Жыры барны жолу бар

Алгъаракълада Нальчикде Музыка театрда жаш жырчыбыз Жуболаны Жамалны жашы Жамбулатны «Насып юлюш» деген аты бла биринчи энчи концерти болгъанды.

Аны жашау жолуну юсюнден бир ненча сёз: Хабазда туугъанды. Барамтада, Хабазда да жашагъанды. Атасы Жамал, белгили жырчыбыз Жуболаны Зейтунну жашы, дуниясын эртте алышханды. Ол себепден жаш анасыны туугъан элинде ёсгенди. Сахнагъа да биринчи анда чыкъгъанды.

Нальчикде музыка школда, культураны эм искусствону колледжинде, ызы бла Саратовда Л.В. Собинов атлы консерваторияда окъугъанды. Бюгюнледе КъМР-ни Музыка театрыны солистиди. Назмулагъа музыка тагъып, ариу жырла жазады, айтады.

Бу мен сагъыннган затланы ол кюн экрандан энчи бериуюнде телевиденияны редактору Аппайланы Лариса да айтханды.

Энчи концертин этерге ашыкъмагъанды Жамбулат. Болса да аны аты сабийлигинден окъуна шагъырейди жырны сюйгенлеге. Алай болады – биринчи туугъан элинде таныйдыла айырма адамларын. Алай а анга ким да толу ышанып къоялмайды, жаланда бу искусствода ишлегенле эслейдиле теренде тургъан фахмуну. Ала башлайдыла аны туурагъа чыгъарып, жолгъа тюзетип да. Жамбулатны юсюнде да алай болгъанды. Элли, ийменчек, кесин алгъа атмагъан жашны сахнагъа бир эллиси Къазийланы Баттал чыгъаргъанды.

Хабаз уллу эл тюйюл эсе да, аны кесини белгили адамлары бардыла. Ол санда поэтле Баккуланы Артур бла Мусукланы Расул. Ала да билеклик этгендиле жырчы жашха.

«Игиликни ауанасы узунду», – дегендиле ата-бабаларыбыз. Жамбулатны юсюнде ол айтыуну кертилигине ийнанама. Ол анга ариу айтханланы, юйретгенлени, бир зат бла билеклик этгенлени унутмайды. Кесим шагъатма ол алагъа ыразылыгъын къайтып-къайтып айтханына. Бютюнда эллилерине.

Бир кере Бал Чучхурлада къонакъда болгъанды Жамбулат. Уялчакъ жаш адамгъа ол жерлени иеси Боташланы Мусса, болуучусуча, ариу тюбегенди. Аны фахмусун кёргенде уа, кёлюн кётюргенди, къайгъыргъанды. Махтаугъа терилмеген, юйренмеген, менсинмеген Жамбулат, телефон бла сёлешип, анга ыразылыгъын айтып-айталмай эди.

КъМР-ни культура эм искусство колледжине киргенинде да насыбы тутханды Жамбулатны – ол миллет ийнагъыбыз, Россейни, Къабарты-Малкъарны да сыйлы артисткасы Таукенланы Галинаны къолуна тюшгенди. «Аламат устазды Галина Малкъарбиевна, – дейди Жамбулат. – Ол мени ёнюмю салыу бла кёп ишлегенди. Аны тап хайырлана юйретгенди. Бюгюн мен тенор болгъанымда аны къыйыны уллуду. Тёртюнчю курсда классика операланы алай бла жырлап тебирегенме».

Галина Малкъарбиевна уа, кесини сохтасын багъалагъаны, аны бла ёхтемленнгени ауазындан билине: «Жамбулатны фахмусу болгъанын биринчи кюнден эслегенме. Ол заманда кеслерин андан да иги кёргюзтген студентле болгъандыла. Аладан ал кесинге сохта дегенлеринде да, мен аны сайлагъанма. Ол мени да, кесини да къыйынларыбызны тас этмегенин кёргюзтеди хар сахнагъа чыкъгъаны сайын, – дейди. – Бир кере уа, Саратовда окъугъанында, келеди да: «Артха къайтырмы эдим?» – дейди. Бек урушхан эдим ол кюн анга: «Алай этсенг, бу жолдан сора кёзюме кёрюнме! – деп иш да айтхан эдим. Насыпха, не бек къыйналса да, окъууун тынгылы этгенди. Музыка театрда ишлеп турады энди…»  

Колледжни бошаргъа, бийик билим берген юч окъуу юйден бирин сайлар онгу болгъанды Жамбулатны. Ол, устазы бла кенгешип, Саратовда консерваторияны сайлагъанды. Анда анга СССР-ни халкъ артисти Леонид Сметанников бергенди вокалдан дерс. Андан сора да, Жамбулат атлары айтылгъан устазланы къолларында окъугъанды.

Нальчикге къайтханлай, аны республиканы Музыка театрына алгъандыла.

Ана тилинде жырларгъа сюйгенин жашырмайды Жамбулат. Алай а ол украин, немис, итальян, француз тилледе да айтады жыр. Ишинде уа ол тюрлю искусствону опера жанрында ишлерге тюшеди. Озгъан жыл ол Сергей Рахманиновну «Алеко» операсында баш жигитни ариясын жырлагъанды.

Белгилисича, ол опера уллу орус поэт А. Пушкинни «Чыганлыла» деген поэмасына В. Немирович-Данченкону либреттосуна кёре жазылгъанды. Ол дуния сахналарында 1891 жылдан бери салынады. Аны жер башыны бек белгили опера вокалистлери жырлагъандыла: СССР-ни сыйлы артистлери И. Петров, Е. Нестеренко, А. Эйзен, А. Огнивцев эм башхала. Энди уа кезиу Жуболаны Жамбулатха да жетгенди. Ол ишин махтаулу этгени уа къараучулагъа белгилиди.

Жангы ролю уа – Джузеппе Вердини  «Травиатасында» баш жигитди – Альфред Жермон. Александр Дюманы «Дама с камелиями» деген романына кёре Франческо Мария Пьяве жазгъанды аны либреттосун. Бу чыгъарма да сахнада 1853 жылдан бери кёргюзтюледи.

Жаш адамгъа быллай айтылгъан сыфатланы къураргъа бере эселе, сора аны фахмусун ангылайдыла, кёредиле. Ол ышаныулукъ Жамбулатны алгъа атлатхан кючдю да, жолундан ажашмай барсын.

Жырчы жырчыгъа – къарындаш дегенлей, аны биринчи концерти баргъан кюн сахнагъа нёгерлери Гергъокъаланы Халимат, Атмырзаланы Элдар, Этчеланы Ислам, Занкишиланы Марат, Аппайланы Алим, Байсыланы Артур, Мызыланы Мурадин, Жаппуланы Заира, Къабардокъланы Расул, Къазийланы Баттал, Байтуугъанланы Исмайыл эм башхала чыкъгъандыла. Ала хурмет этген тенглерини жырларын айтхандыла. Аны бла Жамбулатха сый бергенлерин билдиргендиле. Экранда жырчыны суратлары, республикабызны ариу жерлери да кёргюзтюлгенлей тургъандыла.

Концертге келген жамауат а аны барыуунда ыразылыгъын гюлле, къарсла бла билдирип тургъанды.

Энтта кёп къууанч келтир, Жамбулат, халкъынга. Фахмуну Аллах аны ючюн береди сайлап кёплени ичинде бирине.