Ашны-ачлай, сууну уа – заманында

Суу ичиуню саулукъгъа магъанасыны юсюнден кёп айтылады, алай жангылырча шартла да тюбейдиле. Биз аланы талайын бу материалда тинтгенбиз.

Кофе

Жайылгъан оюмгъа кёре, кофе – эрттенликде эм жараулу суусапладанды. Кечеге аны ичерге жарамайды, жукълаяллыкъ тюйюлсюз. Эрттенликде терк уяныр ючюн а, андан иги зат жокъду, дейдиле.

Тюзю: аны танг эрттен угъай, уяннганыгъыздан сора бек азындан эки сагъат озуп, тюшге жууугъуракъ заманда ичерге керекди.

Инсан уяннганлай аны чархы кортизол гормонну чыгъарып башлайды -  ол, адамны санларын «уятып», кюндюзгю жашаугъа хазырлайды. Бу гормон, акъырын-акъырын жыйыла кетип, эм кёп къопхандан сора эки сагъат озгъандан сора болады.

Инсан тюз да ундурукъдан тургъанлай кофе ичсе, аны алыкъа толусунлай уянып бошамагъан чархы кофеинни – нервала системаны къозгъагъан веществону - уллу ёлчемин алады. Алай болгъанлыкъгъа, санланы кюннге, ишге хазырлагъан кортизол а кереклисича бир чыгъарылмай къалады.     Башхача айтханда, адам кофе ичгенлей женгиллик, тирилик сезеди, чархыны системалары къыстау ишлейдиле. Алай, эки сагъатдан бютюн къарыулу болурну орунуна ол арыгъандан аякъ юсюнде сюелалмай къалады.

Суу

Жайылгъан оюмгъа кёре, шёндюгюлю медицинаны жорукъларына тийишлиликде эки литр сууну кюнню ичинде 18:00 сагъатха дери ичерге керекди, андан кеч къалсагъыз, кече терк-терк къобаргъа тюшерикди, эрттенликге уа бетигиз кёбюп чыгъарыкъды.

Тюзю: биринчи стакан сууну тюз да уяннганлай, ауузланнгынчы ичерге керекди, ол чегилени ишлетип башларыкъды. Ахыр стакан сууну уа - жата туруп. 200-500 миллилитр суу абадан адамны кече къобартырыкъ тюйюлдю, алай къаныны жукъартыргъа уа себеплик этерикди. Алай эсе уа, ол тромбла къуралмазына иги жарарыкъды. Эсеплеге кёре, инсультланы бла инфарктланы асламысы танг эрттен болуучудула. Аны сылтауу уа адамны чархы жукълагъан кезиуде сууну кетергенинде, ол санда терлегени ючюн да, алай ол кёп сагъатланы ичинде артха толтурулмагъанындады. Аны хатасындан къан къалыннга айланады, тромбла къураладыла.

Эсгертиу: кече къобаргъа сюймей эсегиз, жукълардан алгъа бир литрден кёп суу ичмегиз.

Дугъума къошулгъан чай    

Жайылгъан оюмгъа кёре, быллай чай адамгъа тынчайыргъа, жукъларгъа болушады. Аны ючюн жатардан алгъа аны ичиу хайырлыды.

Тюзю: дугъума чайны ичип жукъласагъыз, аш орунда жыйылгъан затла, ёнгечге кетип, сарыуну къозгъайдыла. Ол а жарагъан тёрге окъуна къоркъуулуду. Аны ючюн сырыуу келип къыйналгъанла дугъума къошулгъан азыкъладан бла суусапладан кери турсала, игиди.

Кульчаланы Зульфия.
Поделиться: