – дейди, огъурсуз бет ала. Мен а, къолума шакъы орун тюшеди да, аны сызама анга. Ол чыгъып кетеди. Энди мени тутадыла деп сакълайма. Алай бола тургъанды. Класс да тынгылайды. Директоргъа чакъырадыла. Киреме. Соргъанына къалай болгъанын айтама да, жиляп къалама. Ол а, кеси да фронтовик:

– Къоркъма. Кёп турмай ата журтугъузгъа къайтырыкъсыз, – деп,  мени жапсарып ийген эди. Ол бирси устаз а ол кюнден сора школда кёрюнмеди. Бюгюн да намазымда мен ол директорну сагъынмай къоймайма.

Атамы юсюнден хапар а артда келген эди, Чегемге къайтып, студент болгъанымда. Бир тенгим айтады: «Беппайланы Сергейни атасы табылгъанды Германияда. Анда сени тукъумунгдан да барды адам деп жазады». Умутум а жокъ эди, алай ким болгъанын билсе эди деп тилейме. Кюнлени биринде: «Мухамедгерий», – десе боламыды! Аны бла къалмай, нёгерим, Сергейни шуёху, атамы суратын да келтиреди.

Ол кюн окъуудан сора юйге барама. Неден башларгъа билмей, арбазда отун жара тургъанымлай, анам чыгъады. Къайгъы этеди: « Нек келдинг замансыз, затмы болгъанды? Алыкъа жарып кетген отунунг да бошалмагъанды», – деп.

Суратны кёргюзтеме. Анам, аны кёргенде, томуроугъа олтуруп къалгъан эди: «Атангды», – деп.

Андан сора бир бирни тапдыкъ. Мени ары чакъырды. Бек ариу кёрдюле, иги кесек туруп, тиллерине да бираз юйренип къайтхан эдим. Артда уа ала да келдиле. Атам ауушханды, анда къарындашым бла уа арабыз татлыды.

Мусукаланы Сакинат.
Поделиться: