Ийманыбызны кючлерге, бизни Жаратханнга къуллукъ этерге, ариу, жандауурлукъ ишле толтурургъа борчлубуз

Рамазан айда сау кюнню кеслерин ашдан, суудан, аман ишледен, къылыкъладан тыйып, Аллахха табынып, тилекле этип, дууала тутуп, жандауурлукъ ишле толтуруп тургъанла къаллай саугъагъа тийишлидиле. Аны юсюнден биз «Мамырлыкъ» фондну башчысы Ахматланы Назир хажи бла ушакъ этгенбиз.  

Рамазан айда сау кюнню кеслерин ашдан, суудан, аман ишледен, къылыкъладан тыйып, Аллахха табынып, тилекле этип, дууала тутуп, жандауурлукъ ишле толтуруп тургъанла къаллай саугъагъа тийишлидиле. Аны юсюнден биз «Мамырлыкъ» фондну башчысы Ахматланы Назир хажи бла ушакъ этгенбиз.  

-   Мухаммад файгъамбар (Аллахны саламы анга болсун) ораза тутханны эки къууанчы болур, дегенди. Бири – бу дунияда, экинчиси уа Аллахха  ахыратда тюбеген   заманында. Аны къалай ангыларгъа боллукъду.   Ингирде аууз ачханда   оразабызны туталып,  ашхамгъа сау-саламат жеталгъаныбызгъа ыразыбыз. Экинчиден а,   муслийман бу дунияда салгъан къыйынлары ючюн Аллахутала тапдыргъан хакъларын кёргенде  къууаннган этерикди.

Адам хар ишни да,  сёз ючюн, намазны, садакъаны, кеси ючюн этеди. Оразаны уа   Аллах ючюн тутады да,  аны саугъаларын, ёлчемин да ол кеси этерикди, аланы къаллайла болгъанларын адам улу биллик да тюйюлдю, деп айтылады Къуранда. Бу айны сууаплылыгъыны юсюнден кёп   айтыргъа боллукъду, алай бир затны сагъынып къояйым.     Жаннетге кирген заманда ораза тутханланы кеслерини энчи эшиклери боллукъду. Аллахутала барыбызгъа да аладан  кирирге, Жаннет бла саугъаланыргъа насып этсин.

Бу кезиуде тюрлю-тюрлю сылтаула бла бир ненча кюнню ораза туталмай къалгъанла да бардыла. Жарсыугъа, бирде орамда тютюн тарта тургъан къарындашыбызны кёрюрге тюшеди.   Ол а аурукъсунуп къалгъанма деп,   башын жулургъа сылтаула табып къояды. Алай тютюн ичгенни ауругъаннга санаргъа боллукъмуду?

Бу затланы айтханым, кесин муслийманнга санап, ораза анга борч болгъанын билип, саулугъу да жетип тургъан адам аны тутмаса, файгъамбарыбыз айтханыча, ол артда сау жашауунда да оразасын къоймаса да, Рамазан айны борчун къайтаралмаз.   

Аллах кечмезлик жокъду, ширкден башханы (Аллахдан   башха затха табыныу).  Алимлени айтханларына кёре, адам терс болгъанын ангылап,  тобагъа къайтып, бу сыйлы айда тутмай къойгъан кюнлерин тёлерге десе, кяфарасын (фидия)  чыгъарады. Аны ёлчемин   республиканы Муслийманларыны дин управлениясы тохташдыргъанды  (хар кюн ючюн 60 сом). Андан сора уа оразаны кюн-кюню бла тутуп тёлерге тийишлиди. Къайтарып айтайым, сёз  саулугъу болуп, алай аны билип тутмай къойгъан адамны юсюнден барады былайда.  

Къуранда Аллахутала оразадан эркин этилген эки къауумну сагъынады: ауругъанла (хронический болмагъан) бла жолоучула. Ненча кюнлерин къойгъан эселе, аланы тёлейдиле, алай  кяфара чыгъарылмайды. Юслеринден ауруулары кетмеген, хронический болгъанла эмда къартла-къарыусузла  Рамазан айны хар кюню ючюн да ДУМ белгилеген ёлчемде ахча тёлерге, аны жарлылагъа юлеширге керекдиле.

Мухаммад   (Аллахны саламы анга болсун) сууап оразала тутханды. Аны юсюнден файгъамбарны быллай     сёзю барды: бир кюн сууап ораза тутханны Уллу Аллах жаханимни отундан кери этеди: кёк бла жерни арасында узакълыкъгъа тенгли бир. Файгъамбарыбыз Рамазанны ызындан келген Шауал айда 6 кюнню ораза тутханды. Къуранны аятларында былай  айтылады: бир иги, тийишли иш этгенни сууаплыгъы ондан жети жюзге дери жетер, андан да уллу болур. Бек гитче ёлчемни – онну алып, Рамазанны хар кюнюне керелесек, ол он айгъа жетеди. Шауал айда да оразабызны алты кюнюн алай тергесек, ол да эки ай болуп кетеди.  Алай бла аны сууаплылыгъы оразаны сау жыл тутханнга жетип къалады.   Аны юсюнден  хадиследе  айтылады.

Аллахны келечиси дагъыда ыйыкъны баш эм орта кюнлерин сыйлап болгъанды. Ол Аллахутала адамланы ишлерин  бу кюнледе сюзеди, дегенди. Аны ючюн ораза тутуп, Аллахны аллында къуллукъ этип табыныргъа сюйгенди файгъамбар. Дагъыда ай толгъан кечеледе - 13-15-чи кюнлеринде – оразаны сууаплылыгъы барды, дегенди.

Былайда энтта бир хадисни айтыргъа сюеме. Бир адам файгъамбарны ораза бошалгъаны бла   къолун тутханды. Экинчи жыл да ол биягъы аны алгъышларгъа келгенди. Алай Мухаммад аны танымагъанды. Ол кесин билдиргенде, файгъамбар былай нек тозурагъанса, саулугъунг кетгеннге ушайса, дегенди. Ол сау жылны ораза тутуп чыкъдым, деп жууаплагъанды. Да сен Аллах берген санлагъа азап жетдиргенсе, аны ючюн жууаплы боллукъса, дегенди файгъамбар.  Сора бу биз башында сагъыннган  оразаланы юйретгенди. Алай ол киши ала манга аздыла, дегенди. Анга уа Дауут файгъамбарны оразасын тут, деп юйретгенди Мухаммад (Аллахны саламы анга болсун) – бир кюн къалып, бир кюн.  

Дагъыда  ашура кюн да да тутулады ораза.  Дагъыда Зульхиджа айны биринчи тогъуз кюнюн да белгилегенди Мухаммад. Артыкъда   тогъузунчу кюнюне – Арафаны артыкъ сууаплылыгъын белгилеп, анга  энчи магъана бергенди.   

Шагъабан айны ал 15 кюнюнде да тутханды файгъамбарыбыз оразаны. Экинчи жартысында уа  санларын солутуп, Рамазаннга хазырланнганды. Мухаммадха ушап, аны халинде  жюрютсек кесибизни, Аллах айтса, жангылмазбыз.

Рамазан айда муслийман кесини аман къылыкъларындан къутулургъа, низамлы болургъа кюрешеди. Алай ол бошалды деп  нафсынга эркинлик берип къояргъа жарамайды.  Сабийлени школгъа, университетге окъургъа нек беребиз? Ол анда юйренир, билим алыр, сынау жыяр деп. Окъууну бошагъанны хали ахырда башхады, ол жууаплылыкъны сезеди.

Бизни университетибиз а  - Рамазан айды. Алай, жарсыугъа,  жаланда ораза айда муслийман болургъа кюрешгенле аз тюйюлдюле.  Ол  къуру бизде угъай, арап къыраллада да барды.  Къуранда уа Аллах эм сюйген адамы Мухаммадха былай айтады:  сен манга табын,  ахыр тылпыуунг келгинчи. Ол себепден ийманыбызны унутургъа жарамайды, бизни Жаратханнга къуллукъ этиуню саулай жашауубузну ичинде толтурургъа борчлубуз.

Былайда энтта бир хадисни сагъыныргъа сюеме. Мухаммад минбаргъа (ауаз этилген жер) мине, хар тапкагъа аягъын салгъанлай, амин, дегенди.  Асхабла аны кёрюп, сейир этгендиле. Намаздан сора уа аны ангылатырын тилегендиле. Ол а анга Жибрил мёлек келип, бу юч къауум адам Аллахны ырахматлыгъындан, кечиуюнден кери болуп, сыйсызлыкъ, учузлукъ табарыкъдыла, аланы хар бирине да амин де, деп буюргъанды.    Биринчилери ораза айгъа жетип, алай Аллахны кечиуюн тапмагъанла, аны аллында   борчларын толтурмагъанла, бу айгъа сый бермегенледиле.  

Экинчи къауум а  атасыны, анасыны ыразылыгъына тийишли болмагъанладыла.  Ючюнчюлери -  Мухаммадны атын сагъынып неда аны айтханны къатында болуп, анга Аллахны саламын бермегенледиле. Мёлеклени арасында бек сыйлы Жибрил эмда  Аллах бек сюйген  адам   – Мухаммад   амин деп тилек этген затла къабыл болмай къаллыкъ тюйюлдюле, дейдиле алимле. Аны ючюн а сакъ болугъуз бу къауум адамланы арасына тюшгенден.