Фашист авиацияны 34 чабыуулуна къажау сермешген таулу разведчик

Уллу Хорламны 75-жыллыгъына

Улбашланы Таулуну жашы Малик 1916 жылда туугъанды. Гитчелигинден да ата-анасы аны ишлерге, жигер болургъа юйретгендиле. Ол а, иш кёллюден сора да, жангычылыкълагъа ачыкъ, билимге итиниулю болуп ёсгенди. Ол бир къыйын жумушдан да къачмагъанды, атасын, анасын аяп, не ауур жюкню да кеси боюнуна алыргъа кюрешгенди.

Школну жети классын бошагъан жаш адам мамыр жашаугъа хазырланнганды, аллына уллу муратла салгъанды. Ол билим алыргъа, усталыкъгъа юйренирге, жюреги жаратхан къыз бла юйюр къураргъа умутлу эди. Алай Маликни, аны тенглерини да быллай ариу муратлары толмагъандыла –   аланы жолларын фашист Германия СССР-ге этген чабыууллукъ кесгенди.

1941 жылда Черек районну комиссариаты Улбаш улуну Къызыл Аскерни тизгинлерине чакъырады. Къысха курслада аскер илмуну энчиликлерине юйренип,   фронтха атланады. Алай бла Малик Хауа Къоруулау аскерлени 1605 номерли аэродром полкуна разведчик болуп тюшеди. Урушну кезиуюнде анга душманла бла къанлы сермешлеге къатышыргъа кёп кере тюшгенди. Алай ол батырлыгъын, аскер оюмлулугъун кёргюзтюп, не къыйын болумдан да къутулууну жолларын таба билгенди.

Таулу аскерчини Хорламгъа жолу къыйын эм ныхытлы эди. Ол жаралы болгъанды, нёгерлерини ёлюмлерин да кёргенди. Алай  къыралны башчыларыны малкъар халкъны туугъан журтундан  зор бла кёчюрюрге деген оноулары аны жюрегинде бютюнда терен жара салгъанды. Алай ол кесини аскерчи борчун унутмагъанды, фашистлеге къажау сермешледе кишиликни кёргюзтюп, Уллу Хорламны жууукълашдырыргъа къолундан келгенни этгенди.

Аны батырлыгъын командирле эслемей къоймагъандыла. Улбаш улу   борчун бет жарыкълы тамамлагъаны, буйрукъланы жерге салмай толтургъаны, сермешлени кезиуюнде кишиликни кёргюзтгени ючюн 1945 жылда 11 майда  аскерчилени араларында бек сыйлы «За отвагу» майдалгъа тийишли кёрюлгенди.

Саугъалау къагъытда уа аны юсюнден былай жазылады. Малик полкну управление жаны бла взводуну  разведчиги болуп къуллукъ этген кезиуде душман авиация жетип келгенини юсюнден къысха заманны ичинде белгили этгенди. Ол а фашистлеге къажау атышыу бардырыргъа онг бергенди. Малик Таулуевич фашист авиацияны 34 чабыуулуна къажау сермешлеге къатышханды. Полк 21 душман самолётну жокъ этгенди.

Андан сора да, Уллу Хорламны 40-жыллыгъына аталып, ол Ата журт урушну ордени бла да саугъаланнганды.

Урушдан сора   Улбаш улу туугъан журтуна къайтады. Алай аны аскерчи жетишимлерине да къарамай, таулу болгъаны ючюн Орта Азиягъа кёчюредиле. Анда ол атасын бла анасын табады. Алай эгечи аладан узакъда къыйналып жашагъанын, ол кеси да баш иесиз къалып,  ёксюзлени ёсдюргенин да биледи.  Жаш эгечин ата-ана юйге жууугъуракъ кёчюрюрге умут этеди.

Ол   таулулагъа элден тышына окъуна чыгъаргъа жарамагъан къыйын жылла эдиле. Комендант  аскерчиге хыны этип, аны фронтда жигитлигине  ишекли  болгъанын окъуна айтады. Быллай терсликге таулу жаш кючден тёзеди, болсада аны юсюнден Сталиннге письмо жазады.  Анга келген жууапда уа фронтовикни батырлыгъына, урушда жигитлигине да къарамай, зор бла кёчюрюлгенледен артыкъ эркинлик бермезге деп жазылып эди. Болсада анга Къыргъызстанда сюйген жерине барыргъа онг бериледи.

Улбаш улу киши жеринде юйдегили болады, юйдегиси бла бирге сегиз къызны бла жашны  аягъы юсюне этедиле, барысына да тийишли билим бередиле. 

Кавказгъа къайтхандан сора уа бизни жигитибиз шоферланы курсларын бошагъанды, ол кёп жылланы ауур жюкле ташыучу машинада ишлегенди. Коллективде анга хурмет уллу болгъанды.

Малик сабийле, аладан туугъанла да ата арбазда жыйылсала бек сюйгенди, аланы  дауурларына, ойнагъанларына сюйюп къарагъанды. Алай ала урушну, сермешлени юслеринден сорсала, кёзлери мутхуз болгъандыла. Быллай кезиуде уа ол Курск сермешде къалай сау къалгъанына сейир этгенин айтыучу эди. «6 сагъат да чыдарыкъса  деселе да, ийнанырыкъ тюйюл эдим», - деучю эди ол.

Европаны къыралларын къоруулау сермешле бла ётген, урушну кюйсюзлюгюн кёрген аскерчиге бек уллу саугъа уа Хорлам, мамыр жашау болгъандыла. Алай фронтда алгъан жаралары, анда кёрген къыйынлыкъла аны саулугъун бузмай къоймагъандыла. Жарсыугъа, бюгюнлюкде сыйлы ветеран бизни арабызда жокъду.  Алай Ата журтубузну батыр къоруулаучусуна хурмет ёмюрлени теренинде сакъланырыкъды, ол сабийлерини, туудукъларыны, аладан туугъанланы эслеринден бир заманда да кетерик тюйюлдю.