Кийизлеге биринчи устала

Малкъар халкъны жашауунда малчылыкъ эм андан алыннган продукция не заманда да бек уллу магъананы тутханды. Башха тюрк миллетлеча, бизни ата-бабаларыбыз да къойну  жюнюн болмагъанча аламат хайырланнгандыла. Ол санда кийизле да ургъандыла.

Кийизлени Алтайда жашагъанла, скифле, сарматла, гуннла да жарашдыргъандыла. Аны юсюнден шыякылада табылгъан бёркле, кийимле эм   башха затла шагъатлыкъ этедиле. Заман бара баргъанда юрталарыны, арбаларыны башын да кийизден къурашдыргъандыла.  

Белгили тюрколог Л. Гумилев белгилегенича, тюрк халкъладан къыргъызлыла, хакаслыла эмда къарачайлыла бла малкъарлыла жарашдыргъандыла къабыргъалагъа такъгъан кийизлени. Ариу тамгъала бла жасап, бири бирине ушатмай ийлегендиле.

Кийизлени жарашдырыу кюч-къарыу излеген усталыкъды. Бирин хазырлар  ючюн ыйыкъла бла заман кетеди. Жюнню къыркъып алгъандан сора, аны жуууп, къургъакъсытып, ызы бла уа тинтирге керек болады. Андан сора уа аны бир кесегин бояргъа тюшеди. Бу ишде бизни ынналарыбыз табийгъат берген бояуланы хайырланнгандыла. Тюрлю-тюрлю хансладан бла битимледен алгъандыла аланы. Ызы бла уа ийлеп, кийизни жыйышдыргъандыла. Аны бла бир ненча адам бирден кюрешгендиле. Жарашдыргъандан сора чулгъап, хар кесеги да бир бирин табарча, къойгъандыла. Битеу бу затлагъа тышындан келген алимлени сейирлери не заманда да уллу болгъанды. Сёз ючюн, малкъарлыланы бла къарачайлыланы миллет искусстволарыны  юсюнден жазгъан Анна Кузнецованы кесини китабында хар нени да тап суратлап бергенди.

Алгъын кийизлени эте билген хар элибизде да жашагъанды. Заман оза баргъан къадарда, ол тёлюню келечилери аууша барадыла. Аны бла бирге уа усталарыбыз да. Бюгюнлюкде бу жумушну ахырына жетдире билгенле бек аздыла: хар ауузда бири табылса къууанып къалырчады. Ол себепден, миллет хазнабызны бир кесегин сакъларгъа итинмесек, тамбла къурулай къаллыкъбыз.

Бу жаны бла жумушланы эл школлада неда маданият юйледе кружокла къурап бардырса тап боллукъ эди. Аллай къармашыулукъ болмаса, хал артда тюзеталмазча осалгъа кетерикди.