Кийизлени жарыкъ накъышлары

Алгъын заманлада тиширыуларыбызны кийиз урургъа, чепген согъаргъа, кийим тигерге усталыкълары  тёлюден-тёлюге ётгенди. Ала этген затларына салгъан оюуларында кеслерини жарсыуларын, къууанчларын да суратлагъандыла.

Бусагъатда, не медет, халкъыбызны къол усталыгъыны кёп тюрлюлери унутула барадыла. Ма ала жокъ болуп къалмазларына къайгъыра, Элбрус районну Огъары Бахсан  элинде жашагъан Ёзденланы Чукайны жашы Хызыр энчи цех ачаргъа  таукел болгъанды. Алай бла, 2002 жылда алгъын клуб болуп тургъан, артда уа бир кишиге да керек болмай къалгъан мекямны тап халгъа келтиреди. Аны башламчылыгъына Сотталаны Къурман, Къурданланы Узейир, Отарланы Шамшюдюн, Байдаланы Далхат , Гызыланы Хасым, Мурачаланы Людмила да къошулуп, анга уллу болушлукъ этедиле. Биринчи  заманлада мекямны ичинде газ болмай къыйналгъандыла. Эки жылдан  80 минг  сом тёлеп аны да ётдюргендиле.

-Кийиз, жамычы, башлыкъла эте билген огъары бахсанчы тиширыуланы жыяма,-деп хапарлайды Хызыр. –Алагъа хакъ да тёлейме, ала этген затла сатылып, процентлеринден да ахча тюше башлайды. Бек алгъа цехге келгенледен бири Теммоланы Къажар эди. Анга сексен жыл бола эди. Жыл санына  да къарамай, ол тири эмда этер ишин билген тиширыу болгъанды.

Теммоланы Абидатны, Ёзденланы Фатиматны, Жанчыкъланы, Мамсурланы Кокуйну, Курданланы Халиматны, Гюлюйланы Разиятны кийизлери, жамычылары да айырмалыдыла. Халкъла аралы фестивальлада да кёргюзтюлюп, бек махталгъандыла.

Хаджиланы Харяит этген ишле уа битеуроссей конкурслада алчы жерлеге тийишли болуп тургъандыла. Накъышла салыу бла уа Жаппуланы Изетханнга жетген жокъ эди, - деп,  ёхтемин букъдурмайды Хызыр.

-Кесигиз билгенликден , таулула  юйлерин кийизле бла жасаргъа бек сюйгендиле,-дейди ол. –Омакълыкъгъа  къабыргъалагъа такъгъандыла, аякъгъа жылы болсун деп, юй тюпге жайгъандыла, бернеге  салгъандыла… Аланы оюуларына, бояуларына къарасанг, бирчаларын тапхан къыйынды. Кеслерини да хар бирини энчи атлары бардыла. Ала халкъны адеп- къылыкълыгъын, хунерлигин, жашау-турмушун кёргюзтедиле.

Хызыр акъыл этгенден, ёсюп келген тёлюлени миллет усталыкълагъа юйретиуню къолгъа  мычымай алыргъа тийишлиди. Нек дегенде кийизден, жамычыла эте билген ынналаны жыл санлары келгенди, ала сау къадарда чемерликлерин хайырланыргъа ашыгъыргъа керекди. Кертиди, цехге элли къызчыкъланы бир къаууму келип, абаданланы этгенлерине къарап, кеслери да алагъа къошулуп, юйренирге кюрешедиле. Алай бу ишни кючлендирмей боллукъ тюйюлдю.

-Ала кийиз урууну башындан аягъына дери битеу жумушларына тюшюнедиле. Жюнню жууа, бояй, тарай билирге да юйренедиле,-дейди Хызыр.

Жюнню жарашдырыу тынч иш болмагъанын ким да биледи. Анга да къарамай, огъары бахсанчы тиширыула аны къоймайдыла. Кеслери да жангы амалла, формала, изделияла излейдиле. Къол къапла, уюкъла, сабийлеге окъуна этедиле жамычыла. Бек башы уа багъалары да артыкъ уллу тюйюлдю. Аны ючюн сюйюп аладыла аланы къайда да.

Тамата айтханнга кёре, тыш къыралладан окъуна келиучюдюле заказла. Жамычыланы республикагъа келген къонакълагъа саугъагъа деп алыучудула. Бир жол а   элге суу тартхан эдиле, ол иш тамам этилгенде, эллилени атындан тёрт ишчини огъары бахсанчыланы жамычылары бла саугъалагъан эдиле.

Ёзден улу кеси да кийизге, жамычыгъа да устады. Бусагъатда усталыгъын элли къызчыкълагъа  къызгъанмай юйретеди…
Цех бир къауум адамны ишчи жерле бла жалчытхандан сора да, башха  эллилеге да жарайды. Энди къойла тутханла аланы къыркъгъандан сора, жюнлерин не этейик деп, башларын аурутмайдыла.