Сабыр атабызны ол кюннгю дыгаласы кёз аллымда къалгъанды

Малкъар халкъ зор бла кёчюрюлгенли 76-жыллыгъына
     

Сабий кёргенин унутмаз дегенлей, 1944 жылны сегизинчи мартыны кюню мени да эсимде къалгъанды. Бек алгъа бизни сабыр атабыз ол кюн къалай дыгалас этгени бла. Ол заманда бизни юйюр Терек посёлкада (шёндю ол шахарды) жашагъанды. «Муртазово» темир жол станциядан узакъ бармай. Анда поездле иги кесекге тохтап, паровозлагъа суу, таш кёмюр къуюучуларын кёрюп тургъанма. 

Ол кюн анам арбазда бир зат бла кюреше, мен да къатында булжуй тургъанлай, атам темир жол станция жанындан ашыгъышлы келе эди. Жетер-жетмез, анама бурулуп, былай айтханын унутмагъанма: «Терк окъуна ашдан-суудан тапханынгы жыйышдыр. Жылы кийиминг бар эсе да, къара». Анам,не болуп къалды дегенча, соруулу къарагъанында уа,  жилярыгъы келгенин да жашыралмай, былай къошду:

-«Кёчгюнчюлени элтген поездни вагонларыны биринде бир жаш тиширыу юч сабийчиги бла бек апчып тургъанын кёрюп келеме. Терк бол!»
Атабыз алай гузаба этип  биринчи кере ол кюн кёргенме. Бек жарсый эди, малкъарлыланы кёчюредиле деп. Анабыз а нартюх гыржын, бишлакъ, айран тапханын да, жылы кийимле да алып, экиси да станция таба тебирейдиле. Мен да алагъа къошулама.

…Терезелери болмагъан жюк ташыучу вагонну эшиги кенг ачылып, къоюнунда къагъанакъ сабийи бла жукъа жегенде олтургъан жаш тиширыуну кёрдюк, къатында да 9-10 жыллары болгъан эки жашчыкъ. Аланы  абызырагъанлары, ачдан, сууукъдан да ичлерин къалтырауукъ алып тургъанлары кёз аллымдан кетмейди.

 Анабыз, къолунда затларын да берип, орус тилде жарты-къурту сёлешип,  ол тиширыуну жапсарыргъа кюрешеди. «Аллах айтса, къайтырсыз, энтта да тюбербиз»,-дейди.

Урушхан, къыстагъанмы болду, не билейим,  биз алайда кёп турмадыкъ. Бир жанлы олтургъанлары себепли ала эсимде къалгъандыла ансы, ол вагонда башха адамланы былай кёргенме деп айталлыкъ тюйюлме.

Бир да болмагъанча узун кёрюннген поезд кёзден ташайгъынчы сюелдик. Тынчлыгъы, сабырлыгъы бла белгили атабыз бек чамланып эди. «Терслик иш этилгенди. Адамланы быллай къыйынлыкъгъа къалдыргъанла, аллай аманлыкъ этгенле ол дунияларында да тынчлыкъ тапмай, жаханим тонгузлары болуп айлансынла»,-деп, кёз жашларын да жашыралмай, бир жанына бурулгъаны эсимдеди.

Манга 11 жыл ол кезиуде толгъан эди. Сабий болсам да, атамы, анамы жилямукъларын кёрюп, уллу терслик этилгенин сезгенме. Ёмюрлени теренинден бери бирге жашау эте, тенглик, жууукълукъ жюрюте келгенбиз. Аны себепли таулу халкъ бизден айырылгъаны беш бармакъдан бирин кесгенча ачыулу кёрюннгенин, берекетлик да кетгенин абаданладан кёп кере эшитгенме.
Башхаланы угъай, кесиникин да сюймеген, чюйре адамла къайсы миллетде да болурла. Саулай алгъанда уа, малкъарлыла бла дюгерлиле бир бирге сюймекликни, жарашыулукъну, жууукълукъну сакълап келедиле. Ол бизни ёмюрлюк хазнабызды.