Заранлы къурт-къумурсхаланы санын тергерикдиле

Республикада карантин фитосанитария болумну жалчытырча эмда «Россей Федерацияда карантиннге тюшерге тийишли болгъан заранлы къурт-къумурсхаланы 2019-2021 жылланы чеклеринде ачыкълау жаны бла программаны» толтурур умутда Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда эмда Шимал Осетия-Алания Республикада Управлениясыны специалистлери феромониторинг бардырып башларгъа умутлудула. Бу ишни магъанасы фитосанитария жаны бла бегирек да къоркъуулу жерледе сагъынылгъан заранлы затланы ачыкълау бла байламлыды, деп билдиргендиле ведомствону битимлени карантини, урлукъчулукъ эмда мирзеуню качествосу жаны бла надзор этиу бёлюмюнден.

Заранлы затланы ачыкълау эмда аланы санын тохташдырыу жаны бла  амалланы арасында феромон мониторинг бегирекда къыйматлыгъа саналады. Ол ала къаллай бир жерни бийлегенлерин, къачан жайылып башлангъанларын, къайсы кезиуледе тири болгъанларын жик-жиги бла белгилерге, аны бла байламлы не мадар этерге кереклисин да ангыларгъа онг берликди.

Къайсы къурт-къумурсха да энчи феромонла чыгъарады. Аллай химия веществону хайыры бла ала бир-бирлерине кёп тюрлю информация билдиредиле. Аны алгъанланы, сёз ючюн, халлери тюрленирге боллукъду неда ала абери этип башларыкъдыла. Энчи къапхан бла бирге быллай феромонланы хайырланыу – бир тийреде фитосанитария болумну къысха заманны ичинде тынгылы сюзерге амал береди. Аны дагъыда бир игиси – ол тёгерекге-башха бир тюрлю къоркъуу салмайды. Заранлы къурт-къумурсхаланы саны аз болса уа, алагъа къажаулукъ ишни жаланда быллай къапханла бла тамамларгъа болады.

Быйылгъы феромониторингни кезиуюнде Россейде артыкъ жайылмагъан эмда арталлыда болмагъан заранлы затланы онсегиз тюрлюсюн ачыкъларгъа умут барды. Ол санда быллайланы: восточная плодожорка, капровый къамажакъ, картоф къумурсха, бадыражан къумурсха, нартюх къамажакъ-диабротика, американлы акъ къубаллек…

Тийишли тинтиуледе юч минг къапхан хайырланыллыкъды. Битимлени карантини жаны бла битеуроссей илму-излем институтну эсгертиулерине тийишлиликде, ала ызы бла Россельхознадзорну Къабарты-Малкъарда Референт арасына жиберилликдиле. Аны специалистлери уа къапханлагъа къаллай къурт-къумурсхала тутулгъанларын тохташдырлыкъдыла. Лаборатория экспертизала бардырылып бошалгъанындан сора РФ-ни битимлени карантини жаны бла законуна тийишлиликде оноу этилликди.