Врач боллугъуму сабийлигимден билгенме

Бизни бюгюн къонагъыбыз Республиканы къан тамырла арасыны кардиология бёлюмюню таматасы врач-кардиологу  Табакъсойланы Жамиляды.

Школда - алчыланы санында

- Мен республикабызны бек ариу жерлерини биринде – Огъары Малкъарда -туугъанма. Школну да алтын майдалгъа бошагъанма. Кёплеге элни жашауу къыйын да, эригиулю да кёрюне болур, алай манга ол жашаууму бек жарыкъ кезиую  эди. Неге да юйренирге онгум болгъанды – музыкалы школда фортепианода ойнаргъа, миллет тепсеулерибизге юйреннгенме, республикада муслийман мектепни биринчи бошагъанланы санында болгъанма. Эсимдеди, элибизге тыш къыраллы къонакъла келип, динни юсюнден билимибизни тынгыларгъа сюйгенлери. Къуранны окъугъанланы санында барындан да мени жетишимли кёрюп,  Сыйлы китапны саугъалагъан эдиле. Ол жыллада Къуранны тапхан къыйын эди, аны себепли бу саугъа бек багъалы эди.

Школда окъугъанымда, республикалы эм район олимпиадала болсунла, кесими билимими хар дерсден да сынап, алчы жерлеге чыкъгъанма. Мен сюймеген жангыз да спорт болгъанды. Тогъузунчу классда окъугъанымда, заочно эколого-биология мектепге кирген эдим. «Элни узакъ ёмюрлюлери» деген илму ишни бардыргъанма, тийреде, таулада да дарман хансла жыйгъанма: аны ючюн онунчу классха ётгенимден сора Москвада алчы жерге тийишли болгъан эдим. Ол жетишимими юсю бла школубузда линейка къурап, ыспас этген эдиле.

Врач болургъа уа гитчелигимден  окъуна сюеме. Жууукъларымы ичинде врачыбыз жокъду, анга къарап юлгю алырча. Алай ол усталыкъны  къыйын да, жууаплы да болгъанын ангылай эдим. Сабийлигимден эсимдеди,  ата-анабызны бизни ким болуп кёрюрге сюйгенлерини юсюнден ушакълары. Манга врач болаллыкъ тюйюлме деген эдиле, эгечим а къарыулуду, ол болаллыкъды деген эди. Мен а кесими башха усталыкъда кёрмей эдим, сезе эдим врач боллугъуму.

Зауукъ заман

- Табакъсойлары ёзденледиле. Аланы Огъары Малкъарда Кюнлюмде жерлери болгъанды. Бусагъатда ол туристле сюйген жерди. Шёндюге дери анда алма-кертме бахча сакъланнганды. Тереклени мени аппам Табакъсойланы Хашим сабийлигинде орнатханды. Жашагъаны чакълы бир ол бахчагъа къарагъанлай турду, бизни да ары терк-терк элтиучю эди.
Аппамы атасы уа Табакъсойланы Къанамат колхозну председатели болгъанды. Элде намысы жюрюген инсанладан эди. Уруш башланнганда, юч жашын да ата журтну къорууларгъа ашыргъанды. Аланы сау эл жыйылып ашыргъанды, алагъа жоралап жыр такъгъандыла. Алай аладан жангыз мени аппам къайтханды. Бирси къарындашларыны юсюнден а бир зат да белгили тюйюлдю. Хашим аппам а урушну ветераны эм инвалидиди.
Белоруссияда эм Украинада сермешлеге къатышханды. Хорлам кюнню да анда тюбегенди. Бек кёп орденлеге  бла майдаллагъа тийишли болгъанды.  Урушну юсюнден хапар айтыргъа сюймеучю эди. Эсимдеди жангыз бир хапары – туугъан жерине термиле, урушдан къууанып къайтханында – анда уа бир жан жокъ… Таулуланы жыйып Азиягъа кёчюргенлерини юсюнден шахарда келгенинде эшитгенди.  

Бирси аппам - Тогъузаланы Ибрагим - урунууну ветераныды, алчы жерни тутханлай тургъанды. Бусагъатдагъы жашауну ангылайды, туудукъларына акъыл сёзле юйретеди.  

Сабийлигим къарт аппам бла ыннам бла ётгенди. Ол заманла бек хычыуун эдиле. Ала жашауда кёп затны кёрген адамла эдиле, урушну, ачлыкъны, сюргюнню сынап, алай бир жерде да адамлыкъларын, намысларын, сыйларын тас этмегендиле. Аладан кёп хапар эшитгенме.  Тюшген къыйынлыкъларындан къалай бла къутулгъанларыны, мамыр жашаугъа къалай жетгенлерини юсюнден. Битеу айтхан затлары  ёмюрледе унутмазча, жюрегимде къалгъандыла.     

Атамы бла анамы юйюр жашаулары уа манга юлгюдю. Атам Табакъсойланы Абдул-Керим къурулушчу эди. Урунуу жолун ташчыдан башлап, Черек районну ремонт-къурулуш управлениясыны таматасыны къуллугъуна дери жетгенди. Жарсыугъа, дуниядан жашлай кетгенди, алай, жаны сау къадарда бизни юйретиуге кёп эс бёлгенди. Сёз бла айтыргъа къыйынды анга берген ыспасымы, ёхтемме ол мени атам болгъанына. Ол дуниясын алышханлы бери кёп заман озгъанды, алай бюгюн да аны таныгъанла кёп ариу сёз бла, ахшы ишчинича, бет жарыкълы инсанныча эсгередиле.

Анам – Кезибан, юйюр башчысыз эртте къалгъанлыкъгъа, бизни ёсдюрюрге, аякъландырыргъа кесин аямады.  Билим алыугъа талпыныуубузну тыймады, бютюн бек болушургъа кюрешди. Къайда да алчылыкъны тутугъуз деп юйретгенди. Аны ючюн анга хурмет этеме. Къайда болсакъ да, не жаны бла да бир кишиге хорлатмагъыз деп юйретгенди.

Уллу къарындашым - «Русгидро» ПАО-ну бёлюмюню таматасыны орунбасарыды, эгечим – Пенсия фондда специалист-экспертди, тёрт сабийни анасыды. Бирси къарындашым – элибизни таматасыды. Элибизге бек жарсыйды, не онг бла да халкъына эс тапдырыргъа итинеди.  

Энтта да окъургъа

- Медицинада - кардиология, ревматология эм терапияда  ишлерге усталыгъым барды. Студент заманымда хирург болургъа сюйгенме, практиканы да асламысында хирургия стационарлада ётдюргенме, тёртюнчю курсда уа акушерствону сайлагъанма. Конференциялагъа жюрюгенме, керекли литература окъугъанма. Алай алтынчы курсну бошаргъа ангыладым – акушерство усталыгъым бла иш табаргъа къыйын боллугъун. Профессионал айныу жолумда кёп халал, аламат, болушургъа хазыр адамла тюбегендиле. Мен аланы барына да ыспас этеме.

2004 жылда интернатурагъа РКБ-ны базасында терапевт усталыкъгъа окъургъа кирдим. Ол заманда бёлюмге Магомед Гукетлов таматалыкъ эте эди. Окъууум асыры сейирлик кёрюннгенден, юйге да кеч болуп келиучю эдим. Анда, кёп мычымай, пациентлени алларында жууаплылыкъны къолума берип къойдула. Магомед Асланбиевич биринчи кюнледен окъуна мени реанимациягъа кийирип, саусузгъа къалай багъарыкъ умутунг бар эсе да, кесинг сагъыш эт, - деп чыгъып кетер эди. Ол такъыйкъалада саусузну аллында къоркъуууму, жууаплылыгъымы ёмюрюмде унутмам. Артда билген эдим – мени багъыууму къарап тинтгенин.

Андан сора Москвада клиникалы шахар больницаны базасында Н.И. Пирогов атлы университетни ординатурасына, врачланы усталыкъларын ёсдюрюу терапия факультетге кирдим. Ара шахаргъа келип, интернатурадан сора жангы затха юйретирле деп умутум жокъ эди. Алай профессор Александр Глазунов бла биринчи кере больницада обходдан сора ангыладым – мен энтта да кёп затха юйренирге керекме. Не десенг да, ара шахарда билимни даражасы бийикди. Глазунов – кардиолог, ревматолог эм терапевт эди. Бек къыйын саусузлагъа къарай эди, хар консилиумгъа къатышып, ахыр сёзню анга бергендиле. Ол манга врачны юлгюсюдю.

Ординатурада, медицина илмуланы кандидаты, кафедраны доценти,кардиореанимацияны таматасы, Москваны шимал округуну баш кардиологу, бизни жерлешибиз Заур Шогеновну башчылыгъында окъугъанма. Бюгюнлюкде да манга билеклик этеди, керек болса сёлешип, къыйын саусузну юсю бла оноулашабыз. Кафедраны таматасы уа  профессор Платон Джанашия болгъанды. Уллу билими барды, медицина вузлада окъутууда аны китаплары бла хайырланадыла.

Аспирантурада да кардиология  жаны бла  окъугъанма. Халкъла аралы конференциялагъа къатышханма, отузгъа  жууукъ, россейли эм тыш къыраллы журналлада публикацияла чыгъаргъанма.  Тыш къыралда чыкъгъан эки монографияны соавторума, кёп кере  россейли  эм халкъла аралы  конгресслеге бла конференциялагъа къатышханма.

Урунуу ишими ординатурада окъуй тургъанымда больницаны приёмный бёлюмюнде терапевтден башлагъанма.  Ол бек жууаплы иш эди, бир кечени узунуна эллиге жууукъ къыйын саусузну келтире эдиле. Мени борчум, алагъа къарап, не затдан ауругъанларын билип, профиль отделениялагъа салыргъа эди.  Ызы бла, профессор Глазунов терапия эм ревматология бёлюмге ишге алады. Ол бёлюм бек къыйыннга саналады, анда  жууаплы дежурный  терапевт болуп уруннганма.  Ызы бла ревматологияны институтуна (РАМН) профессионал переподготовкагъа жибередиле, андан сора кардиология жаны бла да ол халда. Бизни бёлюмню къан-тамыр арагъа кёчюрюп, кардиология бёлюм деп атагъандыла. Анда уа кардиолог болуп ишлеп, сау больницагъа ревматология жаны бла консультацияла бергенме.

Ара шахарны саулукъ сакълау системасында кёп жылланы айыпсыз, кёл салып уруннганым ючюн грамота къоллу болгъаныма ёхтемме.

Къыйын сайлау

- 2014 жылда Къабарты-Малкъарны Саулукъ сакълау министерствосу мени кардиология бёлюмню таматасына салгъанды. Бюгюн да андама. Москвада ишими къоюп кетген  бек къыйын  эди. Сайлагъан кезиу, бир магъаналы оноу этген заман тынч тюйюлдю. Алай шукур дейме, сокъуранмайма – мында бек иги тюбегендиле. Андан сора да, КъМР-ни  Саулукъ сакълау министерствосуну штатдан тышында баш кардиологума, Ара поликлиникада консультацияла этеме.

Юйюр таматам бла эки сабий ёсдюребиз. Ильдаргъа – эки жыл, Алиягъа бир жылчыкъ толгъанды. Сабийлени атасы мени  ишими къыйынлыгъын ангылайды, профессионал жаны бла ёсюуюмде болушлукъ этеди. Сабийле ууакъдыла, юйде да борчларым болгъанлыкъгъа, урунама, жамауат ишле бла кюрешеме. Кючюмю-къарыууму аямайма – адамлагъа болушургъа кюрешеме.