Таулулукъ

Жолоучуну жазыуларындан
Малкъарлыланы халлери, къылыкълары да, жашагъан жерлерине ушаш, ариу болгъандыла. Ол шартны миллетибизни адамлары бла танышхан хар инсан, хар жолоучу да белгилемей болмагъанды. Сёз ючюн Москвадагъы Этнологияны бла антропологияны институтуну илму къуллукъчусу профессор Ян Чеснов кёп кере малкъар элледе болгъанды. Ол жолоучулукъладан сора алим таулулукъ дегенни магъанасына сингнгерге излеп, быллай оюмгъа келгенди. 

«Мен бу сёзню магъанасын излеп айланнганлы иги кесек заман болгъанды. Огъары Малкъарда, Герпегежде, Басханда, Хасанияда, Нальчикде таулула айтхан сёзлеге тынгылап: «Адамны башына акъылы жыйылса, юйюрю, юйдегиси да болуп, къарыуу, кючю да орунларына келселе, биреуге къолундан келгенича ахшылыкъ этерча даражагъа жетерге керекди. Дунияны магъанасын таулу анда сезеди, тауну башындагъы да бир кюнде тюбюне тюшерин, аны къатында олтургъан мараучу уа аны юсюнден хыйсап этерин биледи. Адамны сёзюне тынгылай, аны бла сёлеше, айтырыгъын айта да биледи таулу. Оюмсуз бир сёз да айтмайды. Баргъан жеринден бюсюреусюз къайтмайды. Ол адамгъа кесин хунери, былхымы бла танытханлай, кесине ышандыргъанлай, къууандыргъанлай турады деп, алай ангылагъанма. 

Таулу жамауат аллында аман сёз айтмаз, айтса уа – сёзюнден артха турмаз, уручугъа жол бермез, къоншусуна тюз ниет тутар. «Таулу» деген сёз «мыйыкълы киши» дегеннге тенгди. «Таулулукъ» деген сёзню магъанасы ма аллай бир  теренди. Къарачайлылагъа бла малкъарлылагъа, Шимал Кавказда бек эрттеден бери жашап, эки магъаналы атны жюрютюп келген халкълагъа «таулу» деп айта кетгенлеринден  «таулулукъ» туууп къалгъанчады. 
Къарачай-малкъар элледе таулулукъ сакъланнганлай турсун!»