Саусузла ышаннган, излеген, хурметлеген доктор

Ыйых кюн эди. Жууукъладан бири тойгъа чакъыргъанды. Роза, омакъ кийинип, къонакъгъа  тебирей тургъанлай, къоншу тиширыу юйге хылыф киреди. Талакъ солуу эте, жиляп: «Къызым бек онгсузду,  болуш»,- дейди.  Роза, чабып барып, анга биринчи болушлукъ этеди,  «Скорыйни» да чакъырады. Ол элде кимге эсе да келип тура эди. Саусузну терк окъуна больницагъа жетдиредиле. Анда уа: «Насыбынг да бар эди къатынгда врач болгъаны, терк болушлукъ да этгени,  мындан кеч къалсанг эди,  не хазна жашагъы эдинг», - дегендиле.

-Ол тиширыу сабий табып, эки ыйыкъдан а элден ата юйюне келеди. Узакъ жолну кётюралмай, ичинден къан барып, къарыусуз болады. Ёлюп къалады деп, бек къоркъгъан эдим, билген амалымы аямадым. Бюгюнлюкде уа аны жашчыгъы, уллу киши болуп, кеси да атады. Ма аллай кезиуле артыкъда  эсингде къаладыла.

Мен оюм этгенден, къайсы врач да, адамны жашаугъа къайтарса, аны бла ёхтемленеди, ол кесини борчун бет жарыкълы толтургъаннга санаргъа боллукъду. Ишибизде уа аллай шартла кёп тюбейдиле. Биз, акушер-гинекологла, бир жолгъа экеулен ючюн   жууаплыбыз: ана эм балачыкъ ючюн,-дейди Холамханланы Роза, Къайгъырмазланы Идирисни къызы.

Ол Хасанияны амбулаториясында  ишлегенли къыркъ жылгъа жууукъ  болады. Ары дери уа -  Къабарты-Малкъар къырал университет,  интернатура. Нальчикде сабийле туугъан юйде, тиширыулагъа къарагъан  поликлиникада да уруннганды. Бюгюнлюкде аны стажы къыркъ жылдан иги да  атлагъанды. «Гитче заманчыгъымда окъуна:  «Мен  врач боллукъма,тётяла аурусала, аланы сау этерикме»,- деучю эдим. Анам а сейир этиучю эди ол сёзле мени ауузума тюшгенлерине. Университетни бошай туруп а, сабийлени  сюйгенинг кёрюнюп турады, алагъа багъаргъа юйренсенг а,-деген эдиле. - Мен а  гинекологияны сайлагъанма.Анга бир да сокъуранмайма»,-дейди Роза.

Эрге барып, сабийле да туугъандан сора анга Нальчикге жюрюп ишлеген къыйыныракъ болады. Ол себепден Хасанияда  врач керек болгъанын эшитгенлей, арсарсыз ары барады. 1981 жылдан бери  ишлейди.

-Биринчи  заманлада бир жылгъа эки жюзден аслам сабий тууа эди. Энди, жарсыугъа, алай тюйюлдю. Аны бла бирге уа бусагъатдагъы тиширыула саулукъларына алгъыннгыкъыладан сакъдыла.

Дагъыда арт заманлада медицина  алгъа уллу атлам этгенди. Тиширыу сабийи  къарынына тюшген биринчи айларындан окъуна билирге боллукъду аны халин. Бусагъатда анагъа, сабийге да болушлукъ этерча тюрлю-тюрлю амалла кёпдюле, жаланда тиширыу врачха заманында  барыргъа, ол айтханны этерге керекди. Бизни борчубуз а - ол къыйналмай къутулурча этиудю,- дейди врач.

Розадан болушлукъ излеп,  Огъары Малкъардан, Бызынгыдан, Ташлы-Таладан, Нальчикден, Вольный - Ауулдан, кёп башха жерледен да келедиле. Мен билген бир тиширыу а, Москвада жашап тургъанлай да, Хасанияны амбулаториясына келип, кесин эсепге анда алдыргъанды. Сабийлигинден инвалид болгъаны себепли ол, эрге барып, къарны болгъанда, анга бир врач да къараргъа унамагъанды. Роза уа  алгъанды. Энди ол анга  экинчиси бла да  келгенди.

Бир ненча жыл мындан алгъа Хасанияны амбулаториясы Нальчикде 7-чи номерли поликлиникагъа къошулгъанды. Сёзсюз, ол анда ишлегенлеге, хасаниячылагъа да бек игиди.

Не бла? Сёз ючюн, Роза ишлеген бёлюмде тиширыулагъа чырмаусуз къарарча битеу амалла, онгла да бардыла. «Энди къол къапла, кюзгю, жабыу, шприцле, дагъыда алагъа ушаш затла да  жаланда бир кере хайырланыладыла. Хар кимге энчи. Ол а не жаны бла да тапды. Поликлиникада да гинекология бёлюм ишлейди. Бизге келген хар тиширыуну да башдан аякъ  тинтип чыгъаргъа боллукъду, ол да хакъсыз. Аны хайырындан бюгюнлюкде  ананы къарынында  сабийни  саулугъун билесе»,-дейди врач.

Роза ишини юсюнден сагъатла бла айтып турургъа боллукъду. Ол врач къадарында  кёрген, сынагъан затланы юсюнден а китап жазып чыгъаргъа окъуна да. Уллу сынауу болуп тургъанлай да,  доктор билмеген затын  башхаладан сорургъа ийменмейди, Интернетге кирип, андан да билирге эринмейди, эрикмейди. Андан сора уа, хар беш жылдан бир кере  алагъа деп энчи курсла бардырыладыла.  Роза алагъа жюрюгени бла чекленип къалмайды, кюн сайын  билимин ёсдюреди.

Розаны юсюнден  айта келгенде, аны тизгинлилигин, не жаны бла да чомартлыгъын, билимлилигин да энчи белгилерге сюеме. Экибиз да тыш къыралгъа солургъа барабыз. Эрттенликде эртте къобуп, ол зарядка этмей, тизгинин жыймай, отоудан чыкъмагъанды. Анда солуп тургъанына да къарамай, тенгизни жагъасында биреуню эси аууп, къыйналгъанында уа, аны къатына биринчи болуп жетгенди. Ол тыш къыраллы адам эди да, эс жыйып, кесине келгенинде, таулу къызгъа уллу бюсюреуюн билдире, саугъа да этгенди. Аны айта келгеним, чынтты врач не заманда да, къайда да усталыгъын  адамлагъа болушлукъгъа хайырланырдан артха турмайды.

Врачны кабинетинде олтуруп, ушакъ этген кезиуюбюзде, бек аздан, тёрт-беш тиширыу келген эди. Аланы барына да ол, тынгылы къарап, кеси айтхан затланы да ала къалай тамамлагъанларын соруп, андан ары не этериклерине да юйретип, ашыра эди. Аланы хар бири да  врачха жюрек ыразылыкъларын билдирмей кетмедиле. Медсестра  Мелюхаланы Сакинат да, дайым да къатында болуп, анга болушханлай турду.  «Муну бла да насыбым тутханды, ол бийик квалификациялы специалистди. Ишин тынгылы биледи. Менден иги да алгъа  келип, хар затны хаппа-хазыр этеди. Ма бу тазалыкъны, тизгинлиликни кёремисиз, ол да аны хайырынданды»,-дейди Роза.

Ол ишин билген, ахшы врач болгъанына элде  шагъатлыкъ этерикле кёпдюле. Аны   республиканы Саулукъ сакълау министерствосунда да биледиле, ол ведомствону, Нальчик шахарны эм Хасания элни да администрацияларыны кёп грамоталары бла саугъаланнганды, аладан ыспас-бюсюреу алгъанды.

Алай ол  кеси уа бек уллу  саугъагъа анга ышанып  келген аналаны ыразылыкъларын, ала тапхан сабийлени сау-саламат ёсгенлерин санайды. Бюгюнлюкде бир заманлада ол къарагъан тиширыула анга къызларын, къайын анала келинлерин   келтиредиле.

Бизни таулу тиширыулагъа уа не айтыргъа сюерик эдинг деген сорууума ол, кёп сагъыш эте турмай: «Кеслерин сюйсюнле,- дегенди.- Аланы бир затлары аурумай эсе да, жылгъа бир кере  врачлагъа барып, саулукъларын тинтдирсинле. Бизникиле не заманда да тёзюмлю болгъандыла, алай  саулукъгъа уллу кёллю болургъа арталлыда жарарыкъ тюйюлдю. Бютюнда шёндюгю заманда».

Роза бла аны баш иеси  Холамханланы Боташны жашы Сагъыт эки жаш ёсдюргендиле. Экисине да бийик билим алдыргъандыла. Бусагъатда тамата Эльдар ич ишлени органларында къуллукъ этеди, Алим а атасы бла  бирге предпринимательлик  бла кюрешеди. 

Юйде эки келин - таулу бла къабартылы, юч туудукъ бардыла. Барысы да бирге турадыла.Ма аллай шуёх, юлгюге айтырча юйюр жашайды уллу Хасанияда.