Эсде къалырча тюбешиуле, кёп затха юйретген дерсле

   Эки кюнню ичинде  Дагъыстанда баргъан халкъла аралы "Медиатюбешиу" бошалгъанды. Газетде билдирилгенича, анга  Шимал Кавказны субъектлеринден жюз эллиден аслам журналист къатышханды. СКФО-да 2019 жылда  асламлы информация органланы VII  форумуну баш магъаналы борчу - журналистлени, жамауат бла байламлы специалистлени,  властьда ишлегенлени, эксперт эмда  предпринимательлик сообществону, блогерлени бирикдириуге эмда  медиа  жаны бла Кавказда  жангы, сейирлик  проектлени презентациясын  къураугъа бурулупду.

Хар замандача, бу жол да аны ишини кезиуюнде жылны ичинде СМИ-леде болгъан жангылыкъланы юсюнден айтылгъанды, ызы бла уа мастер-классла бардырылгъандыла. Регионну журналистлерини аллында федеральный арадан  келген  экспертле  Russian Travel Guide  халкъла аралы телеканалны баш редактору Елена Нупрейчик, Russian Beyond  баш редактору, Москвада Ломоносов атлы къырал университетни тамата преподаватели  Всеволод Пуля,  «Пресс-служба» журналны баш редактору  Тимур Асланов, башхала да  сёлешгендиле. Ала  иш сынауларындан  кёп хайырлы хапарла да  айтхандыла. 

 Сёзсюз,  форумгъа  баргъан хар журналистни да бир жолгъа  аланы барыны  да мастер-классларында олтуруп, тынгылар амаллары болмагъанды. Аны себепли хар ким да  кесине жууукъ, сейирине келишген лекциялагъа тынгылагъандыла. 

     Мында дагъыда чертип айтырча бир зат - властьланы бла журналист сообществону арасында эм магъаналы соруула  ачыкъ сюзюледиле. Аланы асламысы уа Север Кавказны юсюнден  иги жанына бурулгъан качестволу материалланы жазыу, кёргюзтюу, айтыу бла байламлыды.  

Мастер-классланы юсюнден айтханда, ала бары да сейирлик эдиле. Мени коллегаларымы бирлери  Тимур Аслановха тынгыларгъа сюйген эселе, башхалары  Всеволод Пуляны мастер-классына баргъандыла. Мен Елена Нупрейчикни  айтханына тынгыларгъа ыразы эдим. 

Аудиториягъа кире баргъанлай, ол ары келген хар бирибизге да: "Сиз къайдансыз, къайсы  республиканы телевидениясыны келечисисе?"- деп сора эди. Мен газетден болгъанымы эшитгенинде уа, сейир этип, "Сизге уа бизни  ушагъыбыз сейирлик болурму?" деп соруулу кёзюме къарайды. 

   -Сиз жангылыкъланы къалай хазырларгъа кереклисини юсюнден айтырыкъсыз, газетлеге да керекдиле жангылыкъла,-деп жууаплайма.  Андан сора  Елена Нупрейчик  "Инфойтеймент" жангылыкъны къалай берирге кереклисини юсюнден  айтып башлайды. Ол  аудиторияда олтургъанланы барына да  тюрлю-тюрлю соруула бере эди, алай бютюнда аслам сорууланы уа ол манга бергенча кёрюннгенди.  Андан сора ол  телевизор сюжетлени хазырлауну энчиликлерини, жигитинг эм спикер бла  ушакъны, дагъыда репортажны неден башларгъа кереклисини  юсюнден кёп сейирлик юлгюле келтирип  айтады.  Туризмде журналистиканы  юсюнден лекциясында уа эксперт  жолоучуланы  сейирлерин къозгъап, эсни кесине бурурча съёмкаланы эмда видеоматериалланы  къалай бардырса тап боллугъуну профессионал  жашырынлыкъларын, интервьюуну къалай алыргъа кереклисини юсюнден айтханды. Практикалы семинарны кезиуюнде  анга къатышханла  Россейни туризм бла байламлы регионларында шёндюгюлю  онлайн-платформаланы сюзер онг да табылгъанды. Дагъыда  эксперт ишде халатланы жибермезча не этерге кереклисини, информацияны уа къанынгы-жанынгы аямай къалай табаргъа кереклисине да юйретгенди.  

Артда тюбешиу бошалгъандан сора уа мен, аны къатына барып, сиз манга кёп соруула бергенсиз дегенимде, ол а: "Сиз газетде къаллай бир жыл ишлейсиз», - дейди. "Кёп", - дегенимде, къолуму тутуп,- «Сау болугъуз, мени жууапларыгъыз бла ыразы этгенсиз", - дегенди. 
 

Былайда мен махтанып, кесими махтап да айтханча кёрюнмесин. Алай Елена Нупрейчикни багъасы уа  керти да уллу багъады. Нек дегенде мастер-классны кезиуюнде, жарсыугъа,  анга  тийишсиз соруула берип, ачыуландыргъанла  да тюбегендиле.  

  Экспертни лекциясына кёпле тынгылагъандыла, кёпле кеслерине белгиле да этгендиле. Жарсыугъа, бир-эки сагъат ол  юйретиуге берилген аз заманды. Анга да къарамай, ол хайырлы эди.
 

 "Пресс-служба" журналны баш редактору,  жамауат бла байламлыкъла жюрютюу жаны бла эксперт, медиаменеджер эм бизнес-тренер Тимур Асланов а  лекциясын сейирлик ишден башлагъанды. Ол  хар ким да аты жазылгъан къагъыт журунну  оруннга атарларын тилегенди. Лекциясын а  информация бла ишлеуню стандартлагъа келишмеген затланы инструментлерин къалай хайырланыргъа кереклисини эм дагъыда Интернетде, социальный сетьледе да атынгы букъдуруп къалай ишлерге кереклисини юсюнден  айтханды.

   - Сёзсюз, инстаграммда, бир класслылада, дагъыда алагъа ушаш социальный сетьледе ол неда бир башха ишге  кеси кесини кёз къарамынгы жазаса. Сюйсенг, сюймесенг да, сени кёз къарамынга башханыкъы келишмейди, ол сени бла даулашха чыгъады.  Аладан къоркъур кереклиси жокъду. Алай кёз къарамынгы уа сакъларгъа, къорууларгъа керексе. Бир биригизге жазгъанда уа аман айтыр кереклиси да жокъду. Аладан сора да, Т.Асланов аны ишинде тюбеген кёп сейирлик затланы юсюнден айтханды. Тюбешиуню ахырында уа  орундан бир къагъытны чыгъаргъанды. Анда бизни жерлешибизни, "Кабардино-Балкарская правда"газетни корреспонденти Ирина Богачёваны аты жазыла эди. Тимур Асланов  анга кесини китабын саугъа этгенди.

    Сёзсюз, Жууукъ Востокда эмда Север Африкада ВГТР-ны  бюросуну башчысы, "Россия-24" каналда "Война" деген телебериуню автору Евгений Поддубныйни хапары да эс бурурча эди. Ол  уруш къаугъала бола тургъан жерледен репортажларыны юсюнден айта, аллай жерледе ишлерик адам, бек алгъа  керек болса,  кесине, къатындагъына да  биринчи болушлукъну эте билирге борчлу болгъаныны юсюнден айтханды. "Аллай жерледе журналистлени асламысы къанлары тёгюлюп ёледиле, аны себепли биринчи болушлукъну эте билиу бек магъаналыды. Аны бла бирге аскер журналист,  оюмун айта,  адамны жашауундан багъалы бир информация да жокъду дунияны башында, деп да чертгенди. Запад СМИ-ле уа къаугъа  бола тургъан жерледеги болумну асламында кеслери сюйгенча кёргюзтгенлерин, россейлиле уа бек тюз информация бергенлерин  да белгилегенди. "Мен да  пропаганда системаны бир кесегиме, алай  репортажларымда ётюрюкню айтмайма, кёргюзтмейме", дегенди ол.

      ИТАР-ТАСС-ны  башчысы Андрей Ванденкону эмда  "Гильдия  межэтнической журналистики" Халкъла аралы  жамауат организацияны председатели Маргарита Лянгени  мастер-класслары да эсде къалырча эдиле.
   

  Медиатюбешиуню ахырында уа  пресс-конференция болгъанды. Анга РФ-ни Президентини  Север-Кавказ федеральный округда  толу эркинликли келечиси Александр Матовников, Шимал Кавказны республикаларыны башчылары да  къатышхандыла.  Журналистлени къайсысы да  соруула берирге эркин эдиле.