Политрук

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

Кёнделенден кёп жигит, уллу кишиликлери болгъан адамла чыкъгъандыла. Север Кавказда эм Къабарты-Малкъарда да Совет власть ючюн жан-къан аямай кюрешгенле. Сёз ючюн, Мусукаланы Ахмат, Искендерланы Ибрагим, Жабелланы Мусос кибикле.

Граждан урушха къатышхан кёнделенчилени экинчи тёлюсю 1941-1945 жыллада фашист Германияны ууатыугъа тийишли юлюшюн къошханды. Аладан бирини – Гаммаланы Жабраилни – юсюнденди хапарыбыз. Краснодарда рабфакны бошап, Гамма улу школда сабийлени окъутханды, «Чылмас» колхозда парторганизацияны секретары да болгъанды, райкомда да ишлегенди. Уруш башланнган биринчи кюнледе, военкоматха барып, аскерге жиберирлерин тилегенди. Эки-юч кере да аны артха къайтаргъандыла. «Ашыкъма, санга да жетерикди кезиу», - дегендиле.

Кезиу кёп бармай жетди. 1942 жылда мартда Гамма улу фронтха кетди. Аны олсагъат окъуна уруш отуна уруп къоймадыла. Политрукла хазырлагъан къысха болжаллы курсланы бошагъандан сора 11-чи инженер-сапёр бригадагъа политрукну къуллугъуна жибердиле. Бир ауукъдан бригаданы Баш Командованияны резервине ётдюредиле. Ол бригаданы къауумунда Жабраил фашистле бла Сталинградда уруш этгенди.

1943 жыл майда бригадагъа къызыл аскерчилени сейир этдирген буйрукъ берилгенди. Москвада М. Горький атлы культура эм солуу паркда трофейге алыннган фашист техниканы кёрмючюн къураргъа. Аскерчилени кёллерине ушамагъан иш эди ол. Алай, буйрукъ!..

Аны намыслы толтуруп, бригада фронтха къайтханды. Немислиле Северский Донец черекни онг жагъасында кючлю къорууланыу ыз къурагъан эдиле. Кече узуну сууну башын ракетала бла жарытханлай турадыла. Гитлерчиле бизникиле черекден ётерге хазырланнганларын сезген эдиле. Совет аскерчиле суугъа эки кере да кирдиле, алай болалмадыла, кёп къоранч этип, артха къайтдыла.

Душман дзотладан пулемётла бла атып, баш кётюртмейди. Аланы жокъ этмей, алгъа жол жокъду. 54-чю энчи сапёр батальонну разведка ротасына (политругу Гаммаланы Жабраил) фашист дзотланы чачдырыргъа буйрукъ бериледи. Кече къарангысы бла разведчикле, суу тюбю бла жип тартып, дзотлагъа минала саладыла. Аланы чачылгъан тауушлары чыкъгъанлай, бизни артиллеристлерибиз немецлилени позицияларын отха алдырадыла, танкларыбыз алгъа тебирейдиле, аланы ызларындан а – жаяу аскерчилерибиз. Бизникиле гитлерчилени иги кесек артха сюредиле.

Ол кюн Гамма улу бир эллисине – танк бригаданы штабыны начальнигини орунбасары майор Байзуллаланы Хусейге тюбейди. Къучакълашадыла, бир бирлерине хапар сорадыла, кёп затланы эсге тюшюредиле. Юч кюнден Жабраил биягъы Байзуллу улуна жолугъургъа барады да, мудах болуп къайтады. Майор Байзуллу уллу чынтты жигитча ёлгенин билдиредиле аны жерлешине.

Арада ыйыкъ озмады. Фашист бомбардировщикле бизникилени индеклерине бомбаланы аяусуз тёкдюле. Ауур жаралы политрукну госпитальгъа ашырдыла. Ол андан къайтханы бла жаяу аскер полкга Харьков областьда Новая Сергеевка элни алыргъа буйрукъ берилгени бир кезиуге тюшдю. Не сылтау бла эсе да, полк заманнга жеталмагъанды белгиленнген жерге. Анга берилген буйрукъну толтурууну инженер-сапёр батальонну боюнуна салгъандыла.

Жабраил былай эсгере эди:

- Мени штабха чакъырдыла. Андан къайтып келе, жолда тизилип келген арбаланы кёрдюм. Бизни батальонну арбалары эдиле ала. Жюрегим чанчды. Арбалада – кёп жаралыла. Не болгъанды. Аны билирге батальонну штабына чапдым. Немецлиле дуппурда орналгъандыла. Бизникилеге атакагъа нартюх бахчаны ичи бла барыргъа тюшгенди. Эки-юч кере да кеслерин алгъа атхандан хайыр чыкъмагъанды. Кёп адамыбыз къорагъанды.

Новая Сергеевканы алыргъа жангыдан буйрукъ келеди. Бу жол тынгылы хазырланабыз, аскер бёлюмлени хар бирине энчи буйрукъ салынады. Танг къарангысында чабыуул этип, немецлилени элден тышына сюребиз…

Къыркъ ючюнчю жыл октябрьде совет аскерле Запорожьени азатлагъандыла. Кутузовну эм Богдан Хмельницкийни орденлери бла саугъаланнган инжененр-сапёр батальонну солдатлары бла офицерлеринден кёпле правительстволу саугъалагъа тийишли болгъандыла. Гамма улу Баш Командующийни Грамотасы бла саугъаланнганды.

Гвардияны капитаны Гаммаланы Жабраил Болгарияны, Румынияны, Югославияны, Австрияны азатлау урушлагъа къатышханды. Вена ючюн сермешледе биягъы ауур жаралы болгъанды.

Аскерден къайтханында, аны ёшюнюнде Къызыл Жулдузну ордени, «За боевые заслуги», «За оборону Кавказа» майдаллары, дагъыда «Медаль на отечественна война» деген болгар майдал да жылтырай эдиле.

Текуланы Хауа.
Поделиться: