Кишиликге, батырлыкъгъа баш урууну белгиси

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына  

Къайсы кезиуледе эмда болумлада жашагъанларына да къарамай, хар кимге да тёре болуп къалмагъан батырлыкъ, жигитлик этгенле, къырал, бир жерлилери, ахлулары, тюзлюк, азатлыкъ ючюн жанларын окъуна аямагъанла болгъандыла. Ма ала бизни хар бирибизни да эсибизде къалыр, ёсюп келген тёлю да  халкъны жигитлерин билир ючюн къуралгъанды бу энчи россейли байрам – Ата журтну жигитлерини кюню.

Ол 2007 жылны 26 январында РФ-ни Къырал Думасыны оноуу бла тохташдырылгъанды. Ол жыл 28 февральда уа аны Россей Федерацияны Президенти Владимир Путин да къабыл кёргенди.  Ма андан бери 9 декабрьде  биз жигитликлери Георгиевский орден, Алтын Жулдуз, Махтаулукъну ордени  бла белгиленнгенлени, башхаланы насыплары ючюн жанларын аямагъан сайлама жашларыбызны бла къызларыбызны хурметлейбиз, сый-намыс беребиз.

Байрам жаш болмагъанлыкъгъа, аны тарыхы эрттеден келеди. 1769  жылда ноябрьде  Екатерина бек сыйлы эм магъаналы орденледен бирин – Сыйлы  Георгий Победоносецни - тохташдыргъанды. Аны  тёрт даражасы болгъанды. Бу шарт сейирди: жюз бла жарым жылны ичинде бу орден бла къуру 23 адам саугъаланнганды, тёрт даражасына уа жаланда тёртюсю тийишли болгъанды.

1939 жылда 1 августда  уа Совет Союзну Жигити деген ат тохташдырылгъанды. Аны бла бизни Ата журтубузну къоруулай кишилик этген тыш къыраллыланы да саугъалагъандыла. Хрущев а уллу  къырал къуллукъчуланы юбилейлеринде Жигитни жулдузлары бла саугъалау тёрени кийирген эди. Сёз ючюн, Леонид Брежнев аны тёртюсюн жюрютгенди.

Болсада артда ол адетни тохтатхан эдиле, бу бийик атны жангыдан жаланда бек тийишлилеге атагъандыла. Алай бла Алтын Жулдуз бла СССР-ни заманында 12 776 адам саугъаланнганды. Анга тийишли болгъанланы араларында бизни жерлешлерибиз да аз тюйюлдюле. Уллу Ата журт урушну заманында батырлыкъ этгенлери ючюн Къабарты-Малкъарны  32 махтаулу жашына Совет Союзну Жигити деген ат аталгъанды. Аланы араларында уа Байсолтанланы Алим бла Уммайланы Мухажир да бардыла.

Махтаулукъну (Славы) ордени бла саугъаланнганланы араларында уа таулу жашла бютюн кёп болгъандыла. Бу гитче материалда аланы жаланда бир къауумун санаргъа къолубуздан келеди. Аладан бири – Къулбайланы Элбай - Москва ючюн къызыу сермешледе кишилигин кёргюзтюп, орденни ючюнчю даражасына тийишли болгъанды. Сюйдюмланы Исмайыл а финн урушха да  да къатышып, лыжачыланы батальонуну къауумунда сермешгенди. Хочуланы Магомет, Ахшаякъланы Биязулкъа, Аппайланы Нюзюр, дагъыда кёпле батырлыкълары бла атларын айтдыргъандыла.

Совет  Союз чачылгъандан сора уа ол  Россей Федерацияны Жигити дегеннге алышыннганды (1992 жылда). Ата журтубузну  жангы тарыхында ол саугъаны биринчи болуп генерал-полковник Сергей Макаров алгъанды. 2008 жылда ол аны бла аскерде этген жигитлиги ючюн белгиленнгенди.

Сёзсюз, хар къырал да кеслерини жигитлери бла ёхтемленеди. Ма аллай адамланы юлгюлеринде ёсдюрюрге боллукъду жаш тёлюню туугъан жерибизни сюерге, анга кертичи болургъа эмда адеп-къылыкъгъа.

Бизни къыралыбызгъа  урушланы кёп сынаргъа тюшгенди. Аланы хар биринде да аскерчилерибиз жанларын-къанларын аямай, ётгюр сермешгендиле. Ата журтубузну ма аланы хайырындан сакълаялгъанбыз. Аны себепли бу байрам бизге артыкъда багъалыды. Ол кишиликни, туугъан жерибизге сюймекликни, энчи жигитликни бла батырлыкъны белгисиди, алайлай да къаллыкъды.