Кредитге алгъаныгъыз ючюн сокъуранмазча – талай жорукъ

Бусагъатда халкъгъа не тюрлю затны да кредитге алырча кёп онгла къураладыла. Ол угъай, къайсы тюкеннге кирсенг да, олсагъатлай тёгерегинги кредит организацияны специалистлери аладыла. Ала, кёп документлени да излемей, къысха заманны ичинде жаратхан товарны кредитге берирге хазырдыла. Болсада, артда «борчха» алгъаныгъыз ючюн сокъуранмазча уа талай затха эс бурургъа керекди. Алай бла талай жорукъну эсде тутаргъа тийишлиди. Аланы юслеринден юрист Текуланы Азамат айтады.

Банкла жандауурлукъ организацияла болмагъанларын унутмагъыз, сизге кредит бергенлери бла ала, бек биринчи, кеслерине файда тюшюредиле. Кредитге алгъан ахчагъызны артха башындан къошуп къайтарлыгъыгъызны да билигиз. Аны ёлчеми уа процент ставкагъа бла кредитованияны программасына кёре тергеледи. Былайда сизге эм игиси – азыракъ проценти болгъан банкны излеудю. Сора, кёбюсюнде, затны тюкенни кесинде кредитге алгъандан эсе, ахчаны банкда алып, тюкеннге  алай тёлеген учузуракъ келеди, деп юйретеди ол.

Алай бла банкны сайлап бошадыгъыз, энди келишимге къол салыргъа керекди. Эринмегиз, гитче шрифтле жазылгъан пунктланы тюрслеп окъугъуз, ангыламагъан зат кёрдюгюз эсе, уялмай специалистден соругъуз. Анда банк келишимни жорукъларын кеси аллына тюрлендирирге эркинди неда борч жыйылса, аны коллектор организацияланы ётдюрюрге боллукъду дегенча жерлери ишеклик туудурургъа керекдиле. Биринчисинде, банк сизге билдирмей кредитни процентин ёсдюрюрге боллукъду. Экинчисинде уа коллектор организацияланы ишчилери азчыкъ да борч жыйылгъанлай, кече-кюн да сёлешип, тынчлыгъыгъызны алып турлукъдула. Бу затланы эслеген эсегиз, аланы келишимден къырдырыгъыз. Алай этерге унамай эселе уа, башха банкны излегиз. Сиз артда, онг чыгъып, кредитни болжалдан алгъа тёлерге сюйсегиз да, банк тыйгъычлыкъ этерге керек тюйюлдю. Аны алгъадан сурашдырыгъыз. Былайда дагъыда бир шартха эс бурургъа керекди: банкга графигигизде жазылгъанча бир ахчаны тёлегиз. Андан кёбюрек берсегиз, кредит теркирек жабыллыкъ сунмагъыз.

Бир-бир финанс учрежденияла берген ахчаланы тюрлю-тюрлю комиссияла (счётну ачханланы, аны тутханлары эм жюрютгенлери, ахчаны терминал неда касса бла тёлегенигиз ючюн эм кёп башхала) къошаргъа да ёч болуучудула. Ол а законнга бузукълукъ этеди. Банк тамамлагъан жумушланы багъалары кредитге салыннган процентге киредиле, ол себепден быллай затны эслесегиз, сюдню юсю бла бошуна тёлеген ахчагъызны къайтарыргъа эркинсиз.

Бу комиссияла законнга чюйре келгенлери ючюн, банкла хайырларын ёсдюрюр муратда жангы амал къурагъандыла – страхование этиу. Анга кёре, банк сизге ахчаны бергенде келишимигизге гитче харфла жазып аны да къошады. Анга кёре, хар айдан сиз анга къошакъ 100-1000 сом тёлеп турлукъсуз. Кёбюсюнде учрежденияны специалистлери аны юсюнден билдирмезге кюрешедиле, аны ючюн бу затны да сорургъа унутмагъыз. Законнга тийишлиликде, аланы сизге бу тюрлю «страховканы» тёлетирге эркинликлери жокъду. Алайсыз ахчаны берирге унамай эселе, келишимге къол салмагъыз.

Бу затлагъа эс бурсагъыз, алданырыкъ тюйюлсюз, алгъан затыгъыз а кёп заманны къууандыргъанлай турлукъду.